Perstekst OCMW Gent

Perstekst OCMW Gent
29 juni 2011
Nieuwe EU-burgers en mensen van allochtone origine veranderen
hulpverlening van gezicht.
OCMW Gent maakt cijfers uit Jaaroverzicht 2010 bekend.
2010 was het Europees Jaar van de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting.
2010 was ook het jaar waarin de economische crisis duidelijk zijn weerslag had. In
Gent steeg in hoofdzaak door de migratie van de armoede, het aantal mensen met
financiële moeilijkheden met 12,6 procent ten opzichte van vorig jaar. Opvallend is dat
de populatie van mensen in armoede het afgelopen decennium erg veranderde: 66
procent van de steungerechtigden is niet in België geboren en 40 procent is jonger
dan 30 jaar. Meer dan ooit moeten we inzetten op een arbeidsmarktbeleid, een
onderwijsbeleid, een woonbeleid, een gezondheidszorg en een cultuurbeleid dat
mensen terug in de samenleving opneemt en vermijdt dat ze wegglijden in structurele
armoede. Het OCMW staat voor de loodzware taak om dit te realiseren. Maar de
keerzijde voor onze stad is er ook: meer mensen in moeilijkheden betekent een
grotere hap uit het budget en vraagt van het beleid een sterke focus op de essentie:
mensen integreren in de samenleving en financiële steun bieden volgens een correct
en rechtvaardig beleid.
Bijna vijf op honderd Gentenaars is
cliënt bij het OCMW
In 2010 kregen 11.461 mensen financiële
steun van het OCMW. Dat is exact 4,6
procent van de Gentse bevolking. Het
totale bedrag aan steun loopt op tot bijna
60 miljoen euro wat een stijging is van 6,1
miljoen aan uitgaven ten opzichte van
vorig jaar.
Deze OCMW-steun omvat verschillende
soorten steun gaande van levensminimum
en leefloon tot specifieke tussenkomsten.
Het Recht op Maatschappelijke Integratie
– het leefloon is er niet alleen voor
mensen met de Belgische nationaliteit,
ook vreemdelingen die zijn ingeschreven
in het bevolkingsregister, EU-burgers en
de familieleden met verblijfsrecht van meer
dan drie maanden, erkende vluchtelingen
en staatslozen komen in aanmerking voor
een leefloon. Mensen die niet in
aanmerking komen voor een Recht op
Maatschappelijke Integratie kunnen een
beroep doen op een Recht op
Maatschappelijke
Hulp
–
het
levensminimum.
7.373 personen kregen in 2010 een
leefloon, wat 7,8% meer is dan vorig jaar.
1.641 personen kregen in 2010 een
levensminimum, een stijging van 40
procent ten opzichte van vorig jaar.
Meer dan de helft van de Gentse armen
is niet in België geboren
De opvallendste evolutie is het feit dat het
aandeel mensen dat niet in België
geboren is, blijft stijgen. Bijna 66 procent
van de cliënten die een leefloon of
levensminimum ontvangt is niet in België
geboren. Dit is een stijging van 4 procent
tegenover vorig jaar. Ter vergelijking: in
het jaar 2006 spraken we nog van 55%
niet Belgen in hulpverlening.
Een gedeeltelijke verklaring hiervoor
vinden
we
in
de
veranderende
maatschappelijke
context
zoals
de
uitbreiding van de landen die tot de
Europese Unie behoren. Hierdoor komen
massaal veel mensen uit deze nieuwe EUlanden hun welvaart zoeken in België.
Gent heeft een grote moslimgemeenschap
wat als aanzuigeffect werkt op deze
nieuwe EU-burgers.
1
Van de 7.373 leefloners is 41 procent
Belg. 19,4 procent is afkomstig uit
voornamelijk Bulgarije en Slowakije
waaronder ook een aanzienlijk aantal van
Roma-afkomst.
11,4
procent
zijn
Europeanen die niet tot de EU behoren
zoals Turken en burgers uit voormalig
Joegoslavië. 8 procent komt uit Azië,
Rusland, Afghanistan of Pakistan. 20
procent komt uit verschillende landen van
het Afrikaanse continent, het MiddenOosten en uit Noord-, Centraal- of ZuidAmerika.
Van de 1.641 levensminimumgerechtigden
ziet het profiel er anders uit. Bijna 37
procent is geboren in Azië. Dit zijn
voornamelijk Russen, Irakezen, Iraniërs en
Afghanen. We zien hier ook een groot
aandeel Ghanezen, Congolezen en
Somaliërs.
Het veranderende beeld van wie de
steungerechtigden zijn, heeft zijn impact
op de hulpverlening. Er wordt nu meer
dan ooit geïnvesteerd in taallessen,
taalcoaching
op
de
werkvloer,
interculturele bemiddeling en vertalertolkservice.
Toestroom uit Oost-Europa
De grote instroom van nieuwe EU-burgers
zorgt voor problemen op vlak van
huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg…
Daarom
nam
OCMW
Gent
in
samenwerking met alle relevante partners
maatregelen om enerzijds de nieuwe EUburgers in Gent correct en intensief te
begeleiden en anderzijds om de instroom
te controleren door bijvoorbeeld malafide
praktijken tegen te gaan.
Wekelijks
organiseert
de
dienst
Vreemdelingen van het OCMW verplichte
groepssessies voor de nieuwe EUburgers. Daar worden de cliënten eerst en
vooral gewezen op hun rechten en
plichten binnen OCMW Gent en krijgen ze
informatie over de OCMW-dienstverlening.
6% van de leefloners is aan het werk
De
economische
crisis
en
de
maatschappelijke gevolgen ervan geven
aan het thema activering prioriteit. In Gent
zijn dan ook meerdere actoren op dit
domein actief, waaronder een uitgebreid
Opleidings- en Tewerkstellingscentrum in
Ledeberg. Maar activering is meer dan
een job alleen. In OCMW Gent dekt het
begrip ‘activering’ meerdere ladingen
zoals opleiding, vrijwilligerswerk, sociale
tewerkstelling …kortom deelnemen aan
een
traject
naar
maatschappelijke
integratie in de samenleving met als
hoogst te bereiken einddoel een job in het
reguliere arbeidscircuit.
In januari 2010 was bijna 61 procent van
alle
leefloners
en
levensminimumgerechtigden
bezig
in
een
activeringstraject. Bijna 6 procent (exact
5,9 procent) van de leefloners is aan de
slag in een art.60§7 tewerkstelling, de
tewerkstellingsmaatregel
waarover
OCMW's beschikken om mensen met een
leefloon aan het werk te zetten.
27% is jonger dan 25 jaar
27% van de leefloongerechtigden is
tussen de 18 en 25 jaar. Deze jongeren
zijn de meest kwetsbare groep: ze hebben
geen diploma, geen werkervaring en
hebben geen recht op welke uitkering dan
ook. OCMW Gent ondersteunt deze jonge
steungerechtigden meer dan alleen
financieel.
Studeren
is
de
beste
investering voor een goede job. Studenten
die zelf geen inkomen hebben en die niet
door hun ouders financieel worden
gesteund, kunnen bij het OCMW terecht
voor een leefloon. Maandelijks keerde het
OCMW Gent aan gemiddeld 543
studenten een leefloon uit. Dat is 11
procent
van
het
aantal
leefloongerechtigden.
Ook op de bestrijding van kinderarmoede
zet het OCMW Gent sterk in door allerlei
ondersteuningsprojecten
en
gezinsbegeleidingsprojecten die geleid worden
door een team van psychologen. 264
alleenstaande minderjarigen en jongeren
tussen 18 en 25 jaar werden geholpen.
2
118 gezinnen werden in 2010 intensief
begeleid.
Wonen wordt een luxe
In 2010 volgden de maatschappelijk
werkers 1.227 budgetbeheren en 2.519
budgetbegeleidingen op. Het aantal
mensen met schulden daalt niet in 2010.
Wie schulden heeft, krijgt problemen om
de huur te betalen. De nood aan goede,
betaalbare huurwoningen voor mensen die
het niet zo breed hebben, stijgt jaarlijks.
Het aantal woningen dat het sociaal
verhuurkantoor van het OCMW op de
private
woningmarkt
huurde
en
doorverhuurde aan mensen met een laag
inkomen steeg in 2010 van 82 naar 94
woningen. Het onthaal van de dienst
Wonen kreeg 2.312 bezoekers over de
vloer, dat is een stijging van meer dan
42% ten opzichten van 2009. 779 mensen
staan
ingeschreven
als
kandidaathuurders voor een sociale woning van het
Sociaal Verhuurkantoor (SVK) van het
OCMW.
Wie wonen zegt, zegt ook energieverbruik.
De stijgende prijzen hebben ook hun
weerslag bij mensen die al moeilijk
rondkomen.
Het
OCMW
neemt
energieschulden ten laste en verleent
financiële tussenkomsten bij stookolie- en
brandstofkosten.
De beste manier echter om te verhinderen
dat cliënten met hun energiefactuur in de
problemen raken, is hen stimuleren
duurzaam om te springen met energie.
In 2010 lieten 365 OCMW-cliënten een
energiescan uitvoeren in hun woning. 243
cliënten kregen daarna een tussenkomst
voor een energiebesparende maatregel of
voor de aankoop van een energiezuinig
toestel.
Deze aanpak is succesvol: in 2010 daalde
het aantal cliënten met energieschulden die het OCMW ten laste neemt - van 146
cliënten in 2009 naar 69 cliënten in 2010.
Ook het totale bedrag van de ten laste te
nemen energieschulden daalde van
164.741 euro in 2009 naar 118.727 euro in
2010. Deze daling is eveneens het gevolg
van het feit dat Eandis sinds de invoering
van de aardgasbudgetmeter minder snel
afsluitingen doorvoert. Cliënten kunnen
hun afbetalingsplannen over drie jaar
spreiden, wat voor de meeste gezinnen
wel financieel haalbaar is.
Senioren vinden de weg naar het lokaal
dienstencentrum
De lokale dienstencentra hebben als doel
de buurtbewoners - vooral senioren - meer
kansen te geven om zo lang mogelijk
kwaliteitsvol thuis te wonen. In 2010
kregen de lokale dienstencentra samen
10.408 bezoekers over de vloer. Dat is
een stijging van 1.123 bezoekers ten
opzichte van 2009 (9.285 bezoekers).
De lokale dienstencentra doen zoveel
mogelijk beroep op vrijwilligers. In 2010
hielpen maar liefst 774 vrijwilligers mee
tegenover 748 vrijwilligers in 2009 en 669
in 2008. Dit wijst erop dat de
dienstencentra
wel
degelijk
een
belangrijke maatschappelijke meerwaarde
bieden en tegemoet komen aan een
behoefte bij voornamelijk de leeftijdsgroep
van 50 tot 70 jarigen.
Daarnaast zijn er ook heel wat projecten,
om bijvoorbeeld de vereenzaming in de
stad tegen te gaan. In 2010 werden 1.139
huisbezoeken uitgevoerd (2009: 1.181
huisbezoeken). 479 senioren werden
hierdoor extra begeleid (tegenover 327 in
2009).
Omdat mensen langer in hun eigen huis
zouden kunnen blijven wonen, geeft het
OCMW woonadvies via het project
Ergo@huis.
Een
team
van
ergotherapeuten deed 1.072 interventies
bij 555 senioren in hun woning (2009: 922
interventies
bij
438
verschillende
senioren).
Ook diverse projecten om allochtonen te
betrekking bij de werking van de lokale
dienstencentra werden in 2010 uitgewerkt.
Zo vonden er drie informatiesessies plaats
waar 97 allochtone buurtbewoners meer
informatie kregen over wat een lokaal
dienstencentrum in hun buurt voor hen
kan betekenen.
3
Verzorging in woonzorgcentra
handenvol geld
kost
De vier woonzorgcentra bieden 603
erkende plaatsen voor langdurig verblijf en
16
plaatsen
voor
kortverblijf
(dagverzorgingscentrum en nachtopvang).
73 procent van de bewoners is een vrouw.
34 procent van de bewoners is tussen 85
en 89 jaar oud. De bewoners verblijven
gemiddeld tussen 3,2 en 3,7 jaar in het
woonzorgcentrum.
191
vrijwilligers
ondersteunden mee de werking van de
vier woonzorgcentra.
In 2010 waren er 896 aanvragen voor een
langdurige opname en 609 aanvragen
voor kortverblijf en nachtopvang.
Het OCMW voorzag een financiële
tussenkomst voor 752 senioren in eigen
en privé tehuizen, voor een totaal bedrag
van ongeveer 2,01 miljoen euro (2009:
703 senioren/1,8 miljoen euro).
Een bewoner in een woonzorgcentrum
kost per dag ongeveer 150 euro. De
dagprijs die de bewoner zelf betaalt
(gemiddelde gerekend over de vier
woonzorgcentra) bedraagt 47 euro, de
ziekteverzekering betaalt 52 euro. Na
verrekening van de subsidies blijft van de
150 euro nog zo’n 25 euro (2009: 31 euro)
over voor rekening van het OCMW. Deze
verbetering van het tekort per ligdag ter
opzichte van vorig jaar heeft te maken met
de verbetering van de opbrengsten door
een stijging van de dagprijs en een stijging
van de RIZIV-subsidies.
Dit toont aan dat het financieel beheer van
de
woonzorgcentra
een
evenwichtsoefening
is
tussen
een
betaalbare en laagdrempelige opvang
enerzijds en een financieel gezond
beheer. Ongeveer 101 euro van de 150
euro die een bewoner kost per ligdag, gaat
naar personeelskosten. Voldoende en
gekwalificieerd
personeel
blijft
de
uitdaging voor de toekomst.
Uitgaven stijgen sterk
OCMW Gent telt 1.921 werknemers
waarvan 71% vrouwelijke medewerkers
zijn en bijna 18% van allochtone origine is
(2009: 15,1 procent).
De personeelsuitgaven bedragen 82,9
miljoen euro en zijn veruit de belangrijkste
uitgavenpost voor het OCMW. Deze
kosten namen toe met 9 procent ten
opzichte van 2009 (75,8 miljoen euro).
Daarnaast betaalde het OCMW ook zo’n
60 miljoen euro aan financiële steun
(2009: 53,8 miljoen euro). Dit bevat onder
meer de uitgekeerde leeflonen en andere
steunverlening zoals tussenkomst bij
energie- en medische kosten. In
vergelijking met 2009 nam de financiële
steun met 9 procent toe. Belangrijkste
oorzaak is de verdere stijging van het
totaal bedrag aan uitgekeerd leefloon. Dat
steeg van 34,7 miljoen euro in 2009 naar
39,1 miljoen in 2010.
De totale middelen waar het OCMW over
beschikt, bestaat grof genomen uit de
totale opbrengsten (119,3 miljoen) plus de
gemeentelijke bijdrage (50,3 miljoen). De
gemeentelijke bijdrage is ten opzichte van
2009 (46,7 miljoen euro) met 7,5 procent
gestegen, ten opzichte van 2006 (31,7
miljoen euro) is er zelfs een stijging van
58,5 procent. Deze evolutie volgt de trend
van de stijgende uitgaven.
Gent zet sterk
dienstverlening
in
op
sociale
De gemeentelijke bijdrage die OCMW
Gent van de stad krijgt bedraagt 203 euro
per inwoner. In andere grote steden zoals
Antwerpen, Leuven, Hasselt, Brugge of
Oostende bedraagt de gemeentelijke
bijdrage gemiddeld 198 euro per inwoner.
De uitgaven voor sociale dienstverlening
liggen daarentegen een stuk hoger in Gent
in vergelijking met andere grote steden: er
wordt 241 euro per inwoner uitgegeven in
Gent tegenover 188 euro in de andere
vergelijkbare steden.
Conclusie:
met
een
gelijkaardige
gemeentelijke bijdrage per inwoner doet
4
het
OCMW
meer
aan
sociale
dienstverlening dan andere steden wat
erop wijst dat we de fondsen efficiënt
aanwenden.
Bezorgd over toekomst
De jaarcijfers bewijzen de stijgende
opmars waar Gent mee geconfronteerd
wordt: meer armoede, meer nieuwe
burgers uit alle landen ter wereld met nood
aan meer woningen en meer behoefte aan
betaalbaar energieverbruik. Het OCMW is
niet meer hetzelfde als tien jaar terug: de
Luc Kupers
secretaris
verschillende nationaliteiten alleen al
maken dat taal- en cultuurverschillen de
hulpverlening doen mondialiseren. Het
OCMW maakte er in 2010 dan ook een
punt van om een correct beleid na te
streven: wie recht heeft op steun moet
maximale kansen krijgen. Wie geen recht
heeft, wordt doorverwezen naar instanties
die deze mensen kunnen helpen op een
andere manier. Alleen zo kan het recht op
een menswaardig bestaan – de kerntaak –
voor iedereen gegarandeerd blijven.
Meer informatie: www.ocmwgent.be
Geert Versnick
voorzitter
5