Devils And Angels gaat over lokale cultuur en traditie in

Devils And Angels gaat over lokale cultuur en traditie in Europa. Het project heeft reeds
geleid tot diverse publicaties en moet leiden tot een fotoboek en een reizende
tentoonstelling. De vormgeving van boek en tentoonstelling zal worden gedaan door Teun van
der Heijden van Heijdens Karwei. Kernpunt van het project is Europees cultureel erfgoed. Het
erfgoed waarin lokale cultuur en en traditie zichtbaar blijft: van het Oktoberfest in Duitsland,
naar rugbywedstrijden op de Orkney eilanden zonder regels tot aan het Sunderum feest op
Ameland. In Noord-Ierland zag ik Protestanten en Katholieken samen het glas heffen tijdens
de Halloweenfeesten, in Servië dansten Bosniërs, Kroaten én Serviërs tijdens het jaarlijkse
Dragačevski sabor in Guca op de muziek van talloze kleine bandjes met trompetten en tuba’s.
De duidelijke uitingen van lokale cultuur en traditie leidde tot een zoektocht in de rest van
Europa naar soortgelijke feesten. Mijn zoektocht naar die feesten heeft me uiteindelijk naar
achttien landen gebracht.
Begonnen in West-Europa, in Duitsland, Nederland en Frankrijk. Maar Europa groeide en dus
groeide zo ook mijn onderzoeksgebied ook. De Europese Unie wordt steeds groter,
redeneerde ik, hoe zit dat met de identiteit van de verschillende volkeren? Het project heeft tot
een aantal opmerkelijke inzichten geleid. Ten eerste zijn veel volksfeesten niet alleen ‘oud’
maar ook ‘nieuw’. Toen ik begon dacht ik dat het binnen afzienbare tijd wel over zou zijn met
die soms eeuwenoude rituelen. Maar ze stierven niet uit, de volksfeesten, het werden er in de
jaren die volgden zelfs méér. Op veel plekken in de wereld werden oude rituelen in ere
hersteld. Het gaat niet alleen om het in stand houden van oude tradities, het gaat om veel
meer, om vaak zeer actuele ontwikkelingen. De thema’s en uiterlijke vormen verschillen per
land, net als de traditionele oorsprong. Er zijn statige vruchtbaarheidsfeesten, er zijn wilde
extatische carnavals, maar vaak gaat het daarnaast ook om verbroedering, of juist om het
heroveren van vrijheid na een periode van onderdrukking. Het klein blijven in een wereld die
zich alsmaar uitbreidt is een belangrijk aspect van de feesten. Niet alleen de globalisering zelf,
ook het feit dat mensen vertrekken uit hun geboortedorp en uitwaaieren over de wereld. Zo
kwam ik bij het Sunderum feest op Ameland een Amelander tegen die ondanks zijn emigratie
naar Australië ieder jaar speciaal voor deze traditie terugkeerde. In Letland echter, is de
situatie weer anders, maar ook daar gaat het om ‘thuishoren’ en eigenheid.
Vierenveertig jaar lang voelden de Letten zich gevangen als onderdeel van de Sovjet
Unie. De huidige Midzomernacht vieringen zijn een herovering van hun vrijheid, soms
haast onderzoekend nog, omdat veel tradities verloren zijn gegaan. ‘We improviseren
ook wel wat', zeiden de mensen als ik ze naar de herkomst van hun rituelen vroeg.
Devils And Angels brengt deze verhalen samen en geeft een beeld van de overeenkomsten, de
bijzonderheid en de eigenheid van veel van deze lokale feesten in het groter wordende
Europa.