Onderwijswerkplaats Combiklassen - 11 oktober 2006

Onderwijswerkplaats
▼Combiklassen - 17/10/07▼
Aanwezig:
Annie Blomme, Tine Becqui, Chris De Bock, Helena,De Muelenaere, Mieke Declerck, Evy Duerinck, Josephien
Elewaut, Ismaël Faes, Magda Fieu, Ineke Hebben, Heidi Ledoux, Lena Leurs, Nele Neysens, Gudrun Patteeuw,
Leen Simon, Saskia Storme, Linda Vanhee, Ingrid Verdonck, Lieve Delhaye, Rita Flamand, Christa Goussey,
Geert Dequeker, Marleen Recour, Luc Decoene, Ria Delaere.
Locatie:
GVBasisschool ‘De Kastanje’, Waaienburgseweg 82 8972 Krombeke
1. Hartelijk dank voor het warme onthaal in de school ‘de Kastanje’ in Krombeke door
directeur Marleen en Juf Christa (1ste graad), Juf Rita (2de graad) en meester Geert van
de derde graad.
2. Na de kennismakingsronde
trokken alle combileerkrachten
naar de drie klassen waar de
juffen en de meester van de
thuisbasis met veel
enthousiasme topics uit hun
klaswerking voorstelden. Ideeën
werden uitgewisseld en
opgeschreven.
3. De pedagogische begeleider gaf een korte toelichting over mogelijke
probleemgebieden waarmee een leerkracht in een combiklas te maken kan hebben, als
daar zijn:
a) het gebruik van de instructietijd door de leerkracht
b) de actieve leertijd van de leerlingen
c) de klasorganisatie en het klasmanagement
d) het efficiënt organiseren van het zelfstandig werken
e) het schoolklimaat met betrekking tot de leerkracht.
Elke leerkracht kreeg de kans om problemen uit de eigen klaspraktijk te formuleren
en binnen een probleemgebied te plakken.
4.
Met een werkvorm (5 groepen) konden de
leerkrachten elkaar antwoorden bieden op hun
vragen om op een pro-actieve wijze zijn/haar
klaswerking uit te bouwen en zo verwachte
problemen te vermijden.
Een greep uit de antwoorden:
Het gebruik van de instructietijd door de
leerkracht:
a) Kunnen jullie de weken van ‘Kompas’ goed
DPB Brugge
▲Combiklassen▲
1
volgen?
Dat gaat redelijk goed wanneer het eerste en het tweede leerjaar voor enkele
lestijden wiskunde zijn opgesplitst.
b) Hoe kan je ervoor zorgen dat bij het aanbrengen van woordenschat Frans de twee
klassen evenveel tijd krijgen om dit in te oefenen?
Niet op hetzelfde ogenblik Frans geven of de ene klas contractwerk te laten doen.
c) Leuke instappen vallen bij mij vaak weg omwille van de korte instructietijd! Kan
het anders?
Instructie eerste trimester voor de eerste graad voor taal en wiskunde?
In de eerste graad is het vaak niet mogelijk om de leuke onderdelen van de les te
geven. Het zijn te verschillende leerplannen om het samen te doen.
d) Wanneer ik les geef aan de ene klas hebben sommige leerlingen van de andere klas
toch nog een vraag. De les wordt dan vaak gestoord. Wat doe je met deze vragen?
Het gebruik van verkeersborden kunnen een oplossing zijn.
Dit
verkeersbord aan het bord zegt dat de leerkracht niet mag gestoord geworden
gezien hij de andere klasgroep begeleidt.
Het efficiënt organiseren van het zelfstandig werken.
a) Wat met leerlingen die niet zelfstandig kunnen werken omdat ze telkens de
opdracht niet begrijpen?
-Voor die kinderen op het bord staakwoorden opschrijven.
-Na de opgave mogelijke problemen met de kinderen opsommen en samen zoeken
hoe die op te lossen.
-Leerlingen werken met een rode/groene kaart. Rood: ik kan niet meer verder,
buurman mag helpen. (Vooraf met de kinderen afspraken maken i.v.m. het
zelfstandig werken)
-Werken met de beertjes. De leerlingen verschuiven een paperclip op één van de
vier beertjes en tonen op die manier aan waar ze zitten in het oplossen van het
probleem. Na de vierde beer wordt er een vijfde kaartje aangebracht met een
vraagteken. Staat de paperclip (of de wasspeld) op dit kaartje dan merkt de
leerkracht dat de leerling niet verder kan.
-Invoeren van een strategiekaart.
-Tijdens het hoeken-/contractwerk krijgt de leerkracht de kans om met een groepje
apart te werken.
b) Ik vind minder tijd om te remediëren, want ik moet constant naar de andere groep?
Een oplossing hiervoor is te werken met een contractwerkbrief waarop opdrachten
staan met remediërende taken: vb.: een taakje voor jou alleen, of een taakje samen
met de juf.
c) …. en de vele verbeteringen ’s middags? Ook bij zelfcontrole door de leerlingen
moet alles nagezien worden.
Moet alles daarna even grondig worden nagezien? Werken met steekproeven kan
een oplossing zijn. Zelfcontrole, leerlingen moeten dit ook aangeleerd worden.
DPB Brugge
▲Combiklassen▲
2
De klasorganisatie en het klasmanagement.
a) Welk materiaal kan je leerlingen nog aanbieden om hen individueel te laten
werken na hun oefeningen: liefst geen werkblaadjes, maar materiaal dat
zelfcorrigerend is)?
-geen overdreven papierberg!
-Somplex : werkblaadjes voor ‘knappere’ leerlingen
-Aandachtspunt: ieder ‘spelletje’ in hoekenwerk moet wel steeds leerrijk zijn. Niet
spelen om te spelen.
b) Hoe hoekenwerk organiseren rekening houdend met de onderwijstijd?
-Gevarieerde opdrachten aanbieden.
-In de hoekenopdrachten zitten er opdrachten uit verschillende leerdomeinen (taal,
wiskunde, Wero, muzische, …)
-Het hoeft zeker niet altijd papierwerk te zijn om leerstof in te oefenen. Andere
vormen als ‘piccolo’, computer,…kunnen zeker.
-Differentiëren in hoekenwerk kan zeker. Hiervoor is het wel nodig je leerlingen en
hun vorderingen te kennen. Let wel: een hoekenwerk is één differentiatievorm. Er
bestaan nog andere vormen om te differentiëren.
-Het muzische leerdomein omvat in de tweede graad vb. 4 lestijden. Die lestijden
hoeven niet altijd als aparte lestijden te worden gegeven. Daarnaast kunnen
muzische leerplandoelen ook geïntegreerd worden in andere domeinen
(godsdienst, taal, …)
c) Hoe lossen jullie godsdienst op in de eerste graad in de periode van de eerste
communie?
-Soms wordt in die periode de leerlingen eerste leerjaar toch wat apart genomen.
Ook kan het tweede leerjaar in die periode een ander leerdomein (dan godsdienst)
krijgen op het moment dat het eerste leerjaar inhouden krijgt tot voorbereiding
van de eerste communie.
-de leerplannen 1ste en 2de leerjaar sluiten in die periode minder goed aan.
d) Als er les wordt gegeven aan de ene groep, luistert de andere groep wel eens mee.
Voor- of nadeel?
-Een voordeel als ze ook aandacht hebben voor de eigen opdracht.
-Werken met rode en groene kleur. (lkrt. mag niet gestoord worden).
-Toch kan het voor een kind dat vlug is afgeleid een probleem zijn. Voor zo’n kind
de ruimte ‘fysisch’ afbakenen?
DPB Brugge
▲Combiklassen▲
3
-Een leerling kan voordeel hebben om nog eens de herhaling uit het lagere
leerjaar te horen. Een knappe leerling kan reeds inhouden oppikken uit het hogere
leerjaar.
e) Groepswerk in een graadsklas? Voor welke domeinen? Wanneer? Hoe?
-Naar eigen creativiteit van de leerkracht.
-In het domein metend rekenen werken de kinderen van het tweede en derde
leerjaar samen rond concrete meetoefeningen.
f) Hoe en wanneer remediëren van zwakkere kinderen (wiskunde – taal) die afhaken?
Je hebt al twee klassen en elke kind vraagt tijd en aandacht van de leerkracht.
-Werken met een tutor in de klas. De tutor helpt de andere leerling.
-Tijdens het tutorlezen (2-3lj) krijgt de leerkracht ruimte om kinderen te
remediëren.
-Voor de kinderen uit het eerste blijft dit een zorg. Het zelfstandig werken vraagt
soms nog begeleiding.
-Leerlingen uit de zesde klas helpen prille lezertjes uit het eerste.
-De leerkracht is alert voor kleine interventiemomentjes waarin een kind kan
worden geremedieerd. (creativiteit van de leerkracht)
-Hoekenwerk is een vorm waar tijd vrij komt voor de leerkracht om te remediëren.
g) Wero in het de derde graad. Hoe kan ik toch differentiëren om het 6de lj meer uit te
dagen?
-Je kan in de werkvormen het zesde leerjaar andere opdrachten geven om hen uit
te dagen.
-Ook werken met leerjaar overschrijdende groepen kan uitdagend zijn voor zowel
het 5de als het 6de.
-Differentiëren in opdrachten en in de toetsen .
Het schoolklimaat met betrekking tot de leerkracht.
a) Hoe motiveren we ouders om kinderen toch naar een graadsklas te sturen?
De school aantrekkelijk maken en ook
werken aan de uitstraling en
bekendheid.
Opendeurdagen – activiteiten in de
media brengen – output naar buiten
brengen – volledige parochie erbij
betrekken – zichtbaar zijn in de buurt en
de parochie.
Ouders informeren. Uitleggen aan
ouders waarom je voor bepaalde
werkvormen, klasstructuren kiest.
De pluspunten van een graadsklas naar ouders promoten: vb.: het zelfstandig
leren, het samen leren, het planmatig werken, het elkaar helpen, het differentiëren
uit noodzaak vanuit verschillende groepen, …
5. De namiddag was te kort om op alle vragen van de deelnemers antwoorden te bieden.
We nemen de niet beantwoorde vragen mee naar een volgende onderwijswerkplaats:
DPB Brugge
▲Combiklassen▲
4
De klasorganisatie en het klasmanagement.
a) Hoe differentiëren in toetsen Wero?
b) Tips voor vlugge werkers (extra werk)?
De actieve leertijd van de leerlingen.
a) Wat te doen met kinderen die zich
moeilijk kunnen concentreren? (prutsen,
storend gedrag,…) Kinderen die te vlug
afgeleid zijn door de leerkracht die
instructies geeft aan de andere groep?
b) Een kind uit het eerste leerjaar doet zijn jaar over. Hij zit in een (deeltijdse)
graadsklas. Voor taal en wiskunde zit het eerste leerjaar apart. Die leerling is in het
eerste trimester hoofdzakelijk een stapje voor in taal en wiskunde. Hoe zorg ik
ervoor dat dit kind ook altijd ‘nuttig’ bezig is?
c) Hoe kan ik aan de lage taakgerichtheid werken?
6. Na het plenummoment werd deze onderwijswerkplaats afgesloten.
7. Een volgende onderwijswerkplaats Combiklassen wordt georganiseerd op
9 april 2008. Onthaal vanaf 13.30uur .
De basisschool GVB ‘De Leeuw’ Torhoutsesteenweg 215, 8210 Zedelgem
is zo vrij onze volgende gastschool te zijn.
Noteer alvast deze datum en locatie in jouw nieuwe agenda 2008. We zien er nu al naar uit
om jou op deze Combiklassen te mogen ontmoeten.
Met een hartelijke groet,
Luc Decoene en Ria Delaere, ped. begeleiders bisdom Brugge.
DPB Brugge
▲Combiklassen▲
5