Serotonine speelt rol in reactie op ongunstige omstandigheden

Serotonine speelt rol in reactie op ongunstige omstandigheden
Er wordt gedacht dat de neurotransmitter serotonine een belangrijke rol speelt bij psychiatrische
aandoeningen zoals depressie, met name omdat ooit is ontdekt dat serotonineheropname-remmers
antidepressief werken. Maar Sascha Russo twijfelt aan deze gedachte en ontdekte dat de stof
vooral een fysiologische rol heeft in het reageren op ongunstige omstandigheden.
Om de rol van het serotonerge systeem te ontrafelen, verrichtte hij onder meer onderzoek bij
mensen die geen psychiatrische aandoening hebben, maar bij wie de hoeveelheid serotonine in de
hersenen wel is verstoord. Veel van deze mensen lijden aan ontremming van hun agressieve
impulsen; ze zijn vaak geïrriteerd en schelden dan op hun omgeving. Dit vermindert het sociaal
functioneren in hun relatie en op het werk. Maar niemand van hen is depressief en ze scoren beter
op enkele neuropsychologische testen dan gezonde proefpersonen.
Uit eerdere gedragsstudies bij een aantal diersoorten variërend van amfibieën en vissen tot
mensen is bekend dat verlaging van de tryptofaanspiegels (de voorloper van serotonine) leidt tot
meer uiting van agressie. Daarnaast blijkt dat het lichaam tryptofaan sterk afbreekt bij
ontstekingsreacties. Dit komt overeen met Russo's waarnemingen en op grond daarvan
concludeert hij dat het serotonerge systeem waarschijnlijk als functie heeft het informeren van de
hersenen over het gunstig of ongunstig zijn van de omgeving. Bij ongunstige omstandigheden is er
meer neiging naar agressief gedrag, wat onder dergelijke omstandigheden een grotere kans op
overleven betekent. Dit is een normaal en gezond mechanisme en het is daarom volgens Russo
maar de vraag of het serotonerge systeem wel een rol speelt bij psychiatrische aandoeningen.
Recent onderzoek toont bovendien aan dat antidepressiva die op het serotonerge systeem
inwerken nauwelijks meer effect hebben dan placebo’s. Tot slot zijn de psychische verschijnselen
die bij sommige lichamelijke ziekten zijn waargenomen, mogelijk verbonden aan het serotonerge
systeem. Bij deze patiënten is behandeling van klachten met serotonerge medicatie daarom
wellicht op zijn plaats. /ImK
Sascha Russo (Dordrecht, 1969) studeerde geneeskunde in Groningen. Hij verrichtte zijn
promotieonderzoek bij de afdelingen Psychiatrie en Interne Geneeskunde. Momenteel volgt Russo
de opleiding tot psychiater in het AZG.
Bron: http://www.rug.nl/Corporate/nieuws/archief/archief2004/Nieuwsbrief/week44/35_09