Titel: Waarom fracken en hoe werkt fracking? Duur: 4:05 minuten Beschrijving: middels een voice-over en beeldmateriaal wordt het frackproces, en het nut ervan beschreven. Transcript van ‘Waarom fracken en hoe werkt fracking? 020816’ [Tekst op scherm] Logo NAM [Achtergrondmuziek] Rustige muziek. [Video] In twee rijen van vier vlakjes wordt een pit van een gasfornuis aangezet. Het verwarmingselement van een CV-ketel komt in beeld. Op een satellietbeeld van Nederland worden de locaties van de gasvelden in het groen aangegeven. Strand en zee worden zichtbaar. Een gaspit wordt aangezet, glas wordt verwarmd. Een computerscherm met resultaten van metingen toont onder andere de gasdruk en het gasvolume. Een man in een controlekamer bedient een joystick, een ander draait aan een groot rood wiel als onderdeel van een installatie [in twee vlakken]. [Voice-over, tevens in ondertiteling] NAM wint in Nederland al ruim zestig jaar aardgas uit meer dan 175 gasvelden op land en zee. Wij zorgen hiermee voor ongeveer 75% van de Nederlandse aardgasproductie. Vaak stroomt het aardgas door natuurlijke druk vanzelf naar de boorput. Als dit niet het geval is, kunnen werkzaamheden worden uitgevoerd om de gaswinning te bevorderen of op gang te brengen. Eén van de technieken die hierbij kan worden toegepast is fracking. [Video] Een fracklocatie wordt getoond. Linksonder staat de tekst “fracking”. Een frackinstallatie komt in beeld. Mannen zijn aan het werk en overleggen. Betrokkenen/geïnteresseerden krijgen uitleg, binnen middels onder meer informatieve posters, maar ook buiten op locatie. Werklieden zijn aan het werk op een grasveld. Een vrachtwagen komt aangereden. Een time lapse legt de veranderingen ter plaatse van het terrein vast over de tijd. Een man is aan het werk bij een meter. De omgeving komt in beeld; een weggetje omgeven door gras, een 30-kilometerbord op de voorgrond en huizen met bomen op de achtergrond. Een vrouw loopt met haar kinderwagen door een landschap met schapen. Het wordt avond, de zon gaat onder. Een verlichte fakkelinstallatie is in het donker aan het werk. Een bordje met de tekst “do not enter” komt in beeld. [Voice-over, tevens in ondertiteling] De doorlatendheid van het gashoudende gesteente wordt door fracking vergroot, zodat het gas beter en sneller naar de boorpot stroomt. Deze fracktechniek wordt al sinds de jaren ’50 regelmatig en succesvol in Nederland toegepast. Wij vinden het belangrijk om duidelijk te zijn over de geplande werkzaamheden op een locatie en willen iedereen hierover vooraf goed informeren. Per locatie wordt daarom gekeken hoe er het beste gecommuniceerd kan worden met autoriteiten, diverse instanties en uiteraard de omwonenden. Wanneer er op een locatie gefrackt gaat worden om de gaswinning te bevorderen, nemen de totale werkzaamheden ongeveer zes tot acht weken in beslag. De daadwerkelijke frack duurt slechts enkele uren. Tijdens de werkzaamheden kan overlast ontstaan voor de directe omgeving. Er wordt ook ’s avonds en ’s nachts gewerkt. De locatie zal daarom continu verlicht zijn. Tijdens de werkzaamheden kan er ook kortstondig geluidshinder ontstaan. [Video] Mensen zijn bij de frackinstallatie aan het werk. Er verschijnen vier vakjes in beeld met daarboven de tekst “fracken is op te spitsen in: ” en onder de vakjes met bijpassende afbeeldingen achtereenvolgens de woorden “opbouwen”, “fracken”, “affakkelen” en “afbouwen”. Vrachtwagens komen het terrein op. Een geel verkeersbord komt in beeld met daarop de tekst “verboden voor NAM-verkeer”. Werkverkeer rijdt rond. Een frackinstallatie komt in beeld met daarnaast de tekst “frackwerkzaamheden”. Een kolom toont een dwarsdoorsnede van de grondlagen. Een lange pijpleiding in de grond is zichtbaar, waarmee aangegeven wordt dat het fracken op grote diepte gebeurt. Een man kijkt naar metingen op een computerscherm. Op de fracklocatie wordt gewerkt. Iemand bekijkt de chemische samenstelling van een mengsel. Flesjes met korrels komen in beeld. Mannen lopen over het terrein. [Voice-over, tevens in ondertiteling] De werkzaamheden die horen bij het fracken kunnen we opsplitsen in vier onderdelen: opbouwen, fracken, affakkelen, afbouwen. Voor het aan- en afvoeren van alle tijdelijke installaties en materialen rijden er vrachtwagens van en naar de locatie. Het transport vindt plaats via speciale transportroutes. In totaal gaat het om ongeveer dertig ritten per week. NAM voert frackwerkzaamheden uit in bestaande en nieuwe boorputten. Op circa drie kilometer diepte wordt gefrackt. Op een gecontroleerde wijze worden scheuren in het gesteente aangebracht. Dit gebeurt door onder hoge druk vloeistof te injecteren in de boorput. De vloeistof bestaat voor negentig procent uit water, twee procent uit chemicaliën en voor acht procent uit kleine keramiekkorrels. Deze korrels blijven als opvulmiddel in het gesteente achter en houden de ontstane scheuren open zodat het gas beter en sneller naar de boorput stroomt. [Video] De tekst “schoon produceren gasput” komt in beeld. De fakkelinstallatie wordt zichtbaar. Op een leiding staat de waarschuwingstekst “aardgas (nat)”. Een overzicht van de omgeving toont grasvlakten, bomen en een klein weggetje. Het beeld verschuift naar rechts, waarbij de fracklocatie zichtbaar wordt en een fakkelinstallatie aan het werk is. Een schaap graast, waarbij op de achtergrond de werkende fakkelinstallatie te zien is. Vrachtwagens en heftrucks rijden over het terrein. Het terrein komt in zijn geheel in beeld. Vrachtwagens rijden van het terrein af. Een time lapse toont wederom de veranderingen op het terrein over de tijd. [Voice-over, tevens in ondertiteling] Na de frackactiviteiten moet de ondergrondse put worden schoongemaakt. Door het terugproduceren van de geïnjecteerde vloeistof, heeft het eerste gas een hoog vochtgehalte. Dit eerste natte aardgas kan door ons niet per pijpleiding niet worden afgevoerd en wordt daarom afgefakkeld. Gedurende enkele dagen zal het gas continu worden afgefakkeld. De frackvloeistof die terugkomt uit de gasput, wordt afgevoerd naar gespecialiseerde bedrijven, die zorgen voor de verdere verwerking. Alle werkzaamheden zijn van tijdelijke aard. Uiteindelijk zal het materiaal worden ontmanteld en getransporteerd naar de volgende locatie. Na de werkzaamheden ziet de locatie nagenoeg hetzelfde uit. [Video] In een huiskamer doet een vrouw het licht aan. Flesjes bier worden geproduceerd. Glas wordt verwarmd en gloeit. Water stroomt uit een douchekop. Eten wordt geflambeerd door een kok in een professionele keuken. Het verwarmingselement van een CV-installatie is zichtbaar. [Voice-over, tevens in ondertiteling] Zoals al eerder aangegeven, wordt de fracktechniek al sinds de jaren ’50 regelmatig en succesvol toegepast. Dankzij het gebruik van deze techniek produceren we meer aardgas uit de Nederlandse aardgasvelden, gas dat anders in de diepe ondergrond zou achterblijven. [Tekst op scherm] Logo NAM BRON VAN ONZE ENERGIE