PG+ Sterrenkunde Ellen Schallig 7 november 2013 Inhoudsopgave Huishoudelijke mededelingen Introductie Het heelal is leeg Huishoudelijke mededelingen I 7 lessen (niet: 5 december) I 14 november en 21 november 40-minutenrooster I 28 november of 12 december lenzenpracticum I 19 december excursie Blaauw Sterrenwacht I 9 januari laatste les: toets en eindcijfer Huishoudelijke mededelingen I Cijfer bestaat uit drie onderdelen: I Eindtoets I Kort verslag over je favoriete sterrenkundige onderwerp I Participatie in de lessen Het heelal is leeg I Kijk naar ons zonnestelsel I Diameter zon = 1, 39 · 109 m I Diameter aarde = 1, 28 · 107 m I Afstand aarde - zon = 1, 50 · 1011 m I Schaal nu de zon naar een voetbal van 22 cm. I Binas mee? Doe hetzelfde voor Jupiter en Neptunus. I Hoe groot is de zon als het zonnestelsel in het lokaal moet passen? Afstand aarde - zon? De aarde zelf? Buiten het zonnestelsel worden de afstanden wel erg groot. Sterrenkundigen houden niet van grote getallen, en daarom hebben ze andere afstandsmaten bedacht. Buiten het zonnestelsel worden de afstanden wel erg groot. Sterrenkundigen houden niet van grote getallen, en daarom hebben ze andere afstandsmaten bedacht. I Astronomische eenheid I Lichtjaar I Parsec De astronomische eenheid (AU) is de afstand tussen de aarde en de zon: 1, 496 · 1011 m. Een lichtjaar (lj) is de afstand die licht in een vacuum in precies 365,25 dagen aflegt, waarbij de snelheid van licht 2, 998 · 108 m/s is. De parsec (pc) is iets lastiger. Het is de afstand van de zon tot een object dat een parallax heeft van een boogseconde. In een half jaar gaat de aarde van een kant van de zon naar de andere kant. Objecten verschuiven daardoor aan de hemel. Als je deze verschuiving meet, kun je erachter komen hoe ver het object van de zon staat. Deze verschuiving meet je in graden, boogminuten (een zestigste van een graad) of boogseconden (een zestigste van een boogminuut). De afstand aarde - zon (R) is bekend, en de hoek h meet je. Uiteindelijk krijg je: R L= tan h I Hoe lang duurt het voor je iets op de zon ziet gebeuren op de verschillende planeten? Bereken voor de aarde, Mars, Jupiter, Saturnus en Neptunus. I Hoeveel meter is 1 pc? I Hoe ver terug kijk je in de tijd als je naar Andromeda kijkt? Andromeda staat op 780 kpc. I Als de zon een voetbal van 22 cm is, hoe ver staat Proxima Centauri dan van de zon vandaan? Afstand is 4,24 lj.