Overweging 31 januari - Jaap Kraan

Overweging 31 januari - Jaap Kraan - 'Vieren van verbinding'
Veel mensen zijn slecht geïnformeerd over de islam en zeker vanaf 2001 wordt de beeldvorming
bepaald door IS, Boko Haram, de Taliban enz. Toen de Taliban de baas werden in Afghanistan werden
idiote wetten uitgevaardigd: vrouwen mochten geen geluid maken met hun schoenen bij het lopen,
schoonheidssalons, kappersbedrijven en parfumerieën werden gesloten, en natuurlijk badhuizen
voor vrouwen, de enige plaats waar warm water te krijgen was. Kleermakers kregen opdracht niet
meer de maat van vrouwen te nemen; ze moesten de maten van hun vaste klanten uit het hoofd
leren. Je overtrad al een edict van de Taliban als je je nagels lakte, een foto van een vriend maakte,
op een fluitje blies, op de maat klapte, een buitenlander uitnodigde voor de thee etc. Alle sport werd
ook voor vrouwen verboden. Wat heeft dit met de islam te maken? Nooit eerder was die onzin
wettelijk vastgelegd. Zulke dingen vervormen ons beeld van de islam. IS roept een kalifaat uit en
vermoord mensen, beide tegen alle regels in. Al in 2007 kwam de wereldwijde islamitische verklaring
A Common Word uit, een verklaring van 138 moslimgeleerden uit alle islamitische tradities en veel
islamitische landen over de belangrijkste overeenkomsten tussen islam en christen-dom, de eerste
keer dat de islamitische oikoumenè zich richtte tot de christelijke, waarin ze verklaren dat de
geboden om God en de naaste lief te hebben zowel te vinden zijn in Bijbel als Koran. De verklaring
heeft nauwelijks aandacht gehad! Eveneens: keer op keer wordt alle geweld van IS, de Taliban en
anderen door moslims uit allerlei landen veroordeeld; op mijn website houd ik het allemaal bij . Dat
momenteel in Marokko driehonderd prominente islamitische leiders bijeen zijn om een gezamenlijke
verklaring op te stellen tegen de vervolging van religieuze minderheden heb ik op het acht uur
journaal weer niet gehoord, en zo wordt ons beeld heel eenzijdig: moslims deugen niet. Maar
honderden miljoenen moslims deugen net zo goed als u en ik en willen slechts vrede en
samenwerking.
Waar wij tegen aanlopen is eeuwenlange negatieve beeldvorming. Christenen zeiden: moslims zijn
fanatiek, fatalistisch, zinnelijk, hun godsdienst is oppervlakkig en wettisch. Moslims kennen geen
relatie van liefde tussen God en mens. Mohammed luidde de natuurlijke geschiedenis in van
grootheidsroes, wanorde en verval. De islam is destructief... En moslims zeiden: christenen zijn
dualistisch, ze halen geest en materie uit elkaar, ze zijn fatalistisch want ze vertrouwen niet op
zichzelf maar op Christus; ze zijn afgodendienaars want ze maken van een mens hun God en vereren
beelden; ze zijn pessimisten want ze geloven in erfzonde; ze zijn irrationeel en onwetenschappelijk
want ze geloven in wonderen; ze zijn imperialistische onderdrukkers sinds de kruistochten; ze zijn
dronkaards, varkensvlees-eters en woekeraars; hun vrouwen gaan onbehoorlijk gekleed en zijn van
lichte zeden.
Dus hoe werd de islam in de afgelopen eeuwen theologisch beoordeeld? U kunt het wel raden: we
zagen de islam als een christelijke sekte of een natuurlijke religie; we zeiden: de islam is de antichrist
of een duivelse godsdienst. We meenden dat moslims zalig dachten te worden door de werken van
de wet te doen en zo zichzelf te verlossen.
Gelukkig waren er ook positieve benaderingen: de islam is evenals jodendom en christendom een
Abrahamitische godsdienst, we hebben die aarstvader en zijn zoon Ismaël gemeenschappelijk. We
hebben gezegd: de islam is een godsdienst met joodse en christelijke wortels en ook: de islam is een
godsdienst waarmee de dialoog gevoerd kan worden zonder overigens de christelijke
zendingsopdracht te verloochenen. Zelfs hebben we gezegd: de islam bewandelt Gods weg;
christenen en moslims zijn medepelgrims van elkaar. En zo zou ik het vandaag willen zeggen, nu: de
islam bewandelt Gods weg; christenen en moslims zijn medepelgrims van elkaar.
Waarom stel ik het zo? Omdat de Koran en de Bijbel heel veel gemeenschappelijk hebben, zoals ook
de geloofsbelijdenis laat zien die we straks samen zullen lezen. Wat hebben Bijbel en Koran dan
gemeenschappelijk? Ik doe een kleine greep: moslims en christenen kennen slechts één God, en we
bedoelen dezelfde God, ook al verschilt ons beeld van God: christenen denken over Jezus anders dan
moslims doen. Maar als je dat gezegd hebt, zeggen we samen: God schiep de hemel, de aarde, mens
en dier; God is barmhartig; Hij biedt steun; Hij is een toevlucht; God keurt verkeerde daden af; God is
almachtig, maar geeft de mens toch verantwoordelijkheid; God vergeeft en biedt mensen nieuwe
kansen. God ondersteunt zijn schepping, Hij openbaarde zich; Hij riep mensen en roept nog, geeft
mensen leiding, stuurde profeten en gaf ons zijn woord. Tot God kunnen we bidden, voor Zijn oog
kunnen we vasten; God wordt gediend door engelen en neemt stelling tegen satan. We belijden
Gods liefde voor de mensen, Gods rechtvaardigheid en de strijd van God - met ons - tegen het
kwaad. We kennen God als een God die wees en weduwe liefheeft en mensen oproept gerechtigheid
en barmhartigheid te betrachten. Moslims en christenen verwerpen afgoden en proberen liefde voor
God en voor de naaste op te brengen. We zien God als een vergevende en barmhartige God, die heel
dicht bij de mens is. We zijn samen onderweg naar de toekomst die God de mensen biedt. Gods
tauhid, eenheid, betekent voor moslims én christenen: ‘liefhebben heeft een basis. Niet de ander is
de basis, niet “ik” ben de basis, maar het gebod en daarmee de gehoorzaamheid aan God. Dit leidt
tot nabuurschap en respect.
Tenslotte: ja, we denken verschillend over Jezus. De dood en opstanding van Jezus ligt gevoelig. Maar
joden wijzen Jezus veel harder af dan moslims. Joden zien Jezus niet als messias, moslims wel. En
ondanks dat joden Jezus afwijzen zeggen we dat we in dezelfde God geloven. Waarom zouden
moslims dat dan niet doen? Nog twee nadenkertjes. Toen de Joodse Raad bijeen kwam na de
opstanding van Jezus, omdat de discipelen de woorden van Jezus verkondigden, wilde de Joodse
Raad er hard tegen aan. Eén lid van de Raad, Gamaliël, zei (Handelingen 5: 39): ik zou christenen niet
vervolgen; als God hen niet steunt, gaat het vanzelf over; en als God hen wel steunt, zult u niets
kunnen doen; erger: “Het mocht eens blijken dat gij tegen God strijdt”. Dit geldt voor de islam ook:
Als God niets met de islam te maken zou hebben, dan was die godsdienst al lang een stille dood
gestorven; maar daar lijkt het niet op: er zijn meer dan een miljard moslims. Misschien moet je
concluderen dat God er toch iets mee te maken heeft of zelfs veel.
Het laatste punt: Jezus zelf. We hebben Mattheüs 25 gelezen. De mensen die Jezus kennen, keurig
naar de kerk gingen, ouderling werden, vrijwillige bijdrage betaalden enz. lopen bij het laatste
oordeel Jezus tegemoet en zeggen: Heer, we kennen U, we volgden U, geef ons de zaligheid. Maar
groot is de verrassing als ze dan horen: Jullie dachten me te kennen, jullie dachten vroom te zijn,
maar jullie waren vergeten humanist te worden, medemens. En de mensen die Jezus niet kennen, of
niet op onze manier kennen: buitenkerkelijken, boeddhisten, hindoes, moslims zeggen: Heer, u zult
ons wel weg sturen. Mis, zegt Jezus, jullie waren humanist, medemens, en zo heb je Mij geëerd.
Wees welkom, kom binnen in Mijn Rijk.
Jezus vraagt dus niet: geloof je dat Ik ben opgestaan of gekruisigd ben? Bij het laatste oordeel let
Jezus maar op één zaak blijkens dit verhaal uit Mattheüs: ben je medemens geweest, humanist? Heb
je je ingezet voor vluchtelingen, voor mensen in een AZC? Gisteravond hoorden we op het journaal
over kriminaliteit rond AZC’s en de inzet van politie. Wij hebben in Burgum honderden mensen in het
AZC; nooit last van gehad. Ja, mensen vechten wel eens... Wat zou u doen als je met 8 man op een
kamer zit, een soenniet bij een sjiiet? Als je jaren niet werken mag? Als je jaren in onzekerheid zit
over een verblijfsvergunning? Je zou toch stapelgek worden? Is het dan een wonder dat iemand een
keer over de rooie gaat?
Bijbel en Koran zeggen: humaniteit, daar gaat het om. Dat betekent ook: moordenaars aanpakken, of
ze nu moslim of christen zijn; en vrouwen hoogachten en kinderen beschermen, want zo eer je God.
Amen.