Wat is Water ? Water verdient als levenselement van vissen waterplanten en alle biologische processen bijzondere aandacht. Het zuiverste water is H2O, een oxide van waterstof. Deze komt in de natuur niet voor, hier is regenwater de meest zuivere vorm van water. Het bevat alleen nog elementen die in de lucht voorkomen o.a. ammoniak verbindingen en stof. Zodra dit regenwater op de aardbodem neervalt geeft het zuurstof af en neemt minerale stoffen op. Het water wat later weer naar de oppervlakte komt is van samenstelling afhankelijk van de bodemlagen. In de gematigde streken zitten hier veel calcium en magnesiumzouten in opgelost, deze bepalen mede de waterhardheid en men spreekt hier over hard water. Ook alle dieren en planten uit deze zones zijn gewend aan deze samenstelling. Leidingwater wordt mechanisch,biologisch en chemisch gereinigd en vervolgens onder hoge druk in de leidingen geperst. Het water is hierdoor biologisch dood gemaakt, d.w.z. het zuiverend vermogen van het water is achteruit gegaan. Vijverwater is van levensbelang voor de vijverbewoners en alle biologische processen die er in het water plaatsvinden. Het water en de kennis over water is in deze zin erg belangrijk. Een filtersysteem, hoe goed ook, werkt niet als de watersamenstelling niet in de juiste verhouding is. De Waterhardheid. De waterhardheid wordt veroorzaakt door de opgeloste magnesium -, en calciumzouten. Hard water bevat veel en zacht water bevat weinig van deze verbindingen. Calcium en Magnesium vormen met Koolzuur chemische verbindingen, de z.g. Carbonaten. Deze zijn in water moeilijk oplosbaar, ware het niet dat ze verbindingen aangaan met het overschot aan opgelost Koolzuur en dan Bicarbonaten vormen. Deze vormen de KH of Carbonaat hardheid. De GH waarde wordt gevormd door het gehalte aan tweewaardige positieve ionen van Calcium, Magnesium, Strontium en Barium. De KH waarde wordt bepaald door het opgeloste Carbonaat en Bicarbonaat welke negatief geladen zijn. De Hardheid van het water is erg belangrijk voor de gezondheid van de vissen en de kweekprestaties. Onze vijvervissen leven van nature in hard water, dit is voor hun ook vruchtbaar water. De kweek verloopt beter en het uitkomen van de eieren is ook afhankelijk van van dit harde water. Anders is dit bij tropische vissen die zachter water gewend zijn en voor hun geld dat dit zachte water juist vruchtbaar is. Ook bij de stofwisseling van de vissen worden Calcium en Magnesium zouten uitgescheiden, deze worden weer aangevuld door actieve ionenuitwisseling in de kieuwen. Bij een goede gezamenlijke hardheid verloopt dit goed . Bij lage waarden kunnen vissen dehydrateren ( uitdrogen ) , zelfs onder water kan dat dus. Maar ook het bacterieleven in de vijver, en niet te vergeten in het filter, is afhankelijk van een hoge GH waarde. Het aantal bacteriën neemt toe naarmate de hardheid hoger is. Dit gegeven is onderzocht en bij een pH waarde ( zuurgraad) van 6.7 zijn dit de aantallen: Bij: GH 1 8 bacteriën per ml. Bij: GH 8 27000 bacteriën per ml. Bij: GH 15 60000 bacteriën per ml. In vijvers is de samenhang van de bacteriën erg belangrijk, alle biologische processen vinden plaats door bacteriën in een gesloten systeem. Hierbij plaatsen we vaak teveel vissen waardoor de afvalconcentratie erg hoog is en daarom de bacteriologische afbraak dus erg belangrijk. U ziet nu dat naast een groot bacteriehechtend oppervlak, ook de GH waarde van het water van essentieel belang is voor een goed werkend filter. Ook de KH waarde speelt hierbij en rol. Het is wel degelijk van belang om alle waardes in de vijver in de juiste verhouding te houden. Alles heeft met elkaar te maken. Zoals hierboven beschreven is de GH positief en de KH negatief geladen. Dit is een belangrijk gegeven. Zij houden elkaar namelijk in oplossing. Bij een lage KH is de GH meestal ook laag. Vandaar ons streven om de waardes van natuurlijk water aan te houden. Op deze manier krijgen we een goede balans in het water. Ook zal de pH minder schommelen. De KH is tevens de buffer voor de zuurgraad, de pH. Deze kan beïnvloed worden door de hoeveelheid Koolzuur (CO2) in het water. Dit wordt gebonden door de Carbonaten in het water. Met name in vijvers met een hoge visbezetting, waar veel CO2 wordt geproduceerd is dit van belang. Ook in vijvers met zuurstofplanten, hierbij is de KH de buffer voor de CO2 , welke wordt gebruikt bij het assimilatieproces. De pH geeft de toestand van het water aan en geen hoeveelheden opgeloste stoffen. De pH is zowel in de natuur als in de vijver geen constante factor, maar hangt as van diverse invloeden, o.a. weer, visbezetting, filterwerking, plantengroei etc. Maar hierbij geld wel dat de schommelingen in de pH groter zijn naarmate het vijverwater minder opgeloste Calcium en Magnesium verbindingen bevat. Deze zijn nl. in staat om sterke zuren te neutraliseren en schommelingen in het Koolzuurgehalte op te vangen. De KH, GH en pH zijn dus met elkaar verbonden. GH en KH houden elkaar in oplossing en zorgen mede voor een gebufferde pH. Voor een goede balans in de vijver is het dus belangrijk om de waardes op peil te houden. We werken met een gesloten systeem, er is geen natuurlijke uitwisseling van mineralen en dus moeten we dus altijd de waterwaardes in de gaten houden en waarnodig bijsturen, want alleen dan werkt het natuurlijke systeem. Stikstof kringloop: Zoals bekend produceren vijvervissen en andere levende organismen in het water eiwitafbraakproducten. Dit gebeurt door opname en uitscheiding van voedsel, maar ook via de ademhaling.Hier ontleed het eiwit tot aminozuren, waaruit weer door bacteriën ammonium verbindingen ontstaan. Deze worden vervolgens via nitriet naar nitraat geoxideerd door de bacteriën met behulp van Zuurstof. De afbraak verloopt sneller naarmate er meer Zuurstof ter beschikking is. Om 1 mg. Ammonium om te zetten naar nitraat is 5 mg. Zuurstof nodig !! Is er voldoende plantengroei aanwezig, dan kunnen de ammoniumverbindingen voor een groot deel door de planten worden opgenomen.. Zo wordt de concentratie opgeloste stikstofverbindingen en ammoniumverbindingen op een natuurlijke manier verlaagd. Van bijzonder belang is bij de stikstofkringloop het bacteriehechtend vermogen van het bodemsubstraat en de in het filter gebruikte materialen. Hierdoor wordt de gezondheid van het water ook bevorderd, de activiteit van de bacteriën is hier van afhankelijk, ongunstige situaties kunnen leiden tot rottingsprocessen, waarbij schadelijke bacteriën de overhand kunnen krijgen en er tevens een Zuurstofgebrek kan optreden. Ammoniumverbindingen kunnen onder bepaalde omstandigheden giftig zijn voor vissen, vooral als er een Zuurstofgebrek ontstaat. Hierbij speelt de pH weer een rol. Bij een pH beneden de 8 wordt het onschuldige Ammonium als eiwitafbraak geproduceerd en bij een pH boven de 8 als het giftige Ammoniak. Ook hierbij spelen de belangrijke graadmeters voor het water pH,GH,KH, weer een belangrijke rol. Zacht water is weinig gebufferd, hierin kunnen sterke pH schommelingen optreden, wat dus weer kan leiden tot ammoniak vergiftigingen. In zacht water is het gevaar van ophoping van Ammoniumverbindingen zeer groot, mede omdat het nitrificatieproces afhankelijk is van de opgeloste Calcium en Magnesium verbindingen. Zijn deze te laag dan loopt het nitrificatieproces te langzaam. Nitrificerende Bacteriën : Bacteriën zijn microscopisch kleine levende organismen, die geen kern, Chromosomen of Chlorofyl bezitten. Omdat ze geen Chlorofyl bezitten voeden ze zich op een andere manier dan planten. In het algemeen breken ze organische stoffen af. Door eiwitten om te zetten in en vorm, waarin de planten ze kunnen opnemen zijn ze in de vijver van levensbelang. De hoogste concentraties zitten meestel op de bodem waar het meeste organisch afval te vinden is.Het is dan ook van belang een goede bodemsubstraat aan te brengen met een groot hechtingsvermogen voor de bacteriën.Ook de open structuur van het substraat is van belang, het water moet makkelijk bij de bacteriën kunnen komen om ze van Zuurstof te kunnen voorzien. Door ophoping van te veel afvalstoffen stagneert ook de watercirculatie.Als dit het geval is wordt de bacterie werking verstoord en er ontstaan rottingsprocessen en Zuurstof gebrek. Een gezonde biologische toestand van het water is te danken aan de Nitrificerende bacteriën. Wel is het belangrijk alle hier in meespelende factoren op orde te houden of te brengen. Ook het regelmatig toevoegen van nieuwe bacteriën hoort hierbij. Biologisch evenwicht. Het Biologisch evenwicht is de toestand in het water waarbij een gezelschap van dieren en planten in wederzijdse afhankelijkheid een gunstig milieu vindt en hierdoor in stand kan blijven. Een tweede gegeven is dat een biologisch evenwicht nooit constant is maar een voortdurende veranderlijke situatie. In een vijver is er echter nooit echt sprake van een biologisch evenwicht. Toch proberen we wel een soort van biologisch evenwicht te creëren. In plantenvijvers met weinig vissen zal dit aardig lukken. Maar in de meeste vijvers is de visbezetting te groot. Hierbij proberen we het grootste deel op te vangen met diverse filtersystemen, die naar gelang de kwaliteit van het filter , hun werk redelijk tot goed doen. Ook hier dienen we regelmatig bij te sturen. Vijvers komen nooit overeen met natuurlijke wateren. Toch is het wel noodzakelijk deze natuurlijke wateren na te bootsen. In de vijver begint dit met de juiste waterwaarden, het bacterie leven en hun hechtingsplaats, de hoeveelheid ter beschikking staande Zuurstof, en de opname van de in water opgeloste stoffen door planten. Welk Biologisch filter men ook gebruikt, het bovenstaande is voor deze filters belangrijk. Alle filters vangen vuil en concentreren dit op een plaats. Een te grote ophoping van vuil geeft een negatieve uitwerking op ons vijver systeem. Door de doorstroming kunnen de bacteriën aan de afbraak beginnen. Bij elk filter zijn er opgeloste eindproducten die door o.a. waterverversing verwijdert dienen te worden. Zuurstof : Een paar gegevens over Zuurstof: Opneembaarheid van Zuurstof in het water is afhankelijk van de: - Temperatuur : hoe warmer het water des te minder de opname. - Waterdruk : Hoe hoger de druk des te minder de opname. - Stroming : Meer doorstroming meer Zuurstof. ( Scheikundig toevoegen van Zuurstof kan gevaren opleveren zoals bij Ozon en Waterstofperoxide.Dit zijn agressieve zuurstofbronnen die slecht controleerbaar zijn) Algen : Algen zijn eenvoudig gebouwde één -, of meercellige planten. Ze komen voor in draadvormige maar ook in microscopisch kleine, vrij zwevende soorten. Algen hebben een grote betekenis in de vijver, ze dienen als voedsel, ei afzetsubstraat, bescherming voor jong visjes. Ook bevinden zich tussen de algen zich vele oerdiertjes die als voedsel dienen voor de vissen. Toch kunnen ze ook schade toebrengen. Vissen kunnen verstrengeld raken, planten worden overgroeid en ze veroorzaken een niet stabiele pH door opname van CO2. Ze nemen wel een grote hoeveelheid stikstofverbindingen op uit het water. Dit wil dus zeggen dat de opname of de productie van stikstofverbindingen verstoord is. Oorzaken kunne zijn: o.a. veel slib wat anaëroob wordt afgebroken (zuurstofarm), Overmaat aan stikstof, gebrek aan planten of het slecht functioneren ervan. Ook planten hebben Calcium en Magnesium elementen nodig om voedingsstoffen op te nemen. !!! De oplossingen bevinden zich met name in het stimuleren van de aërobe processen, het verwijderen van bodemslib en het aanbrengen van beplanting. De juiste waterwaarden spelen hierbij natuurlijk een belangrijke rol.