INTERVIEW MET CLAUS MUSS ASSOC.PROF.DR.MED.DR.HABIL ST.ELISABETH UNIVERSITEIT BRATISLAVA (SK), PUBLIC HEALTH INTERNATIONAAL VERBOND VOOR TOEGEPASTE PREVENTIEVE GENEESKUNDE WAHRINGERSTR. 63, 1090 WENEN WWW.I-GAP.ORG Wij voeren sinds meerdere jaren in ons ambulatorium onderzoeken uit naar vrije radicalen met de testmethode van de fa. Micro Medical. De firma Micro Medical werkt al langere tijd samen met het Verbond voor toegepaste preventieve geneeskunde (I-GAP e.V.), zowel bij onderzoek als in de praktijk. I-GAP is een onafhankelijk, academisch netwerk, dat zich inzet voor de belangen van de preventieve geneeskunde. I-GAP zet zich met name in voor de evaluatie van preventieve geneeskundige concepten in de praktijk. In de preventieve geneeskunde is het vroegtijdig herkennen van individuele gezondheidsrisico's erg belangrijk. Een vroegtijdige diagnose helpt bij de keuze van effectieve behandelingsstrategieën en vereenvoudigt vaak ook het gebruik van gerichte (en mogelijk minder belastende) behandelingsmethoden. Bovendien kunnen de oorzaken van ziekten door tijdige diagnose in veel gevallen beter worden aangepakt. In dit verband kan het aantonen van een belasting door vrije radicalen ook als nuttig en zinvol worden beschouwd. Vrije radicalen ontstaan bij verschillende stofwisselingsprocessen uit moleculaire zuurstof. Deze molecuulfragmenten die slechts kort in leven blijven, zoals bijvoorbeeld het hydroxylradicaal • OH, spelen een belangrijke rol bij een reeks celbiologische processen en het ontstaan van verschillende aandoeningen. Hieronder vallen volgens de laatste inzichten bijvoorbeeld hart- en vaatziekten, arteriosclerose, diabetes mellitus en andere stofwisselingziekten zoals dementie of storingen in het immuunsysteem. Deze ziekten zijn vergelijkbaar met chronische ontstekingsprocessen in het lichaam, die tot voor enige tijd vaak niet herkend werden voordat de ziekte in volle sterkte uitbrak. Als ze vrijkomen, beschadigen de vrije radicalen molecuulstructuren die belangrijk zijn voor het functioneren van de cellen, voor zover deze niet weer door lichaamseigen enzymsystemen worden afgebroken. Dit kan leiden tot een gestaag groeiende opeenhoping van beschadigde celcomponenten, wat op zijn beurt het complexe verouderingsproces ondersteunt. Antioxidante celenzymen kunnen vrije radicalen tot in zekere mate afbreken en zich instellen op het verschijnen van grotere aantallen, zolang ze lokaal begrensd zijn en zich gedurende korte tijd voordoen. Voor een gezond organisme vormen vrije radicalen geen noemenswaardig gevaar. Bij het cellulaire ademen en bij fysieke belasting worden bijvoorbeeld ook in gezonde toestand meer vrije radicalen geproduceerd die echter op hun beurt ook weer door cellulaire beschermingsmechanismen kunnen worden afgebroken. Toegenomen stress of langdurige slechte voeding en milieufactoren kunnen dit gevoelige evenwicht tussen opbouwen en afbreken van vrije radicalen echter duurzaam negatief beïnvloeden. De gevolgen zijn dan vaak na verloop van tijd cumulatieve inflammatoir-degeneratieve wijzigingen in het lichaam wat uiteindelijk kan leiden tot ziekte. Het onderzoek naar vrije radicalen inclusief het corresponderende antioxydantensysteem maakt daardoor in veel gevallen tijdig inschatten van complexe ziektebevorderende verbanden bij klinisch gebruik mogelijk. Een bloedbeeld met zogenaamde "gebruikelijke waarden" draagt daarentegen niet bij aan differentiëring van de ziekteoorzaak. Extra gebruik van radicalentelling kan daarom een zinvolle aanvulling vormen op het labprofiel. De FORMox "Free Oxygen Radicals Monitor" maakt een nauwkeurige, eenvoudige, en snelle bepaling van de "oxidatieve stress" (vrije radicalen) en de individuele "antioxidatieve capaciteit" mogelijk uit slechts één druppel (20 resp. 50 µl) capillair bloed. Vanuit natuurwetenschappelijk oogpunt is de goede, uit klinische onderzoeken verkregen gegevenspositie van deze bewijsmethode overtuigend. Ook eigen ervaringen met de reproduceerbaarheid van onderzoekresultaten waren heel positief. De onderzoekmethode heeft het voordeel dat de meetresultaten direct na het onderzoek aan de patiënt kunnen worden verteld. Het is daarom uitstekend geschikt als zogenaamde "screeningmethode" en is door zijn meetnauwkeurigheid ook geschikt als verloopcontrole bij verschillende medische maatregelen. Omdat vrije radicalen slechts kort leven, is laboratoriumonderzoek in bloedmonsters die langere tijd onderweg zijn geweest niet altijd even zinvol. Een alternatief is daarom het onderzoek aan het bed of tijdens een doktersconsult met FORMox, omdat bloedmonsters hierbij vers kunnen worden geanalyseerd. Door de korte onderzoektijd ontvangt de arts of gebruiker direct een veelzeggend meetresultaat. De resultaten kunnen dan direct mee worden genomen in het advies. Aan de andere kant kan de kennis van de resultaten eventueel ook direct worden gebruikt als basis voor verdere noodzakelijke laboratorium onderzoeken. Bij opvallende meetresultaten kan de patiënt eventueel een behandelingsstrategie zoals bijvoorbeeld gericht toedienen van antioxidanten worden geadviseerd. Assoc Prof.Dr.med.Dr.habil Claus Muss Ph.D. St.Elisabeth University Bratislava (SK) Public Health International Research Group for Applied Preventive Medicine (l-GAP)e.V. A-1090 Vienna/A Wahringerstr. 63 www.i-gap.org [email protected]