Klik hier en typ de gegevens van de bestemmeling

PERSDOSSIER
BROOD 2011
Inhoudstafel
De marktsituatie van brood in België in 2010 ............................................................................................... 3
Achtergrondinformatie over brood ................................................................................................................ 3
▪ Geschiedenis van brood en broodverbruik ........................................................................................... 4
▪ De vervaardiging van brood .................................................................................................................. 4
▪ De broodsoorten .................................................................................................................................... 5
▪ Andere culturen ..................................................................................................................................... 5
▪ De samenstelling van brood .................................................................................................................. 5
Brood en gezondheid ...................................................................................................................................... 7
▪ Brood, voor volgehouden energie ......................................................................................................... 7
▪ Brood, zoveel meer dan energie ........................................................................................................... 7
▪ Aanbevolen hoeveelheid ....................................................................................................................... 7
▪ Ontbijt, verplichte kost ........................................................................................................................... 7
Gebruikerstips ................................................................................................................................................. 9
▪ Brood bewaren ...................................................................................................................................... 9
▪ Creatief voor kinderen ........................................................................................................................... 9
▪ Brood creatief beleggen ........................................................................................................................ 9
▪ Brood gezond beleggen (Bron: Nutrinews september 2010) ................................................................ 9
Nuttige adressen ............................................................................................................................................ 11
De marktsituatie van brood in België in 2010
Belg kocht in 2010 gemiddelde 73 broden, 8 stokbroden en 168 broodjes voor thuisverbruik
Het thuisverbruik van brood bleef de laatste 5 jaar relatief stabiel op 73 broden per capita. Uitzondering is
het jaar 2008, toen het thuisverbruik van brood steeg tot 76 eenheden per capita als gevolg van de dalende
koopkracht en de financiële en economische crisis. Hierdoor greep de Belg meer terug naar basisproducten
zoals brood en ging hij ook weer meer thuis consumeren. In 2009 en 2010 viel het verbruik terug tot 73
broden per capita. Sinds 2008 merken we ook dat de verschuiving van de standaard witte en grijze broden
naar specialere broodsoorten is gestopt. In 2010 waren 30% van de gekochte broden een standaard wit en
34% een standaard grijs.
Het thuisverbruik van stokbrood en van broodjes (sandwiches, pistolets, verder af te bakken broodjes, …)
kent een licht stijgende trend. In 2010 steeg het thuisverbruik van stokbrood met 2% tot 7,7 eenheden per
capita en dat van broodjes, na een minder 2009, met 2% tot 168 eenheden per capita.
Het thuisverbruik van het gewone broodbloem blijft jaar na jaar verder afnemen. In 2010 kocht de
gemiddelde Belg 3,1 kg broodbloem, terwijl dit in 2000 nog 6,9 kg was. Bakmixen daarentegen kennen wel
een positieve trend en kwamen in 2010 uit op een verbruik van 1,6 kg per capita.
Thuisverbruik van brood en broodjes in België
(in stuks per capita)
180
160
162
165
167
164
168
140
120
100
80
60
72
73
76
73
73
40
20
7
7
7
8
8
0
brood
stokbrood
2006
2007
2008
broodjes
2009
2010
Bron: GfK Panelservices Benelux
Vlamingen zijn grotere broodeters dan Brusselaars en Walen (gemiddeld 86 broden per Vlaming versus 63
broden per Brusselaar en 55 broden per Waal) en kiezen eerder voor grijze broden, terwijl de Walen eerder
opteren voor wit brood. Daarnaast ligt ook het thuisverbruik van broodjes in Vlaanderen hoger dan in Brussel
en Wallonië (respectievelijk 190, 151 en 140 broodjes per capita). De gemiddelde Waal koopt wel meer
stokbroden dan de Vlaming, nl 11 stokbroden per Waal versus 5 stokbroden per Vlaming in 2010.
Achtergrondinformatie over brood
Geschiedenis van brood en broodverbruik
Brood is een eeuwenoud voedingsmiddel. Historische bronnen gaan terug tot 2680 à 2840 v.C in Egypte. In
de loop der tijden heeft brood echter veel veranderingen ondergaan en dit zowel inzake bereiding,
samenstelling als kwaliteit. Een platte koek van gemalen en geplet graan gemengd met water en gebakken
op verhitte stenen of in hete as heeft intussen plaats gemaakt voor een modern product dat deel uitmaakt
van een breed broodassortiment.
Wanneer we het eetgedrag en voedingspatroon van de Belg voorstellen aan buitenlanders, kunnen we niet
om het basisbestanddeel brood heen. Het groot aantal uitdrukkingen met ‘brood’ bevestigt het belang van
brood in de geschiedenis van onze eetcultuur.
‘Daar is geen droog brood mee te verdienen’ (zeer schraal leven)
‘Op water en brood zitten’
‘Op droog brood zitten’
‘Voor iemand het brood uit de mond sparen’ (zich voor iemand het nodigste ontzeggen)
‘Dat is gesneden brood’ (dat is een gemakkelijke uit te voeren zaak)
‘Ze bakken overal brood’ (ik kan overal aan de kost komen)
‘Brood op de plank hebben’
‘Zijn brood verdienen’
‘Brood en spelen’
‘Zijn broodje is gebakken’
‘De een zijn dood is de ander zijn brood’
‘Wiens brood men eet, diens woord men spreekt’
‘Dat krijg ik alle dagen op mijn brood’
‘Als warme broodjes over de toonbank vliegen’
‘Zoete broodjes bakken’
broodnuchter, broodnodig, broodroof, broodheer, ….
Brood is vandaag nog steeds een basisbestanddeel van onze voeding.
De vervaardiging van brood
De basisingrediënten van brood zijn :




bloem (tarwe)
water
gist
zout
In een notendop gaat de bereiding van brood als volgt :
De bakker weegt alle ingrediënten af. Hij doet ze in de deegkuip van de kneedmachine. Die mengt de
ingrediënten in hoge snelheid door elkaar en kneed ze tot een rekbaar en elastisch deeg. Het deeg moet
vervolgens even rusten. Het wordt dan in porties van één brood verdeeld, die men laat rijzen. Wanneer de
bollen gerezen zijn, worden ze platgewalst en opgerold. De deegbol gaat in een bakvorm en wordt opnieuw
weggezet om te rijzen. Na het rijzen gaan ze direct de oven in. Na 45 min. bakken (afhankelijk van de
broodsoort) is het brood klaar.
Wanneer we het rijsprocédé van gist bekijken, wordt meteen duidelijk waarom tarwe de ideale
basisgrondstof is voor brood. Tarwe bevat gluten van een goede kwaliteit. Gluten zijn eiwitten. Ze vormen te
samen met het vocht in het deeg een stevig elastisch netwerk, het glutenskelet.
Dit glutenskelet houdt lucht (ingebracht via het kneden) en koolzuurgas (CO 2) (gevormd door de werking van
de gist) vast. Zoals een ballon die opgeblazen wordt, neemt het volume van het brood toe dankzij de
koolzuurgasproductie tijdens het rijsproces. Na het bakken verstijft het glutennetwerk en bekomen we het
typische kruim van het brood.
De broodsoorten
Het basisbrood van elke bakker is vervaardigd uit tarwe. Naargelang de uitmalings- of vermalingsgraad van
de gebruikte tarwebloem bekomt men wit, bruin of volkorenbrood. De uitmalingsgraad is de hoeveelheid
bloem die men na vermaling en zeving overhoudt, vertrekkende van 100 delen tarwe. Hoe lager de
uitmalingsgraad, hoe meer zemelen verwijderd werden en hoe witter dus de bloem. Bloem met een hoge
uitmalingsgraad (tot 95 %) wordt meel genoemd en levert volkorenbrood.
Het aantal broodsoorten is tegenwoordig bijzonder uitgebreid. Naast het basisproduct tarwe worden nl. ook
rogge, maïs, gerst, gierst, spelt, haver en boekweit gebruikt. Zes-, zeven- en tiengranenbrood zijn al lang
geen onbekenden meer.
Naast deze graansoorten maakt de bakker ook dankbaar gebruik van smaakmakers zoals rozijnen, gekonfijt
fruit, chocolade, noten, look, diverse kruiden, maanzaad, sesamzaad, ...
Elke bakker heeft zijn eigen recepten en graanmengelingen en heeft bijgevolg ook een uniek aanbod.
Andere culturen
In het Midden-Oosten bestaat evengoed een broodcultuur als bij ons, hoewel ze totaal verschillend is. Basis
daar is zuurdesem. Dat is een stukje deeg van de vorige dag of een mengsel van bloem en water dat
gedurende enkele dagen bijgehouden wordt onder af en toe roeren. Het bevat niet alleen verschillende
gisten, maar ook melkzuurbacteriën die tijdens het rijzen zuur produceren. Vandaar de typische zurige
smaak van zuurdesembrood.
In Groot-Brittannië en de V.S. is er zeer veel sponzig en zacht brood op de markt. Bakpoeder, een chemisch
rijsmiddel, bepaalt in sterke mate het uitzicht en de smaak van dit industrieel bereid brood.
Niet alle brood is gerezen. Voorbeelden van niet-gerezen brood zijn matses en tortilla's. Pitabrood en Turks
brood zijn ook plat, maar hebben toch een rijsproces achter de rug. Het Indiase Naanbrood is plat en niet
gerezen.
De samenstelling van brood
Koolhydraten
Brood is rijk aan complexe of meervoudige koolhydraten en is een gezonde energieleverancier. De
meervoudige suikers zorgen ervoor dat je energieniveau lang op peil blijft, doordat ze slechts traag worden
afgebroken en worden opgenomen in het lichaam. Van brood eten krijg je bijgevolg niet snel een
hongergevoel.
Eiwitten
Brood bevat een beperkte hoeveelheid eiwitten. Broodbeleg als vlees en kaas brengen de nodige eiwitten
aan voor een evenwichtige maaltijd.
Mineralen
Brood bevat verschillende soorten mineralen zoals ijzer en calcium. Hoe bruiner het brood, hoe meer
mineralen het bevat (vooral ijzer, koper en magnesium en in mindere mate selenium en zink).
Vitaminen
Brood bevat vooral vitamine B. Hoe donkerder het brood, hoe meer vitaminen het bevat.
Vet
Brood is arm aan vet (Eén boterham van 35 g levert 1 g vet) en is dus zeker geen dikmaker. Wie gezond en
evenwichtig wil eten volgt best de stelregel : eet brood met beleg en niet beleg met brood. Let er verder op
niet steeds voor vette of zoete toespijzen te kiezen.
Vezels
Bruin brood is rijk aan vezels en verbetert de darmtransit. Dit zorgt voor een goede stoelgang en vermindert
het risico op verschillende kankers. Vezels dragen ook bij tot een groter verzadigingsgevoel, wat overeten
voorkomt en maakt dat je tussen de maaltijden minder trek hebt in snoepen.
Broodverbeteraars
Broodverbeteraars zijn mengsels van technische hulpstoffen die de bakeigenschappen, het uiterlijk, de
structuur en de houdbaarheid van brood verbeteren maar op geen enkele manier de voedingswaarde van
brood veranderen.
Calorieën
Eén snede brood is goed voor ongeveer 85 kcal, ongeacht of het wit of bruin brood is. Bruin brood is
vezelrijker. In tegenstelling tot koolhydraten, eiwitten en vetten leveren vezels nagenoeg geen calorieën.
Brood waaraan meer melk, vet en/of suiker is toegevoegd, bevat wel meer calorieën.
Brood en gezondheid
Brood, voor volgehouden energie
Brood is een gezonde energieleverancier door de aanbreng van meervoudige koolhydraten. Deze worden
slechts traag verteerd en omgezet in glucose (enkelvoudige suiker), dat in het bloed wordt opgenomen en
het lichaam van de nodige energie voorziet. Voedingsmiddelen die enkelvoudige suikers bevatten, worden
veel sneller verwerkt door het lichaam en geven bijgevolg veel sneller een gevoel van flauwte of honger. Met
brood hou je je energieniveau dus veel langer op peil dan met een koek.
Brood, zoveel meer dan energie
Vezels vormen de tweede troef van brood. Hoe meer vezels het brood bevat, hoe sneller brood het
hongergevoel kan wegnemen. Bruin brood gaat bovendien constipatie tegen.
Wie aandacht wil geven aan een vezelrijke voeding, kan niet om brood heen. Fruit en groenten, die ook erg
vezelrijk zijn, bevatten andere vezelsoorten, maar kunnen brood niet vervangen.
In een evenwichtige en gezonde voeding horen zowel brood als groenten en fruit thuis.
Aanbevolen hoeveelheid
De Nationale Raad voor de Voeding beveelt aan om dagelijks 5 tot 12 sneden brood te eten (175 – 420 g),
afhankelijk van je leeftijd, geslacht, gewicht en lichamelijke activiteit. De voorkeur gaat uit naar het grote
assortiment bruine en volkoren broodsoorten. Zij leveren meer voedingsvezels, vitaminen en mineralen dan
de witte varianten.
De gewoonte om 3 hoofdmaaltijden te verdelen in 2 broodmaaltijden en 1 warme maaltijd is aan te
moedigen. Broodmaaltijden en het ontbijt in het bijzonder, brengen relatief het meest complexe koolhydraten
aan. Warme maaltijden leveren over het algemeen meer vet en minder complexe koolhydraten.
brood
(bruin)
1,5-3 jaar
3-6 jaar
6-12 jaar
12-18 jaar
19-59 jaar
60 plus
1-3
sneden
3-5
sneden
5-9
sneden
7 – 12
sneden
7 – 12
sneden
5 –9
sneden
1 snede bruin brood (groot, vierkant brood) = 35 g
De verschillende beroepsorganisaties en VLAM pikken in op de idee dat brood een belangrijke plaats hoort
te hebben in ons dagelijks voedingspatroon met de campagne “Alle dagen brood”. De centrale boodschap is
“Brood hoort erbij”. Bij de dagelijkse lunch, bij een picknick of een zondagse brunch. Met brood kan je
smakelijk de klok rond. Op de website www.alledagenbrood.be staan tips voor gezellige broodmomenten.
Ontbijt, verplichte kost
Uit studies van voedingsgewoonten blijkt dat steeds meer volwassenen en kinderen het ontbijt overslaan.
Niet slim bekeken, zelfs niet als men wil vermageren.
Ontbijten is belangrijk om verschillende redenen.
 Je lichaam heeft al 8 à 12 u niets meer binnengekregen. Bijtanken is noodzakelijk om belangrijke
intellectuele of fysieke prestaties in de voormiddag tot een goed einde te brengen. Opletten in de
klas hoort daar ook bij.
 Een goed ontbijt zou leiden tot betere schoolprestaties, een verhoogde productiviteit en minder
arbeidsongevallen. Het draagt ook bij tot een beter humeur.
 Het zorgt voor een optimale verdeling van de energie en de voedingsstoffen over de dag. Als je ’s
morgens niet eet, ben je geneigd de andere maaltijden uit te breiden. Een zwaar middagmaal kan de
concentratie in de namiddag verminderen. Een zware avondmaaltijd kan gemakkelijk een overschot
aan calorieën leveren, die in de vorm van vetreserves worden opgeslagen. Het is ook niet
bevorderlijk voor de nachtrust.



Wie gezond ontbijt, heeft veel minder de drang om te snoepen in de voormiddag en loopt minder het
risico een flauwte te krijgen rond 11 u.
Het ontbijt brengt essentiële voedingsstoffen aan, die via de andere maaltijden niet altijd in
voldoende mate kunnen worden aangebracht.
Ontbijten brengt regelmaat in het gezin en is een bron van gezelligheid.
Opstaan en een broodmaaltijd nuttigen past in elk officieel voedingsadvies. Brood draagt in belangrijke mate
bij tot een evenwichtige en gevarieerde voeding. Het is een uitstekende energieleverancier en levert als
toemaatje nuttige vezels, vitaminen en mineralen.
Een goed ontbijt bestaat uit water, koffie of thee, brood (bij voorkeur donkere soorten) met wat toespijs, een
zuivelproduct, een stuk fruit of een glas ongezoet fruitsap. Zoet broodbeleg (confituur, choco en speculaas)
draagt niet bij tot een gezonde voeding en worden best met mondjesmaat gebruikt. Ook croissants en
chocoladebroodjes zijn heerlijk om jezelf mee te verwennen maar worden beter niet dagelijks
geconsumeerd.
Gebruikerstips
Brood bewaren







niet in de koelkast;
op kamertemperatuur in een gesloten trommel of in een broodla met ventilatiegaatjes en verpakt in
de broodzak van bij de bakker;
niet samen met peperkoek in de broodtrommel: peperkoek trekt het vocht aan uit het brood
waardoor het brood uitdroogt;
beschimmeld brood altijd weggooien, alleen de schimmel verwijderen is niet voldoende;
vers brood kan ongeveer een maand diepgevroren bewaard worden in een plastic diepvrieszak;
verdeel het brood in dagporties want eenmaal ontdooid kan het niet opnieuw worden ingevroren;
broodjes kunnen in de oven worden ontdooid (6 à 9 min. bij max. 150°C) voor een krokant resultaat.
Creatief voor kinderen
Kinderen die geen zin in brood hebben, zijn met een beetje fantasie wellicht makkelijk te overhalen hun
boterham toch op te eten.
Enkele suggesties:



al happend van het brood een figuur uit de boterham halen;
een figuur op de boterham maken met beleg, groenten en fruit (bv. een lachend gezichtje, een
huis);
variëren in broodsoorten en –vormen.
Brood creatief beleggen


Er is niet alleen hartige en zoete toespijs, maar ook groenten en fruit smaken fris als broodbeleg.
Brood is een alledaags product maar kan de gasten ook aangenaam verrassen tijdens speciale
gelegenheden:





een verrassingsbrood: een groot brood gevuld met kleine belegde boterhammetjes of
sandwiches
een takkenbrood op de feesttafel: aan een middentak van brood zijn kleine broodjes bevestigd
als zijtakken
een gevlochten brood (langwerpig of in de vorm van een krans)
brood als basis van feesthapjes en -toastjes
een kerstbrood, een paasbrood
Brood gezond beleggen (Bron: Nutrinews september 2010)

Neem voor een dubbele boterham enkel beleg (1 plakje, 1 eetlepel hartig smeerbaar beleg of 1
koffielepel zoet beleg): besmeer en beleg één boterham en leg er een andere bovenop. Er is een groot
aanbod aan verschillende soorten wit, bruin en volkorenbrood met elk hun typische lekkere smaak.
Wanneer je dit ruime smaakassortiment ontdekt, zal je zien dat smaak geen argument meer is om brood
dubbel en dik te beleggen.

Meer smaak zit niet altijd in meer beleg. Probeer lekkere smaken eerder te accentueren met de juiste
extra toets, bijvoorbeeld een mespuntje mosterd of pickles, enkele zoetzure uitjes, augurken of rode biet,
een handvol rucola of waterkers, een flinke draai van de zwartepepermolen, verse tuinkruiden of
gedroogde Provençaalse kruiden.
Ook in de winkel is een ruim aanbod kant-en-klaar beleg met extra smaakgevende ingrediënten,
bijvoorbeeld honingham, kaas met mosterdzaadjes, kippenham met tuinkruiden, enz. Ideaal ter
afwisseling.

Maak zelf vlees-, vis-, ei- of groentesalades met een weinig dressing of lightsaus en naar eigen voorkeur
verder op smaak gebracht met andere pittige (bv. kerriepoeder, wasabi) of eerder zoete (bv. stukjes
ananas of peer) ingrediënten. Kant-en-klare salades bevatten doorgaans aanzienlijk veel mayonaise.

Met flinterdunne sneetjes toespijs heb je meer controle over je portiegrootte dan met dik gesneden
plakken.

Fruit past niet alleen goed op brood maar ook ernaast, bijvoorbeeld druiven bij een boterham met kaas,
stukjes appel bij rosbief en peer bij varkensgebraad.

Kies voor de helft hartig en voor de helft zoet beleg. Zoet beleg als choco en confituur leveren vooral
energie in de vorm van suiker en/of vet en weinig of geen voedingsstoffen zoals vitaminen en mineralen.
Ze behoren tot de restgroep in de actieve voedingsdriehoek en worden best beperkt.
Voor belegideeën kan je terecht op www.alledagenbrood.be.
Nuttige adressen
VLAM (Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing)
VLAM voert promotie voor de Vlaamse landbouw-, tuinbouw- en visserijproducten in binnen- en
buitenland. Dit gebeurt in opdracht van de Vlaamse overheid en in samenwerking met het bedrijfsleven.
De broodpromotie is een van de opdrachten van VLAM.
Koning Albert II-laan 35 bus 50, 1030 Brussel, 02/552.80.11, www.vlam.be, www.wakkerebakker.be,
www.lokalemarketing.be
Perscontacten : Liliane Driesen, tel. 02/552.80.32
Coördinatie broodpromotie : Marina Sablon, tel. 02/552.80.26
NICE (Nutrition Information Center)
NICE verspreidt voedingsinformatie naar artsen, diëtisten en andere gezondheidswerkers, naar
docenten voeding, socio-culturele organisaties en naar de pers. De consumenten worden ook
rechtstreeks bereikt aan de hand van informatiebrochures, de website www.nice-info.be en educatieve
projecten.
Koning Albert II-laan 35 bus 50, 1030 Brussel, tel. 02/552.81.67
VEBIC (Vlaamse Federatie van Verenigingen van Brood- en Banketbakkers, IJsbereiders en
Chocoladebewerkers)
Elisabethlaan 1a, 2600 Antwerpen, tel. 03/287.69.94
UNIFA (Unie der Fabrikanten en Invoerders van Grondstoffen voor Bakkers, Pasteibakkers,
IJsbereiders en Aanverwante bedrijven)
Sint-Michielslaan 77-79, 1040 Brussel, tel. 02/743.40.55
Ubelma (Belgische Vereniging van Fabrikanten en Importeurs van Materiaal voor de Voedingssector)
AGORIA – Diamond Building, A. Reyerslaan 80, 1030 Brussel, tel. 02/706.79.82
KVBM (Koninklijke Vereniging van Belgische Maalders)
Gasthuisstraat 31, 1000 Brussel, tel. 02/ 751 04 53
FGBB (Federatie van grote bakkerijen van België)
Grote Markt 10, 1000 Brussel, tel. 02/381 18 00