Slide 1 - Intraval

Psychische problematiek onder
verslaafden
Maarten Koeter
AIAR/UvA-AMC
Jubileum Intraval September 2006
1
Vaststellen van psychische problematiek
Afwijking persoonlijke norm
belevingen
vragenlijst
SCL, GHQ
Sociale wenselijkheid
Persoonlijkheid
Legitimatie behoefte
klachten
interview
CIDI, SCID
Psychopathologie concept
Symptomen vs trekken
beoordelaar
symptomen
ICD, DSM
stoornis
Jubileum Intraval September 2006
Classificatie systeem
Afwijking klinische norm
2
Van belevingen naar klachten (vragenlijstonderzoek)
• Meestal vragenlijstonderzoek met klachtenlijsten en/of screeners
(vb GHQ en SCL)
• Klachtenlijsten geven indruk van mate van onwelbevinden, niet van
aanwezigheid stoornissen
• Screeners geven grove indicatie van prevalentie stoornissen
• fout positieven en negatieven
• vaak niet gevoelig voor aantal stoornissen
Jubileum Intraval September 2006
3
Psychische problematiek dak- en thusilozen, alcohol en
drugsverslaafden Friese Wouden (Intraval 2002)
GHQ 12 score 3+
Potentiële daklozen (18)
67%
Dak- en thuislozen (23)
52%
Alcoholverslaafden (13)
58%
Drugsverslaafden (21)
52%
• Alleen gevoelig voor angst en stemmingsstoornissen
• Mist schizofrenie, persoonlijkheidsstoornissen
Jubileum Intraval September 2006
4
SCL-subschaalscores justitiabele verslaafden
(SOV/FVK n=290; Tex N=91)
45
40
35
30
SOV/FVK
Trex
Norm Alg bev.
Norm Poli Psy
25
20
15
10
5
0
AGO
ANG
DEP
IN
SEN
(Bron: Trimbos&AIAR 2005)
Jubileum Intraval September 2006
5
Van klachten naar symptomen/stoornissen
• Diagnostiek
• Interviews
• door professionals (psychologen, psychiaters)
• door leken (CIDI)
• Comorbiditeit / dubbeldiagnose cliënten
Jubileum Intraval September 2006
6
Comorbiditeit in de Algemene Bevolking
Alcohol and Drug Afhankelijkheid in NEMESIS (Ravelli et al.,1998)
Jaarprevalentie
OR Alc Afh
OR Drug Afh
40
2.6
2.2
2.3
2.4
--
10.3
6.7
25.7
8.3
6.0
10.3
--
35
30
25
20
15
10
5
0
Depressie
Bipolair
Soc Fobie
Paniek
Alc Afh
Drug Afh
Alg Bev
5,9
1,4
4,8
2,2
3,7
0,8
Alc Afh
13,1
2,8
9,7
5
Drug Afh
28,8
23,7
28,8
11,9
Jubileum Intraval September 2006
6,2
27,1
7
Dom et al. (2004). Prevalentie van middelenproblemen en dubbeldiagnose in
Belgische psychiatrische ziekenhuizen. TvP 46 (2004) 5, 317-321
N= 6263 opnames werden geanalyseerd.
1426
Middelenproblemen: 48%
heeft PS
2548
231
1353
1454
Persoonlijkheidsstoornissen (48% heeft
middelenpoblemen)
291
2638
Middelenproblemen
(8% heeft BPD)
141
61
Borderline PS (44% heeft
middelen probleem)
Middelenproblemen
(5% heeft ASPD)
Jubileum Intraval September 2006
Antisociale PS
(70% heeft een
middelenprobleem)
8
Causale Modellen

PS 

Versl

X
automedicatie
chron intoxicatie/onthouding
[derde factor]

Versl
 PS
PS
Versl
Versl

PS
PS
[psychoplastie]

PS
[reciprook]
Jubileum Intraval September 2006
Versl
9
GGZ of verslavingszorg
Verslaafde met psychiatrische stoornis
of
Psychiatrische patiënt met verslaving
Verschillen beide groepen op psychiatrie en verslaving?
Havassy Am J Psychiatry, 2004
Trimbos enquête
Verschillen USA kleiner Nederland
Jubileum Intraval September 2006
10
Psychiatrische diagnoses en middelengebruik cliënten met
dubbel diagnose in VZ en GGZ (Bron:Trimbos instituut)
VZ
GGZ
Schizofrenie/psychotische stoornis
Persoonlijkheidsstoornis
Stemmingsstoornis
Angststoornis
ADHD
34%
51%
31%
25%
15%
76%
33%
17%
4%
9%
Alcohol
Cocaïne
Heroïne
Crack
Amfetamines (exc XTC)
Cannabis
56%
41%
33%
14%
7%
23%
56%
34%
16%
7%
14%
59%
Jubileum Intraval September 2006
11
In GGZ en verslavingszorg substantieel deel patiënten dubbeldiagnose
• Bij GGZ dubbeldiagnose ook veel harddrugs
• Bij versl. zorg dubbeldiagnose ook ernstige psychiatrische beelden
Gescheiden behandeling?
• risico dat men ernst van comorbiditeit niet onderkent
• risico dat men behandelmodaliteiten niet heeft voor comorbide stoornis
Er lijkt consensus dat geïntegreerde behandeling voorkeur verdient
Nog geen wetenschappelijke evidentie op dit moment
Jubileum Intraval September 2006
12
Uit: Multidiciplinaire richtlijnen schizofrenie
Schizofrenie en verslaving gaan vaak samen.Uit onderzoek blijkt dat
behandeling van psychose en verslaving ná elkaar geen werkzame
strategie is.
Ook gelijktijdige behandeling bij twee instanties biedt geen uitkomst.
Daarom zijn integrale programma’s ontwikkeld.
Er is op dit moment echter geen bewijs voor de effectiviteit van
middelenmisbruikprogramma’s bij mensen met ernstige psychiatrische
aandoeningen.
Er is geen evidentie die geïntegreerde dubbeldiagnoseprogramma’s
ondersteunt of ondergraaft.
Het is niet ondenkbaar dat in de komende jaren de effectiviteit
aangetoond wordt. Er worden momenteel verschillende trials uitgevoerd
Jubileum Intraval September 2006
13
Behandeling clienten met dubbeldiagnose
(Bron: Trimbos Instituut)
Krijgt geïntegreerde behandeling
Geïntegreerde behandeling gewenst
VZ
GGZ
37%
84%
15%
72%
Nog te gunstig beeld
Alleen maar behandelaars benaderd met veel dubbeldiagnose clienten
Jubileum Intraval September 2006
14
Samenvatting

Dubbele diagnose regel ipv uitzondering

Diagnostiek vaak complex

Onderliggende relatie van de stoornissen van groot belang

Behandeling beste geïntegreerd

State of the art rapport beschikbaar
(Zon MW; van der Stel)
Jubileum Intraval September 2006
15