Offerte - Movisie

Beschikbaar materiaal rond zelfhulp
Literatuur Nederlandstalig














Bouwman, M. (1980). Zelfhulp moet eigenheid koesteren. Welzijnsweekblad (juni), 26-29.
de Turck, B. (1979). Zelfhulp en de professionaliseringsspiraal. Tijdschrift voor Agologie (8),
284-304.
van Harberden, P., & Lafaille, R. (Eds.) (1978). Zelfhulp, een nieuwe vorm van hulpverlening?
Den Haag: VUGA.
Geelen, K. (1987). Zelfhulp onder de loep, een overzichtsstudie naar de effecten van
zelfhulpgroepen. Tilburg: IVA.
Geelen, K. (2000). Zelfhulpgroepen en verslavingen, een voorstudie. Utrecht: Trimbos-instituut.
Geelen, K. (2003). Informele zorg voor psychische problemen en verslavingen. Utrecht:
Trimbos-instituut.
Geelen, K., Gottmer, P., Schreurs, H., Thijs, A., et al. (2004). Onbenutte mogelijkheden.
Amersfoort: Novadic-Kentron/stichting Zelfhulp Netwerk Eindhoven/Kempenland.
Geelen, K., & Verburg, H. (2002). Hoe cliënten te betrekken bij het opzetten en invoeren van een
maatschappelijk steunsysteem. Passage, 11 (september).
Gielen, P., Godemont, J., Matthijs, K., & Vandermeulen, A. (2010). Zelfhulpgroepen: samen
werken aan welzijn en gezondheid. Tielt: Lannoo.
Janse, A.R. (2011). Zorg goed voor elkaar. Een onderzoek naar de invloed van sociaal kapitaal op
de deelname aan zelfhulpgroepen. Master thesis Sociale Wetenschappen, Universiteit van Utrecht,
Faculty of Social and Behavioural Theses (2011).
Janssen, M., & Geelen, K. (1996). Gedeelde smart, dubbele vreugd. Lotgenotencontact in de
psychiatrie. Utrecht: Trimbos-instituut.
Lok, A. (2010). De kracht van zelfhulpgroepen. In T. van Regenmortel (Ed.), Empowerment en
participatie van kwetsbare burgers, ervaringskennis als kracht, 173-188. Amsterdam: SWP.
Muusse, C., & van Rooijen, S. (2009). De echo van het eigen verhaal, over zelfhulpgroepen bij
verslaving en de samenwerking met de ggz en verslavingszorg. Utrecht: Trimbos.
Steyaert, J. (2010). Zelfhulp, op leeftijd maar nog verrassend jong. In J. Steyaert &
M.H. Kwekkeboom (Eds.), Op zoek naar duurzame zorg, 90-106. Utrecht: Movisie.
Onderzoeksliteratuur




Bauer, R., Bauer, M., Spiessl, H. & Kagerbauer, T. (2013). Cyber-support: an analysis of online
self-help forums (online self-help forums in bipolar disorder). Nordic Journal Psychiatry, 67 (3):
185-90.
Bouchard, L., Montreuil & M., Gros, C. (2010). Peer support among inpatients in an adult mental
health setting. Issues Mental Health Nursing, 31(9) 589-98.
Elafros, M.A., Mulenga, J., Mbewe, E., Haworth, A., Chomba, E., Atadzhanov, M. & Birbeck, G.L.
(2013). Peer support groups as an intervention to decrease epilepsy-associated stigma. Epilepsy
Behavior, 27(1), 188-92.
Hoey, L.M., Ieropoli, S.C., White, V.M. & Jefford, M. (2008). Systematic review of peer-support
programs for people with cancer, Patient Education and Counseling, 70, 315-337.





Kingree, J.B. & Thompson, M. (2000). Mutual help groups, perceived status benefits, and wellbeing: a test with adult children of alcoholics with personal substance abuse problems. American
Journal of Community Psychology, 28.
Kingree, J.B. & Thompson, M. (2011). Participation in alcoholics anonymous and post-treatment
abstinence from alcohol and other drugs, Addictive behaviors, 36, 882-885.
Moran, G.S., Russinova, Z., Gidugu, V., Yim, J.Y. & Sprague, C. (2012). Benefits and mechanisms
of recovery among peer providers with psychiatric illnesses. Qualitative health research, 22(3):
304-319.
Muftin, Z. & Thompson, A.R. (2013). A systematic review of self-help for disfigurement:
effectiveness, usability and acceptability. Body Image, 10, 442-450.
Seebohm, P., Chaudhary, S., Boyce, M. , Elkan, R., Avis, M. & Munn-Giddings, C. (2013).
The contribution of self-help/mutual aid groups to mental well-being. Health and social care in the
community 21 (4), 391-401.
Op Nederlandstalig gebied is weinig recente literatuur beschikbaar over zelfhulp. In Nederland blijft het
beperkt tot enkele publicaties uit de jaren zeventig en tachtig, het werk van Karel Geelen van rond de
eeuwwisseling en een klein aantal recentere publicaties.
In Vlaanderen zorgt het Trefpunt Zelfhulp in Leuven al sinds 1982 voor een continue stroom van
literatuur. Zo publiceren zij elke twee jaar een gebundeld overzicht van de in Vlaanderen actieve
zelfhulpgroepen en hun kenmerken (bv. bereik, aantal deelnemers, contactgegevens). Daarnaast
publiceerde het Trefpunt Zelfhulp in 2010 een soort handboek voor zelfhulp, gericht op zowel
zelfhulpgroepen als professionals uit de sociale sector en de gezondheidszorg.
Filmmateriaal
Omroep Brabant maakte enkele jaren geleden met steun van het Kenniscentrum Zelfhulp en
Ervaringsdeskundigheid (KZE) en Zelfhulp Netwerk Zuidoost Brabant een reeks portretten van
deelnemers aan zelfhulp. De reeks draagt de titel Bijsluiter ontbreekt.
In de reeks Wmo gestript is een korte tekenfilm gemaakt over zelfhulp als werkwijze. Aansluitend
daarop heeft Movisie een korte tekenfilm gemaakt over de wenselijkheid en de mogelijkheden van
ondersteuning van zelfhulp.
De film Zelfhulp werkt! van het project Eerstelijns zorg en zelfhulp geeft via interviews met deelnemers
van zelfhulpgroepen inzicht in de positieve bijdrage van zelfhulp voor hun persoonlijk herstel. Ook
professionals geven hun mening over het nut van lotgenotencontact en zelfhulpgroepen.
Internationaal is er ook goed filmmateriaal beschikbaar. In de eerste plaats is er de film
My name is Bill W. gebaseerd op het verhaal van de oprichters van de AA, William Griffith Wilson en
Dr. Robert Holbrook Smith, M.D.
In Engeland is een landelijk steunpunt zelfhulp dat veel materiaal beschikbaar heeft. Het gaat om Self
Help Connect UK. Zij stellen naast publicaties ook video’s beschikbaar.
Utrecht, 7 mei 2014
2
Onderwijsmateriaal
Eind 2012 werd een onderwijsmodule rond zelfhulp gemaakt vanuit de toenmalige Wmo-werkplaats
Noord-Brabant. Deze onderwijsmodule is gericht op professionals uit de sociale sector en studenten
die daarvoor opgeleid worden, en is uitgewerkt op Hbo-niveau. Het is open materiaal in twee
betekenissen: enerzijds is het ‘open access’ en gratis digitaal beschikbaar, anderzijds kan elke docent
of trainer het aanpassen naar eigen inzichten en behoeften.
Zie voor het materiaal de website van de Wmo werkplaatsen, onderwijsmodule zelfhulp.
Beschikbare websites
Website
Omschrijving
www.st-aanzet.nl
Steunpunt Zelfhulp Friesland
www.zelfhulpnetwerkfriesland.nl
Netwerk van zelfhulpgroepen in Friesland
www.zelfhulpnetwerk.nl
Stichting Zelfhulp Netwerk Zuidoost Brabant
www.zelfregiecentrum.nl
Stichting Zelfregiecentra NL is een innovatief initiatief dat
als doel heeft mensen (weer) zelf de regie in handen te
geven over hun eigen mentale welzijn. Een belangrijk
middel hierbij is het doen verrijzen van zelfregiecentrums.
www.zelfhulpverslaving.nl
Stichting Zelfhulp en Verslaving (SZV). Op deze site vindt u
informatie over alle zelfhulpgroepen die in Nederland actief
zijn op het gebied van verslaving.
Een beschrijving van de verschillende groepen vindt U
onder de link ‘Soorten zelfhulpgroepen’. Een overzicht van
alle groepen die actief zijn in Nederland is te vinden onder
de link ‘Locaties zelfhulpgroepen’. Hier zijn de groepen per
provincie op te zoeken.
www.zelfhulpnederland.nl
Zelfhulp Nederland, netwerk van steunpunten zelfhulp in
Nederland.
zelfhulpverbindt.nl
Stichting Zelfhulp Verbindt Nederland verbindt, bundelt en
verspreidt zelfhulpinitiatieven binnen Nederland.
www.zelfhulpbrabant.nl
Ondersteuning zelfhulp Brabant voor professionals
www.kenniscentrum-ze.nl
Kenniscentrum Zelfhulp en Ervaringsdeskundigheid,
kenniscentrum voor het bevorderen en ondersteunen van
zelfhulp en gebruik van ervaringsdeskundigheid
www.zelfhulp.be
Trefpunt Zelfhulp Vlaanderen
www.selfhelp.org.uk
Self Help Connect UK is the new national arm of Self Help
Nottingham and Nottinghamshire, a unique organisation
which helps create, support and promote self help groups.
Utrecht, 7 mei 2014
3
Praktijkvoorbeelden
Beschrijving van Stichting Zelfhulp Netwerk Zuidoost Brabant
Beschrijving van Steunpunt zelfhulp Friesland
Utrecht, 7 mei 2014
4