BOUW EN ONTSTAAN VAN HET ZONNESTELSEL – GLOBAAL

STUDIE VAN ZONNESTELSEL IS
BOUW EN ONTSTAAN VAN
HET ZONNESTELSEL
–
GLOBAAL OVERZICHT
OUDSTE TAK VAN ASTRONOMIE
• ZON, MAAN (SEIZOENEN, MAANDEN)
• VIJF PLANETEN (ASTROLOGIE!)
• KOMETEN
• ………….
College 2a
Sterrenkunde I, 2005
TWEEDE HELFT
VAN 20E EEUW:
EERSTE HELFT
VAN 20E EEUW:
FOCUS OP HET VERRE HEELAL;
STERRENKUNDE VAN
ZONNESTELSEL INFERIEUR …..
ZONNESTELSEL WEER
ENORM IN DE
BELANGSTELLING,
DANKZIJ:
DANKZIJ RUIMTEVERKENNERS:
•
•
•
•
•
•
PLANEETOPPERVLAKKEN
MAAN & MAANSYSTEMEN
RINGEN
KOMETEN
ASTEROÏDEN
MAAR OOK: AARDE EN ZON
→ PLANETENFYSICA, PLANETOLOGIE, ……….
DE JUPITER
FAMILIE
1
MEN ONDERZOEKT DE GEOLOGIE
VAN ANDERE PLANETEN
ASTEROÏDE GASPRA EN
KOMEET HALLEY
MAAR OOK HUN ATMOSFEREN EN HET WEER!
EN HET BLIJFT
NIET BIJ EEN
ENKELE …..
IN JAREN 80:
INFRAROOD- ASTRONOMIE DETECTEERT
ZONNESTELSELS-IN-WORDING
IN JAREN 90:
M.B.V. ZEER NAUWKEURIGE
OPTISCHE METINGEN DETECTEERT
MEN (10-TALLEN) ANDERE
ZONNESTELSELS
2
IEDER JAAR WORDEN HET ER MEER ……
ONS ZONNESTELSEL IS ONTSTAAN
IN DE ‘ZON’-NEVEL
WE ONDERSCHEIDEN AARDSE
EN REUZENPLANETEN
PLANEETDICHTHEID
6
Dichtheid (g/cm3)
5
PLANEETMASSA
350
250
4
3
2
1
200
0
Pl
ut
o
U
ra
nu
s
ep
tu
nu
s
N
Sa
tu
rn
us
M
ar
s
Ju
pi
te
r
ar
de
A
100
Ve
nu
s
er
cu
riu
s
150
M
Massa (aarde=1)
300
50
Pl
ut
o
U
ra
nu
s
ep
tu
nu
s
N
Sa
tu
rn
us
M
ar
s
Ju
pi
te
r
A
ar
de
Ve
nu
s
M
er
cu
ri u
s
0
AARDSE VS. REUZENPLANETEN
DICHTBIJ ZON (<1.5AE)
VER VAN ZON (>5AE)
KLEIN, LICHT
GROOT, ZWAAR
VNL. VAST
VNL. VLOEIBAAR/GAS
LANGZAME ROTATIE
SNELLE ROTATIE
GEEN RINGEN
RINGEN
WEINIG MANEN
VEEL MANEN
HOGE DICHTHEID
LAGE DICHTHEID
IJLE ATMOSFEER
DICHTE ATMOSFEER
M.A.W. DE REUZENPLANETEN ZIJN
WELISWAAR VEEL GROTER, MAAR
DAARNAAST MINDER DICHT
ONTSTAANSTHEORIE
INSTORTEN VAN ROTERENDE GASWOLK
(NEBULAR HYPOTHESIS)
3
PLAATS EN TIJD AAN DE HEMEL
UURHOEK, STERRENTIJD
• Uurhoek van een object = positie t.o.v. lokale
• Sterren staan na 23h56m weer op
dezelfde plaats aan de hemel
• Maan staat na 24h50m weer op
dezelfde plaats
• Zon staat na ±24h00m weer op
dezelfde plaats
meridiaan. M.a.w. uurhoek 0 wil zeggen: exact in
het zuiden
• Lokale sterrentijd = aktuele RA op meridiaan
• H = LST - RA
Voorbeeld
Aldebaran heeft RA 04h35m (winteravondster);
als LST 04h is dan is de uurhoek van Aldebaran
0h35m oost; een dag (24uur zonnetijd) later is
de LST 04h04m en heeft-ie uurhoek 0h31m oost
4