Reinigen en desinfecteren

2.3
Reinigen en desinfecteren
1
Veiligheid voor alles
Micro-organismen kunnen voedsel bederven en ziekten
verwekken.
Een berucht voorbeeld is het vaatdoekje in veel keukens thuis.
De meeste vaatdoekjes worden meer dan één keer gebruikt.
Soms blijven ze wel een week liggen. Die doekjes zijn een
luilekkerland voor de micro-organismen die er in zitten. Telkens
als je met dit vaatdoekje vuil opneemt, voer je deze dierentuin
van micro-organismen.
Hygiëne kun je bereiken door de omgeving onaangenaam voor
micro-organismen te maken. Soms zijn daar middelen voor
nodig die voor jou zelf ook gevaarlijk zijn.
Voor het bestrijden van m.o gebruiken we
reinigingsmiddelen, bijvoorbeeld afwasmiddel, allesreiniger;
desinfecterende middelen, bijvoorbeeld chloor, ammonia, soda;
sterke zuren en basen, bijvoorbeeld zoutzuur, natronloog.
Bescherming
Reinigings- en desinfectiemiddelen komen in aanraking met je
huid.
Bij een gevoelige huid kan dit leiden tot rode geïrriteerde
plekken, eczeem. Meestal worden dit soort allergische reacties
door de parfum in het reinigingsmiddel veroorzaakt.
Maar het kan nog gevaarlijker. In de industrie gebruiken ze heel
sterke zuren en heel sterke basen om te reinigen. Als je deze op
je huid zou krijgen, kun je lelijke wonden oplopen. Het is dus
zaak je te beschermen.
*Bescherming bij
hygiëne
21
Waterdichte kleding, laarzen, handschoenen en veiligheidsbrillen
zijn onmisbaar (en dus verplicht) bij het werken met deze
vloeistoffen. Soms worden mondkapjes gebruikt, omdat dampen
kunnen vrijkomen die je keel en longen aantasten.
Arbo-wet
Volgens de Arbo-wet moet een werkgever zorgen dat deze
veiligheidsmiddelen aanwezig zijn. Een werknemer is verplicht
om ze te gebruiken.
Veilige verpakking
Bij verkeerd gebruik zijn reinigings- en desinfectie-middelen de
oorzaak van ongevallen en vergiftiging.
Om dit zoveel mogelijk te voorkomen is het belangrijk dat de
verpakking veilig is, en ons hiervoor waarschuwt.
Op de verpakking kunnen waarschuwingen of voorzorgsmaatregelen staan, zoals:
“schadelijk bij inademing”
“niet eten of drinken tijdens gebruik”.
* Gevaar symbolen
Gevaar symbool
Het gevaar van een middel is soms aangegeven met een
symbool. Hierdoor zie je in een oogopslag de risico’s van het
middel.
Elk gevaar symbool heeft zijn eigen betekenis. Dit kan zijn:
a. Agressief (of corrosief): dit product is bijtend en kan bij
aanraking levende weefsels ernstig aantasten.
b. Chemisch afval: dit product mag niet in de gewone afvalbak,
maar moet als chemisch afval ingeleverd worden bij de
gemeentelijke reinigingsdienst.
c. Giftig: dit product levert bij inademing of opname via de mond
of huid ernstig gevaar op en kan direct of op langere termijn
zelfs de dood tot gevolg hebben.
d. (Licht) ontvlambaar: dit product geeft bij temperaturen tussen
de 21 oC en 55 oC brandbare of explosieve dampen af.
e. Milieugevaarlijk: dit product is giftig voor het milieu.
f. Niet mengen: dit product niet in combinatie met andere
producten gebruiken, er kunnen gevaarlijke gassen
vrijkomen.
22
g. Ontplofbaar: dit product is zeer explosief.
h. Oxiderend: dit product is brandbaar wanneer het in aanraking
komt met zuurstof.
i. Prikkelend (of irriterend): dit product veroorzaakt bij directe,
langdurige of herhaalde aanraking met de huid of slijmvliezen
irritatie of een ontsteking.
of
Schadelijk: dit product levert bij inademing of opname via
mond of huid een beperkt gevaar op.
Gevaar
Het komt wel eens voor dat van een fles het etiket loslaat. Na
een paar weken weet niemand meer precies wat er in die fles zit.
Het enige wat bekend is, is dat het een vloeistof is om te reinigen
of te desinfecteren. Maar hoe gevaarlijk de vloeistof is weet
niemand. Elke fles zonder etiket is een gevaar. Die kun je dus
het best met het chemisch afval meegeven.
Reageer snel bij vergiftiging en raadpleeg de gifwijzer.
Altijd de huisarts waarschuwen, of snel naar het ziekenhuis.
Het is raadzaam om de verpakking of het braaksel mee te
nemen.
* Reinigings- en
desinfecterende
middelen
23
2
Reinigingsmiddelen
Reinigen is het zichtbare vuil verwijderen. Het is nodig om
voedselresten te verwijderen. In deze resten zitten altijd microorganismen. Als ze een paar uur de kans krijgen, vermenigvuldigen ze zich razendsnel.
Reinigingsmiddelen maken micro-organismen niet dood.
Reinigen
De werking van reinigingsmiddelen
Reinigingsmiddelen mogen geen sterke geur of smaak
achterlaten. Ook mogen ze niet agressief zijn waardoor
beschadigingen kunnen optreden.
Bij schoonmaken worden vuilsoorten opgelost in schoonmaakwater.
Met vuilsoorten bedoelen we dan vetten, koolhydraten, eiwitten,
kalk en roest. De eerste drie komen heel veel voor.
De temperatuur van het afwaswater is niet hoger dan 60 oC.
Bijschoonmaken van wanden en vloeren koelt heet water snel af.
De temperatuur van het schoonmaakwater is niet hoog genoeg
om micro-organismen te doden. Door schoonmaken worden de
meeste micro-organismen wel weggespoeld.
Reinigingsmiddelen zijn er in drie soorten:
zuur, neutraal of basisch.
Zuur
neutraal
basisch
0…………3… 4……6 ..7… 8……9 …10…11…12…….14 pH
I
I
I I
I
I
I
azijn afwasmiddel spiritus desinfectie
soda
I
I
allesreiniger ammonia
chloor
*pH van reinigings- en
desinfecterende
middelen
Zure reinigingsmiddelen verwijderen kalk en roest.
Basische reinigingsmiddelen gebruik je, wanneer eiwitten en
vetten verwijderd moeten worden.
Concentratie
Als je een reinigingsmiddel wilt gebruiken, hou je dan aan het
voorschrift op het etiket.
De fabrikant heeft uitgezocht hoe zijn product het beste werkt.
Op het etiket staat altijd in welke concentratie je het middel moet
gebruiken. Dit is de hoeveelheid reinigingsmiddel die in water
moet worden opgelost.
Een hogere concentratie levert vaak beschadiging van de
apparatuur op. En bij een lagere concentratie is de werking weer
veel minder.
24
Bij reiniging speelt de temperatuur ook een belangrijke rol. In het
algemeen gaat de reiniging beter als de temperatuur hoger is.
Daarom wassen we af in sop dat zo heet mogelijk is.
*Lauw water is heerlijk
zwemwater voor
micro-organismen
Werkvolgorde reiniging
Bij hygiënisch werken wordt de volgende werkvolgorde
aangehouden:
Stap 1
grof vuil verwijderen
Stap 2
voorspoelen met water
Stap 3
reinigen
Stap 4
naspoelen met water
Stap 5
(laten) drogen
1.3
Desinfecteren
Na een reiniging zijn alle productresten weggehaald. Ook veel
micro-organismen zijn verwijderd. Er blijven toch nog een aantal
levende micro-organismen op het schone oppervlak achter. De
meeste reinigingsmiddelen kunnen micro-organismen namelijk
niet doden. Daarvoor zijn andere middelen nodig. Dit zijn
desinfecterende middelen, ook wel ontsmettingsmiddelen
genoemd.
Ook wordt stoom gebruikt om te desinfecteren.
Desinfecteren
Desinfecteren is het vernietigen van het onzichtbare vuil: de
micro-organismen.
Voor iedere familie van micro-organismen is een apart
desinfecterend middel. Bij humane voeding wordt veel gebruik
gemaakt van chloorbleekloog.
25
Desinfecteren moet alleen gebeuren wanneer het echt nodig is.
Bij hygiënisch werken en een zorgvuldige reiniging krijgen microorganismen minder kans om zich te vermenigvuldigen en zal
desinfecteren ook minder nodig zijn.
Het spreekt vanzelf dat je goed moet reinigen, voor je
desinfecteert. Als er na een slechte reiniging nog productresten
zijn, heeft de desinfectie minder nut. In de productresten
bevinden zich micro-organismen, waar het desinfectiemiddel niet
altijd bij kan komen.
Maak desinfectie-middelen altijd klaar in de voorgeschreven
concentratie. Meng heel goed voordat je ermee aan het werk
gaat.
Gebruik voor de desinfectie andere emmers en borstels dan voor
de reiniging. Meestal hebben die ook een andere kleur.
Spoelen na het desinfecteren is heel belangrijk. Soms hoor je
dat er producten uit de handel worden gehaald, omdat ze
besmet zijn met desinfectie-middelen. Ze zijn echt gevaarlijk
wanneer je ze binnen krijgt.
26
Vragen bij hoofdstuk 2.3 Reinigen en desinfecteren
1
Veiligheid voor alles
1. Een vaatdoekje moet je regelmatig wassen of vervangen.
Waarom?
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
2. Bedenk 4 manieren die je kunt gebruiken om het leven voor
micro-organismen onaangenaam te maken.
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
3. a. Schrijf op hoe je de huid kunt beschermen tegen
gevaarlijke stoffen?
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
b. Hoe kun je de longen beschermen tegen gevaarlijke
dampen?
……………………………………………………………………….
c. Hoe kun je de ogen beschermen tegen spetters?
……………………………………………………………………….
d. Hoe heet de wet waarin dit is geregeld?
……………………………………………………………………….
27
4. Het gevaar van een middel staat soms aangegeven met een
symbool.
Zet bij elk symbool een letter uit de tekst waarvan de
betekenis bij het symbool hoort.
1 ………………..
2 ……………..
3 …………….
4 ……………..
5……………..
6 …………….
7 ……………..
8……………..
9…………….
5. Wat moet je doen met een fles zonder etiket, dus met een
onbekend reinigings- of desinfecterend middel?
……………………………………………………………………….
6. Welke voorzorgsmaatregelen kunnen er genomen worden om
onveilige situaties met een reinigings- of desinfecterend
middel te voorkomen?
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
28
2
Reinigingsmiddelen
7. Wat gebeurt er bij reinigen?
……………………………………………………………………….
8. a. Geef een voorbeeld van een zuur reinigingsmiddel.
………………………………………………………………………
.
Waarvoor gebruik je dit middel?
………………………………………………………………………
.
b. Welke pH moet het reinigingsmiddel hebben wanneer je
een aangekoekte pan met gebakken ei resten gaat
schoonmaken?
………………………………………………………………………
.
Noem een voorbeeld van zo’n middel.
………………………………………………………………………
.
c. Hoe kun je aantonen of een middel basisch of zuur is?
………………………………………………………………………
.
*reinigings- en desinfectiemiddelen
3 Desinfecteren
9. Wat is het verschil tussen reinigen en desinfecteren?
……………………………………………………………………….
29
……………………………………………………………………….
10. Waarom moet je goed reinigen voor je desinfecteert?
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
11. Waarom moet je voor desinfectie andere borstels en
dergelijke gebruiken dan voor reiniging?
……………………………………………………………………….
12. Wat is het 7 stappenplan voor reiniging en desinfectie met
een chemisch middel?
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….
30