Een tekst zegt meer dan duizend woorden

Marijke Blogt!
Een tekst zegt meer dan duizend woorden
Een vriend van me is een virtuoze fotograaf. Bij hem wordt een foto een
beleving, een emotie. Personen die je dagelijks in de krant en op tv kan
zien, blijken op zijn foto ineens een diepere kern te hebben. Het beeld
vangt hun levenswijsheid en hun gewone-mensen-kwetsbaarheid. Maar
niet alleen mensen, zelfs voedsel weet hij op de foto om te zetten in
emotie, verlangen en aards leven. Uiteraard schermt hij met de uitspraak
‘Een beeld zegt meer dan duizend woorden’. Voor iemand die met beelden
werkt, is dat zonder meer waar.
En natuurlijk helpen foto’s, plaatjes, schetsen om een boodschap over te
brengen. Denk maar aan een power point presentatie: zonder plaatjes,
wulpse diagrammen en grappige pijlen houden zij onze aandacht niet vast.
Maar dan hebben we het wel over een presentatie. Wat te zeggen over
een redevoering van Obama? Heeft hij een power point nodig om zijn
punt te maken? Obama’s redes staan bekend om hun virtuositeit. Bij zijn
laatste speech bij de Verenigde Naties had hij de hele zaal vol en muisstil.
Of zoals NRC Handelsblad schreef: “Het gebeurt niet vaak dat toespraken
bij de Verenigde Naties zo ademloos beluisterd worden. Op zijn best
luistert men beleefd, soms staat men midden in een toespraak op om in
de wandelgangen een praatje te gaan maken. Een enkele keer benen
diplomaten demonstratief weg als hun regering hen geïnstrueerd heeft
over een spreker verontwaardigd te doen.
Maar als Obama het woord neemt is de zaal niet alleen tot de laatste stoel
gevuld (ook Hillary Clinton glipte net op tijd binnen), maar bovendien
staan langs de wanden tientallen diplomaten die geduldig gewacht hebben
tot de minder begaafde sprekers voor hem hun verhaal gedaan hebben.
Alle politici en diplomaten voor wie het uitspreken en aanhoren van
toespraken dagelijks werk is, spitsen de oren. Ze weten dat een rede van
Obama doorgaans vakwerk van zeldzaam niveau is.”
Obama is een begenadigd spreker, maar het zijn echt niet alleen zijn
beheerste voorkomen, zijn uitgekiende intonatie en zijn perfect getimede
pauzes die zorgen dat de mensen aan zijn lippen hangen. Obama’s teksten
zijn vakwerk, daar zit een team achter die verstand heeft van teksten, van
hoe je inhoud overbrengt met de juiste zinnen, de juiste verhaallijn, de
juiste oneliners en de juiste toelichting.
Nog niet overtuigd van de kracht van een tekst? Wat te denken van een
roman. Mijn zoon van elf is er trots op dat hij nu boeken leest zonder
plaatjes. Waar hij eerst nog alleen iets las, als de tekst opgeleukt was door
plaatjes zoals in stripboeken of Geronimo Stilton, verslindt hij nu dikke
boeken met alleen nog een plaatje op de omslag. “Plaatjes, zegt hij, zijn
niet goed, want ze kloppen nooit helemaal. Ze zijn nooit zo mooi als het
verhaal.” Zie hier wat elk kind – de een eerder, de ander later – ontdekt:
een tekst zegt meer dan duizend woorden.
Duizend woorden? Nee, de juiste duizend woorden, de juiste zinnen, de
juiste opbouw. Melodie, rust en ritme, meegesleept worden of door elkaar
geschud. Het gaat om emoties en kernwaardes. Dat doen niet de woorden.
Dat doen de juist gekozen woorden in samenhang met elkaar, in
samenhang met de zinnen en in samenhang met de alinea’s. De punten,
de komma’s, de vraag en de uitroep. Een tekst zegt meer dan duizend
woorden. Ik heb gezegd.