Nederland onder Duitse bezetting

Waar ging het over?
• Oorzaken W.O II? (meningsverschillen)
• Welke manieren van oorlogvoering?
• Verschillen W.O I?
Oefenvragen
• Noem 2 beslissingen van Hitler en zijn NSDAP die in strijd waren met het
verdrag van Versailles
• Wat vonden Daladier en Chamberlain van Hitlers eis aan Tsjecho-Slowakije
om Sudetenland aan Duitsland af te staan?
• Wat gebeurde er 1 september 1939 en welke gevolg had dat?
• Waarom zou volgens sommige onderzoeker de schuld van de Tweede
wereldoorlog bij Frankrijk en Engeland liggen?
Waar gaat de cartoon over?
Nederland onder Duitse
bezetting
§4
De Duitse inval
• 10 mei 1940 inval Duitsland
• Nederlandse leger slecht bewapend en niet goed
voorbereid.
• 14 mei bombardement Rotterdam
capitulatie Nederland
• Nederlandse regering in ballingschap Londen
• Duitsers nemen macht in handen
Einde aan de neutraliteit van
Nederland
• Nederland al sinds midden 19de eeuw neutraal:
-Beste politiek voor de veiligheid
-Beste politiek voor de handel
-Moreel beter, voorbeeld
Tot grote verontwaardiging Nederlanders werd de
neutraliteit van Nederland niet erkend door
Duitsland.
Duits bestuur tijdens de bezetting
• Seyss-Inquart rijkscommisaris
• 1500 Duitse bestuursambtenaren geven
bevelen door aan Nederlandse ambtenaren.
• Duitse politie voorkomen verzet
• Duitse soldaten om Nederlands kust te
verdedigen.
2 doeleinden Duitse bezetters
• Nederland inschakelen bij Duitse
oorlogsvoering. Nederlanders in Duits leger, of
als arbeider oorlogsindustrie. Producten uit
landbouw en industrie.
• De Nederlandse bevolking winnen voor het
nationaal-socialisme.
1ste fase bezettingstijd mei 1940-eind februari
1941) wederzijdse welwillendheid
• Geleidelijke nazificatie
• Nederlanders hoopten door aanpassing zoveel
mogelijk naar oude leven terug te keren.
• Bezetter liet zoveel mogelijk organisaties
bestaan.
• De meeste mensen bleven hun werk doen.
vervolg
• Jodenvervolging, maatregelen die Joden isoleren.
• Op grote schaal propaganda, controle pers.
• Uitschakeling Nederlandse politiek, stopzetten
werkzaamheden eerste en tweede kamer.
verbieden van partijen.
• Nog weinig verzet, alleen veel uitingen trouw
koningshuis.
• Nederlandse Unie krijgt grote aanhang. Opgericht in
1940. Wilden met Duitsers samenwerken maar legden
nadruk op Nederlandse karakter. Ontevredenheid al voor
de oorlog.
huiswerk
• Samenvatting §4 t/m C blz. 52 en 53
werkboek.
•
http://deoorlog.nps.nl/page/dossiers/780334
/Duitse+soldaten+in+Nederland?afl=2
Tweede fase(februari 1941-april 1943)
• Duitsland ging vanaf begin 1941 harder
optreden. Kwam door:
-Niet aanslaan propaganda (februaristaking)
-Nederland moest grotere bijdrage leveren aan
oorlogvoering. Duitsland kreeg meer
tegenstanders op verschillende fronten.
Tweede fase(februari 1941-april 1943)
• Dwang om in Duitsland te werken en producten te leveren:
Eind februari 1941 ging Duitsland Nederlanders dwingen tot erbeid in
Duitsland.
Nederland moest producten leveren, bepaalde producten begonnen schaars
te worden.
• Oprichting nazi organisaties
Er kwam een kultuurkamer, een rijksradio en een vakvereniging.
Nsb werd de enige toegestane politieke partij.
Kreeg niet veel leden.
• Meer isolatie en deportatie Joden .
Op het persoonsbewijs werd een J aangebracht, vanaf mei 1942 gele ster
dragen. De meeste Joden werden naar Westerbork gebracht vandaaruit
naar de vernietigingskampen. 100.000 van de 140.000 Nederlandse Joden
komen om.
Tweede fase(februari 1941-april 1943)
• Meer isolatie en deportatie Joden .
Op het persoonsbewijs werd een J aangebracht, vanaf mei 1942
gele ster dragen. De meeste Joden werden naar Westerbork
gebracht van daaruit naar de vernietigingskampen. 100.000
van de 140.000 Nederlandse Joden komen om.
• Anti-Duitse stemming groeit, verzet neemt toe.
Samenwerking met de bezetter verliep moeizamer, verzet
groeide maar bleef kleine groep.
Derde Fase( april 1943-september 1944)
• In april/mei 1943 braken stakingen uit als protest op terug
roepen krijgsgevangenen.
Staking werk hard onderdrukt. Stakers werden geëxecuteerd.
• Levering van arbeiders en producten wordt belangrijker dan
nazificatie.
Door verslechtering militaire situatie Duitsers.
Iedere mannelijke Nederlander kon opgeroepen worden voor
werk in Duitsland. Voltooing deportatie Joden.
• Verhoudingen tussen Nederlanders en Duitsers verslechteren.
Meer verzet, in de vorm van onderduiken, illegale pers en
knokploegen. Duitsers namen harde maatregelen , wat weer
meer verzet opleverde.
Razzia van Putten
• In het dorp Putten in Gelderland werd op 1 oktober
1944 door de Duitse bezetters een razzia uitgevoerd,
waarbij vrijwel de gehele mannelijke
beroepsbevolking werd afgevoerd naar diverse
concentratiekampen.
http://deoorlog.nps.nl/page/dossiers/783095/R
azzia+van+Putten
Vierde Fase (september 1944-mei
1945) totale ontregeling.
• Geallieerden rukken op.
• September 1944 bereiken geallieerden
Zuiden.
• Lopen vast bij de grote rivieren
• Zuid-nederland is bevrijd maar nog wel
frontgebied.
• Duitsers gebruiken steeds meer terreur in niet
bezette gebieden. Veel verzet.
Hongerwinter
• Vooral in grote steden hongersnood, door
spoorwegstaking en strenge winter.
• Zo een 15.000 mensen sterven net voor
Nederland bevrijd wordt.
• http://deoorlog.nps.nl/page/mappen/780414
/Hongerwinter?afl=6&d=780409
Bevrijding
• 5 mei 1945 geven Duitse troepen zich over.
• Nederlanders gingen zich afvragen wat er met
landverraders moest gebeuren
Voor veel Nederlanders gaat de oorlog door in
Indonesië.
• http://deoorlog.nps.nl/page/mappen/780848
/Kaalscheren+Moffenmeiden?afl=8&d=78084
5
§5 Gevolgen van de Tweede
Wereldoorlog
• Slachtoffers:
40 miljoen doden, 250.000 Nederlanders
Nog veel herdenkingen en monumenten
• Berechting oorlogsmisdadigers:
Berechting collaborateurs was moeilijk, wat was de juiste straf?
Veel verdachte personen.
Niemand was tevreden over de manier van berechting.
• Plaats van Nederland in de wereld sterk verandert.
Neutraliteitspolitiek keerde niet meer terug, Nederland ging deel
uitmaken van bondgenootschappen van Westerse staten. Er
kwam een einde aan de overheersing van Indonesië.
Gevolgen van de Tweede
Wereldoorlog
• In de Nederlandse politiek verandert weinig:
Men bleek het niet eens over de manier waarop vernieuwd
moest worden. De meeste politieke partijen en verzuilde
organisaties van voor de oorlog keerden terug.
• Grenzen verschuiven, landen verdwijnen.
Er werden gedeeltelijk nieuwe grenzen getrokken in Europa.
Polen verschoof naar het westen ten koste van Duitsland. 12
miljoen Duitsers uit polen en Sudetenland verdreven.
Europa raakte in tweeën verdeeld.
Gevolgen van de Tweede
Wereldoorlog
• Machtsverhoudingen veranderen:
Vs en SU worden supermogendheden. Voor de West-Europese
staten nog maar bescheiden rol in de wereldpolitiek.
• De dekolonisatie komt dichterbij:
Sinds W.O I waren de nationalistische bewegingen in de koloniën
sterk gegroeid. Zij eisten onafhankelijkheid. Tijdens de tweede
wereldoorlog hadden de koloniale mogendheden het druk
met de oorlog en werde nationalistische bewegingen veel
sterker.De VS en de SU waren anti-kolonialistisch.
Sommige nationalistische bewegingen slaagden er spoedig in
onafhankelijkheid te verkrijgen, andere niet lang daarna.
TIPS voor het proefwerk:
• Maak zelf vragen tijdens het leren, en zorg dat je daar goede
antwoorden op vindt.
• Stel jezelf steeds de vraag, wat gebeurde er? Waarom? Wat
waren de gevolgen? Denk aan verschil tussen korte en lange
termijn gevolgen.