Altijd bodemonderzoek bij grondwerk!

Altijd bodemonderzoek bij grondwerk!
maart 2011
Bij grondwerken dient vooraf altijd bekend te zijn wat de milieuhygiënische kwaliteit van de
grond is. Vanuit de milieuwetgeving gebeurt dit vaak wel. Maar minstens zo belangrijk is om
te weten dat dit ook bekend dient te zijn vanuit de arbowetgeving. Ook als dit op basis van
milieuwetgeving niet nodig is.
Wettelijk kader
In het kader van artikel 3 (Zorgplicht) en artikel
5 (Inventarisatie en evaluatie van risico’s) van
de Arbowet dient de werkgever de risico’s te
bepalen wanneer het gaat om blootstelling aan
gevaarlijke stoffen/verontreinigingen in de
bodem. Ballast Nedam dient dus aan te kunnen
tonen dat zijn werknemers geen gevaar lopen
door blootstelling aan bijvoorbeeld
verontreinigde grond, grondwater of fundering.
Bodemonderzoek
Om te weten of je rekening moet houden met
de risico’s die gepaard gaan met het werken in
of met de bodem, heb je een bodemonderzoek
nodig waarin de kwaliteit van de grond (en ook
het grondwater) is onderzocht.
Dit betekent in de praktijk dat je voordat je
buiten aan het werk gaat moet weten wat de
kwaliteit van de grond is en of je op basis
daarvan extra veiligheidsmaatregelen moet
nemen of gewoon kunt starten met je
werkzaamheden.
In de praktijk
In de praktijk komt het helaas nog vaak voor dat
de we niet (goed) weten wat de kwaliteit van de
grond is. Soms stelt men zich op het standpunt
dat men ervan uitgaat dat de grond en het
grondwater schoon zijn. Anders zou de
opdrachtgever dat toch immers wel gezegd
hebben?!
Helaas komen wij veel situaties tegen waarbij
pas tijdens de uitvoering aan het licht komt dat
er geen of niet de juiste bodemonderzoeken
beschikbaar zijn. Dit betekent een niet beheerst
gezondheidsrisico voor de werknemers die erin
werken en een risico voor Ballast Nedam om op
de vingers getikt te worden door de
Arbeidsinspectie.
De Arbeidsinspectie controleert hier namelijk op
en heeft ook een inspectieproject aangekondigd
vanaf 1 april 2011 om extra aandacht te
besteden aan dit onderwerp.
Rol opdrachtgever en opdrachtnemer
Onbekendheid met de materie bij zowel
opdrachtgever als opdrachtnemer is vaak de
oorzaak. De praktijk laat zien dat je niet
eenvoudigweg kunt uitgaan van goed vertrouwen
of dat het wel zal meevallen. Dit betekent dat je
altijd bij de opdrachtgever moet vragen om de
relevante bodemonderzoeken (afhankelijk van de
contractvorm), ook al zegt deze dat er geen
bijzonderheden zijn.
In het stroomschema in de bijlage worden de
stappen doorlopen die voor elk infra-project gelden.
Veel voorkomende situaties
Het komt geregeld voor dat ook de opdrachtgever
geen bodemonderzoek heeft laten uitvoeren omdat
dat vanuit milieuwetgeving niet noodzakelijk was. In
zo’n geval mist het noodzakelijke verkennende
bodemonderzoek en vooronderzoek. Ook komt het
nog veel voor dat er wel een bodemonderzoek is
uitgevoerd maar dat deze of te oud is, of dat de
vervolgacties niet zijn ingezet. Een actueel
voorbeeld hiervan is dat wanneer in de bodem,
puin of ander bodemvreemd materiaal wordt
aangetroffen er een asbestonderzoek moet zijn
uitgevoerd volgens de norm NEN5707. Dit gebeurt
vaak niet, of een gedegen onderzoek wordt in het
uitgevoerde onderzoek omzeild met niet de juiste
argumenten.
DIBEC
Leg bij twijfel of gewoon voor de zekerheid, je
vragen of een verkregen bodemonderzoek neer bij
DIBEC. Vaak is snel aan te geven of een
onderzoek voldoet of dat deze vragen en
vervolgacties oproept.
Start
werkvoorbereiding
Is de bodemkwaliteit
ter plaatse bekend?
nee
Er dient minimaal een Vooronderzoek (NVN5725) met of
gecombineerd met een Verkennend bodemonderzoek
(NVN5740) uitgevoerd te zijn.
Indien er puin of ander soort bodemvreemd materiaal in de zit
of wordt aangetroffen, dient minimaal een verkennend
asbestonderzoek (NEN5707) uitgevoerd te zijn. Wanneer in of
op de bodem asbest is aangetoond dient ook een Nader
onderzoek uitgevoerd te zijn.
opvragen
bodemonderzoek bij
opdrachtgever,
hoofdaannemer of
bevoegd gezag
ja
Zijn de bodemonderzoeken recent (<5 jaar) en
kwalitatief goed
uitgevoerd?
nee of
onduidelijk
Laat DIBEC het
onderzoek beoordelen
Onderzoeken
voldoen?
nee
Aanvullend onderzoek
laten uitvoeren
ja
ja
Is er sprake van
verontreinigde grond
(>achtergrond-/
streefwaarde)?
ja
nee
De werkzaamheden
kunnen zonder
aanvullende
maatregelen starten
Vervuiling bodem
>interventiewaarde?
nee
nee
Vervuiling bodem
>klasse wonen?
ja
Is de veiligheidsklasse bekend? (T en Fklassen)
De werkzaamheden
uitvoeren onder
basisklasse
Bepaal zelf de
veiligheidsklasse of
schakel DIBEC in
ja
Controleer de
aangegeven
veiligheidsklasse
ja
Laat onderzoek uitvoeren
naar de (werkelijke)
bodemgesteldheid
nee
ja
Laat veiligheidskundige
van DIBEC de definitieve
veiligheidsklasse
vaststellen
Veiligheidsklasse in
overeenstemming met
veiligheidsklasse
opdrachtgever?
nee
Staak de
werkzaamheden en
bepaal met de DLP-er /
veiligheidskundige de te
nemen vervolgstappen
ja
Wordt er spontaan of nog
onbekende verontreiniging
aangetroffen?
nee
Einde
Beschrijf de te nemen
veiligheidsmaatregelen in
het V&G-plan en stem af
met opdrachtgever
Werkzaamheden
uitvoeren onder
veiligheidsklasse
Stem definitieve
veiligheidsklasse af
met opdrachtgever
(meer-/minderwerk)