Apen op zoek naar rum

Apen op zoek naar rum
Ook dieren zijn feestbeesten
UN, 10 januari 2004
Alcohol en drugs luisteren menig feestje op in huiskamer of houseparty. De mens is een feestbeest. Maar sommige
dieren kunnen er ook wat van: vervet-apen zijn bijvoorbeeld gek op alcohol, terwijl veel katachtigen zich te goed
doen aan planten met hallicunerende stoffen.
Koala's lijken wel stoned, katachtigen zijn gek op kattenkruid dat hallicunerende stoffen bevat en een rendier doet
zich nog wel eens te goed aan paddenstoelen die een stof bevat die ze een vlieggevoel geeft.
Mensen zijn feestbeesten. Ze houden van plezier maken en doen zich daarbij geregeld te goed aan alcohol of
geestverruimende middelen, waarmee ze zich prettiger (denken) te voelen. Maar mensen zijn niet de enigen. Ook
dieren houden van feesten.
Zo zijn de vervet-apen in het Caribische gebied gek op alcohol. Het dier wordt door inlanders met sterke drank
gelokt en gevangen om het daarna op te eten. De apensoort kent ook het onderscheid tussen sociale drinkers en
agressieve doorzakkers. Er zijn zelfs gevallen bekend van groepen apen die café's bestormen op zoek naar rum.
Wetenschappers hopen via studie van de apen de genen te traceren die aanzetten tot alcoholisme. Jaguars in de
Amazone kauwen op de bast van een klimplant (Banisteriopsis caapi) die hallucinogene stoffen bevat. Het gaat de
kat niet om de geestverruimende trip, maar om het doden van inwendige parasieten, zoals wormen. De actieve
bestanddelen zijn beta-carboline alkaloïden die ook bij de mens leiden tot waanvoorstellingen, omdat de chemische
stoffen dezelfde structuur en dezelfde werking op de hersenen hebben als serotonine (het goed gevoel hormoon).
Indianen brouwen van de boombast een geestverruimend drankje om te kunnen communiceren met de bosgeesten.
De meeste katachtigen zijn wild van kattenkruid (Nepeta cataria). Poema's, leeuwen en lynxen die van deze
geurende muntplant snoepen, gaan een kwartier lang helemaal uit hun dak. Ze zwaaien met hun hoofd, kwijlen en
rollen omver. De stof die dat veroorzaakt is nepetalactone, een stof die de stemming beïnvloedt. Katten in Japan
houden van het blad van de matatabiplant, die een soortgelijke drug bevat.
Op Madagascar krijgen zwarte lemuren hun kicks van duizendpoten die een giftige stof uitscheiden. Het spul
brengt de lemuur een paar minuten in complete extase. De aapachtige bijt in de geleedpotige en smeert daarna het
beestje, vermengd met eigen spuug, over zijn hele vacht. Het feit dat de maki een vies gezicht trekt als hij in de
duizendpoot bijt, wijst erop dat het geen lekkernij is. Meest waarschijnlijke verklaring voor het gedrag van de maki,
is dat de vrijkomende stoffen parasieten in zijn pels doden. Het verdovend effect neemt de aap voor lief. Vliegen en
drinken gaan niet samen. Dat bewijzen elke winter weer tientallen roodborstjes en wevervogels. Deze dieren doen
zich in deze voedselarme tijd tegoed aan ontdooide overrijpe meidoornbessen, die door gisting rijk zijn aan alcohol.
Sommige vogels eten zoveel bessen dat ze leveraandoeningen krijgen. De dronken vogels vliegen zich te pletter tegen
ramen van flatgebouwen of nemen een fatale duikvlucht naar de grond. Koala's zien er altijd wat doezelig uit. Niet
vreemd als je weet dat hun hoofdmenu bestaat uit eucalyptusbladeren. Dat is geen drug, maar deze plant bevat zo
weinig voedingsstoffen, dat de Australische buidelbeertjes het altijd rustig aan moeten doen. Het lijkt daardoor of ze
continu stoned door het leven gaan. Sommige herkauwers worden wél echt stoned. Koeien in Mexico kunnen geen
Astralagus of `gekkenkruid' verdragen. Als hun dieet noodgedwongen, bij gebrek aan ander gras, uit niks anders
bestaat, gaan ze na een paar weken 'freaken'. Ze zonderen zich af van de kudde en vertonen afwijkend gedrag. Zo
botsen ze keihard tegen bomen en maken overdreven bokkesprongen. En ze worden agressief tegen ieder die te
dichtbij komt. Rendieren in Lapland kunnen het niet laten af en toe een vliegezwam op te peuzelen. Het is bekend
dat deze giftige paddenstoel, populair onder sjamanen, een stof bevat die een vlieggevoel geeft. Wellicht daarom dat
de rendieren voor de arrenslee van de kerstman door de lucht kunnen vliegen...