Radiotherapie

Behandeling bij de
afdeling
Radiotherapie
ereikbaarheid afdeling Radiotherapie
B
Locatie AMC Amsterdam
Meibergdreef 9
1105 AZ Amsterdam
AMC centrale: (020) 566 91 11
Telefonische bereikbaarheid tussen 8.30 en 17.00 uur
Radiotherapie balie 1 : (020) 566 34 33
Inplanbureau radiotherapie: (020) 566 60 98
Radiotherapie balie 2: (020) 566 42 45
Doktersassistenten: (020) 566 42 44
Voorlichting: (020) 566 89 96
(dagelijks tussen 13.00 en 16.00 uur)
Fax:
(020) 609 12 78
E-mailadressen
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Bereikbaarheid afdeling Radiotherapie
Locatie Flevoziekenhuis Almere
Hospitaalweg 1
1315 RA Almere
Flevo centrale:
(036) 868 88 88
Telefonische bereikbaarheid tussen 8:30 en 16:30 uur
Radiotherapie Flevo: (036) 868 91 02
Inplanbureau Radiotherapie: (020) 566 60 98
Doktersassistenten: (036) 868 91 07
Fax: (036) 868 90 42
Telefonische bereikbaarheid na werktijd voor
beide locaties
Dienstdoende arts: (020) 566 91 11
De dienstdoende arts is ‘s avonds, ’s nachts en in het
weekend bereikbaar via de telefooncentrale van het ziekenhuis.
Inhoudsopgave
Voor wie is deze brochure?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
Wie ontmoet u op de afdeling Radiotherapie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5-6
AMC als opleidingsinstituut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Wat is radiotherapie en hoe werkt het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7-8
• De eerste keer bij de afdeling Radiotherapie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9-10
• De voorbereiding op de bestralingsbehandeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
• Bijzondere aanvullende voorbereidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12-13
• De uitwendige bestralingsbehandeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14-17
• Bijwerkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18-19
Aanvullende informatie
• Radiotherapie en voeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
• Behoefte aan extra steun? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
• Veiligheid tijdens uw behandeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Heeft u vragen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
22
Wilt u meer informatie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23
Uw mening telt! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23
Om zelf bij te houden:
Lijst voor uw medicijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Dagboek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
3
Voor wie is deze brochure?
In dit boekje leest u over radiotherapie. Wij vertellen u enkele algemene
zaken over de bestralingsbehandeling. En die vullen wij aan met praktische informatie en nuttige tips.
Van onze medewerkers heeft u al belangrijke informatie gekregen.
Maar het is prettig om het een en ander nog eens rustig na te kunnen
lezen. Vandaar dit boekje. Het is niet bedoeld ter vervanging van de mondelinge informatie, maar als extra informatie. Ook leert u onze afdeling
dan beter kennen. Dit boekje is ook bedoeld voor uw partner, familieleden
en andere betrokkenen.
Sinds het najaar 2008 kent onze afdeling twee locaties: AMC Amsterdam
en Flevoziekenhuis Almere. Nu kunnen ook de patiënten uit de Flevopolder dichter bij huis geholpen worden.
Wanneer u vragen of opmerkingen heeft naar aanleiding van dit boekje,
dan horen wij dat graag. We zijn altijd bereid uw vragen te beantwoorden.
Al onze medewerkers vinden het belangrijk om u zo goed mogelijk te
helpen. Wij zullen ons daar steeds voor inzetten. Ook op de website
www.amc.nl/radiotherapie kunt u veel informatie vinden.
Prof. dr. C.R.N. Rasch, afdelingshoofd Radiotherapie
4
Wie ontmoet u op de afdeling Radiotherapie?
Op de afdeling Radiotherapie
werken mensen met verschillende
beroepen. Zij werken nauw samen
om uw behandeling zo goed mogelijk te laten verlopen.
De assistent-bestralingstherapeut
De assistent-bestralingstherapeut
helpt de bestralingstherapeut en zij
voeren samen de bestraling uit.
De radiotherapeut-oncoloog
Dit is de medische specialist die u
behandelt en onderzoekt.
Ook een arts die in opleiding is voor
radiotherapeut-oncoloog kan u
onderzoeken en behandelen. Maar
deze arts werkt altijd onder de
verantwoordelijkheid van de
medisch specialist.
Controle van uw bestralingsgegevens
De Physian Assistant
Dit is een assistent van de medisch
specialist. Zij werkt onder leiding
van de specialist, de radiotherapeutoncoloog. De assistent onderzoekt
en behandelt
prostaatkankerpatiënten en
borstkankerpatiënten.
tijdens de behandeling
De bestralingstherapeut (laborant)
De bestralingstherapeut bereidt de
bestralingen voor en voert ze uit.
5
De baliemedewerker
De baliemedewerker regelt de
administratie voor uw (taxi) vervoer
en maakt uw controle-afspraken bij
de radiotherapeut-oncoloog.
De hyperthermist
De hyperthermist werkt in opdracht
van de radiotherapeut-oncoloog en is
verantwoordelijk voor de technisch
correcte voorbereiding en uitvoering
van hyperthermie behandelingen.
De doktersassistente
De doktersassistent prikt bloed en
geeft adviezen, bijvoorbeeld over
huidverzorging.
AMC als opleidingsinstituut
Het AMC is een opleidingsinstituut.
Dat betekent dat veel medewerkers
in het AMC een opleiding volgen.
Uw bestraling wordt altijd gegeven
door een bestralingstherapeut die
gediplomeerd is. Deze gediplomeerde bestralingstherapeut kan
samenwerken met een assistent of
bestralingstherapeut-in-opleiding.
Wetenschappelijk onderzoek,
studie of trial
Een van de taken van een
academisch ziekenhuis is: onderzoek
doen zodat behandelingen
verbeteren. Zo’n wetenschappelijk
onderzoek heet een studie of trial.
6
Het kan zijn dat wij u vragen hieraan
deel te nemen. U bent nooit verplicht
mee te doen. U bent er helemaal vrij
in. Wilt u liever niet deelnemen?
Dat kan ook en het heeft natuurlijk
geen (nadelige) gevolgen voor uw
behandeling.
Wat is radiotherapie en hoe werkt het?
Radiotherapie betekent behandeling
met straling. Straling wordt vooral
gebruikt voor de behandeling van
kwaadaardige kankergezwellen.
Soms wordt ook een goedaardig
gezwel of een andere aandoening
bestraald. Na de bestraling blijft er
geen straling in het lichaam achter.
U bent dus niet radioactief.
Hoe werkt uitwendige radiotherapie?
Alle menselijke weefsels bestaan uit
cellen. Deze cellen vernieuwen zich
om bijvoorbeeld oude en beschadigde cellen te vervangen. Als die celdeling ontregeld is en cellen zich
ongeremd gaan delen, kan er een
gezwel ontstaan. Een gezwel kan
goedaardig of kwaadaardig zijn. Een
kwaadaardig gezwel, ofwel kanker,
kan in de omringende gezonde weefsels groeien en uitzaaiingen veroorzaken.
Straling doodt of beschadigt cellen.
Kankercellen zijn gevoeliger voor
straling dan de gezonde cellen
rondom het gezwel. Gezonde cellen
kunnen zich ook beter herstellen van
lichte stralingsschade dan kankercellen.
Een stralenbundel kan heel nauwkeurig op het te bestralen gebied
worden gericht. Door de straling verspreid over de tijd en in kleine porties toe te dienen, krijgen gezonde
cellen de gelegenheid zich te herstellen. De kankercellen kunnen dat niet
of minder goed. Een behandeling
duurt daarom meestal een paar
weken. Voor het begin van de eerste
bestraling bepaalt de radiotherapeut
hoe lang de totale behandeling zal
duren. Dat verschilt van patiënt tot
patiënt. Als pijnbestrijding is vaak 1
bestraling voldoende.
7
Warmtebehandeling (Hyperthermie)
Speciale radiotherapie
behandelingen zijn de
behandelingen met warmte en de
inwendige bestralingen. De
behandelingen met warmte noemen
we ook wel hyperthermie.
Informatie over deze behandeling
krijgt u van uw arts in het AMC.
Over deze behandelingen kunt u
aparte folders krijgen.
Als u specifieke vragen over hyperthermie heeft, kunt u een mail
sturen naar: [email protected].
U kunt ook kijken op www.amc.nl/
hyperthermie of op www.hyperthermie.
nl.
Inwendige radiotherapie
(Brachytherapie)
Inwendige bestraling noemen we
ook wel brachytherapie. Informatie
over deze behandeling krijgt u van
uw arts in het AMC. Over deze
behandelingen kunt u aparte folders
krijgen.
8
Heeft u specifieke vragen over
brachytherapie, stuur dan uw mail
naar:
[email protected].
U kunt ook kijken op www.amc.nl/
brachytherapie.
Extra voorlichting voor speciale
radiotherapiebehandelingen
Er zijn een aantal behandelingen
die wat ingewikkelder zijn. Voor
deze behandelingen geven wij
aparte voorlichting.
Mocht dit voor u van toepassing
zijn, dan wordt er een afspraak voor
u ingepland.
De eerste keer bij de afdeling Radiotherapie
Inschrijven
Bij uw eerste bezoek aan de afdeling
Radiotherapie meldt u zich bij balie
1 voor de locatie AMC Amsterdam.
Voor de locatie AMC Flevoziekenhuis meldt u zich bij de ontvangstbalie van de afdeling radiotherapie.
Wij registreren uw persoonlijke
gegevens en die van uw ziektekostenverzekering in de computer.
Er wordt een pasfoto van u gemaakt.
Deze slaan we op in de computer
(deze pasfoto gebruiken wij ter
identificatie, zodat wij zeker weten
dat dagelijks de juiste bestralingsgegevens voor staan, zie ook pagina
22). Dit is een andere foto dan die
van u gemaakt is bij de centrale
inschrijving van het AMC. Bij de
inschrijving op onze afdeling krijgt
u een patiëntenpas van onze afdeling. Wij vragen u om deze patiëntenpas elke dag mee te nemen naar
de afdeling. De medewerkers zullen
u dagelijks naar deze pas vragen.
Dit doen we om er zeker van te zijn
dat wij de juiste bestralingsgegevens
gebruiken. Het is mogelijk dat u bij
een eerder bezoek aan het AMC een
algemene patiëntenpas heeft gekregen.
In dat geval kunt u de algemene pas
gebruiken.
Tijdens uw eerste bezoek moet u
ook een geldig legitimatiebewijs
meenemen. Dat kan een paspoort,
identiteitsbewijs of rijbewijs zijn.
Heeft u wijzigingen in uw gegevens? Die kunt u aan deze balie
doorgeven.
Op het spreekuur
Bij het eerste bezoek maakt u
kennis met uw arts. De arts
bespreekt met u uw
ziektegeschiedenis en onderzoekt u.
De arts bekijkt dan of u met
radiotherapie behandeld kan
worden. Zij legt u ook uit wat een
radiotherapiebehandeling voor uw
aandoening kan betekenen en hoe
de behandeling zal verlopen. Ook
bespreekt de arts de mogelijke bijwerkingen met u. Soms zijn er nog
aanvullende gegevens nodig voordat
een definitief advies gegeven kan
worden. Maar vaak kan de arts dit
advies al aan het eind van het
gesprek geven. Het eerste gesprek
duurt meestal een uur.
9
Bent u diabetespatiënten?
Patiënten met suikerziekte kunnen
tijdens een bestralingsbehandeling
last krijgen van ontregeling van de
bloedsuiker. Daarom kan een extra
controle nodig zijn. Sommige diabetespatiënten hebben er meer last
van dan andere.
Gebruikt u bloedverdunners?
Bent u onder controle bij de
trombosedienst omdat u
bloedverdunnende medicijnen slikt?
Dan kan uw bloed ontregeld raken
door de bestraling. Uw bloed kan
dan meer of minder stollen dan dat
u gewend bent. Tijdens een
bestralingsbehandeling moet u uw
bloedstolling in ieder geval eenmaal
per week laten controleren.
Heeft u een pacemaker of ICD?
Als u een pacemaker of ICD heeft,
is het belangrijk dat uw behandelend arts het merk en type ervan
weet. De arts kan dan nagaan of er
speciale voorzorgsmaatregelen tijdens de bestraling nodig zijn om
ervoor te zorgen dat de pacemaker
of ICD goed blijft werken.
10
Wanneer krijgt u uw nieuwe afspraak
voor de afdeling Radiotherapie?
U krijgt uw afspraak voor de
Ct-simulatie en/of de eerste
bestraling via het inplanbureau
Radiotherapie. De medewerkers van
het inplanbureau zullen u deze via
de post toesturen of u wordt
hierover opgebeld. Als u op een
ander adres bent dan uw huisadres,
wilt u ons dit dan laten weten?
Elke donderdag krijgt u de bestralingsafspraken voor de week daarna
mee.
De voorbereiding op de bestralingsbehandeling
Aanmelden
Als u voor de voorbereiding op de
bestralingsbehandeling komt, meldt
u zich bij de balie van de afdeling
Radiotherapie.
Voor de locatie AMC Amsterdam is
dat bij balie 2.
Voor de locatie in het Flevoziekenhuis is dat bij de ontvangstbalie van
de afdeling Radiotherapie.
Kunt u niet op tijd zijn voor uw
afspraak? Laat het ons weten!
U krijgt vanaf nu te maken met de
bestralingstherapeut (laborant). Hij
of zij is goed op de hoogte van alle
onderdelen van de behandeling en
kan veel van uw vragen beantwoorden.
De ct-scan
Aantekenen markeringslijnen
Voorbereiding op de behandeling: de
plaatsbepaling voor de stralenbundel
Tijdens de voorbereiding wordt het
te bestralen gebied nauwkeurig
bepaald. Soms moeten we hiervoor
hulpmiddelen vervaardigen. Deze
helpen om de bestraling steeds op
de juiste plaats te kunnen geven.
De bestralingsbehandeling begint
meestal niet meteen na het eerste
bezoek.
Met de computer bepalen we het
gebied dat bestraald moet worden.
Daarna wordt het definitieve
bestralingsplan met grote
nauwkeurigheid berekend. Ook de
dosering en de duur van de
behandeling worden vastgesteld.
Het onderzoek op de CT-scan duurt
meestal vijftien tot dertig minuten.
Gedurende de bestralingsperiode
wordt de CT-scan soms nog een
11
CT-scan
De voorbereiding vindt plaats in een
CT-scan. Met behulp van de CT-scan
kunnen dwarsdoorsneden (‘plakjes’)
van uw lichaam worden afgebeeld.
Bijzondere aanvullende voorbereidingen
keer herhaald.
PET-CT (Positron Emissie Tomografie)
Bij sommige aandoeningen moeten
we een speciale CT-scan maken: de
PET-CT. Hiervoor gebruiken we een
klein beetje radioactieve stof. Dat
krijgt u vooraf aan de PET-CT scan
ingespoten.
Wij maken de PET-CT scans altijd
zelf. Scans die op andere afdelingen
zijn gemaakt, kunnen wij niet
gebruiken. Bij uw behandeling
hoort heel precies één bepaalde lighouding. Deze is meestal anders
dan de lighouding bij eerder
gemaakte (PET-CT) scans.
Tatoeëren
Vaak is het nodig één of enkele
punten van de markeringslijnen die
op de huid worden aangebracht
voor langere tijd zichtbaar te
houden. De bestralingstherapeut zal
die punten met een klein
speldenprikje in de huid tatoeëren.
Dat gebeurt alleen met uw
toestemming en niet in uw gezicht
of hals.
12
Maskers
Bij bestralingen van het hoofd en de
hals gebruiken wij maskers. Dit zijn
de zogenaamde fixatiemaskers. Het
masker zorgt ervoor dat uw hoofd
en hals steeds in dezelfde houding
blijft tijdens de bestraling. Op het
masker worden de markeringslijnen
aangebracht, dus niet in uw gezicht.
De maskers zijn van kunststof. Uw
mond en neus zijn vrij, dus u kunt
gemakkelijk blijven ademhalen.
De mouldroom medewerker en/of
bestralingstherapeut maakt het
masker speciaal op maat voor u. Dit
gebeurt voordat u de CT-scan krijgt.
Contrastmiddel
Soms gebruiken wij een
contrastmiddel om extra
nauwkeurige informatie uit de scan
te verkrijgen. Dit contrastmiddel
moet u vooraf drinken of u krijgt
een injectie met het contrastmiddel.
Het is ook mogelijk dat u een
combinatie van beiden krijgt.
Helaas zijn sommige mensen allergisch voor dit contrastmiddel. Om
te voorkomen dat u een allergische
reactie krijgt, onderzoeken wij eerst
uw nierfunctie en stellen wij u een
aantal vragen:
- Bent u ergens allergisch voor?
- Heeft u al eerder bij dit soort onderzoeken een allergische reactie gehad?
- Heeft u diabetes?
ct-simulatie met masker
13
De uitwendige bestralingsbehandeling
Aanmelden
Op de locatie AMC Amsterdam
meldt u zich op de afgesproken tijd
bij balie 2 van de afdeling Radiotherapie. Heeft u uw kinderen mee?
Hier is ook een kinderspeelhoek
waar zij rustig kunnen spelen.
Op de locatie AMC Almere (Flevoziekenhuis) meldt u zich op de afgesproken tijd bij de ontvangstbalie
van de afdeling Radiotherapie.
Het bestralingstoestel
De bestralingstherapeut komt u
halen uit de wachtkamer en brengt
u naar de bestralingsruimte. U gaat
liggen op de behandeltafel in
dezelfde houding als tijdens de CTscan. De behandelkamers zijn groot
en er is een open verbinding tussen
de bestralingsruimte en de bedie-
De wachtkamer bij balie 2(locatie AMC)
14
ningsruimte. Er zijn meerdere
bestralingstoestellen op beide locaties. Wij proberen u steeds op hetzelfde toestel te bestralen. Maar het
kan voorkomen dat u op een ander
toestel geholpen wordt. Dat kan
komen door onderhoudswerkzaamheden of storing aan het toestel.
Maar u krijgt steeds de juiste behandeling.
Het instellen van het bestralingsgebied
op uw lichaam
De bestralingstherapeuten stellen
het gebied dat bestraald moet worden nauwkeurig in. Hiervoor
gebruiken ze de markeringen die op
uw huid of op het fixatiemasker zijn
gezet. Ook staan al uw bestralingsgegevens in de computer ingevoerd.
Bestraling van het bovenlichaam
Wat merkt u van de bestraling?
Tijdens de bestraling gaan de
bestralingstherapeuten de kamer uit
en schakelen het toestel in. Ze kunnen u via twee camera’s zien. Via de
intercom kunt u ook praten met de
bestralingstherapeuten. Mocht er
iets zijn tijdens de behandeling, dan
kunnen de bestralingstherapeuten
de behandeling even stop zetten.
Van de bestraling voelt en ziet u
niets. Het enige dat u hoort is een
hoog piepend geluid tijdens de
bestraling. De meeste patiënten krijgen bestraling vanuit verschillende
richtingen. U blijft steeds in
dezelfde houding liggen. Het bestralingsapparaat draait om u heen. Als
de bestralingstijd is afgelopen slaat
het toestel automatisch af.
15
Hoe lang duurt de bestraling?
De totale tijd van uw
bestralingsafspraak is tien tot
twintig minuten. Dit is inclusief het
instellen van het bestralingstoestel
en de tijd die u nodig heeft voor het
aan- en uitkleden. Het bestralen zelf
duurt maar een paar seconden tot
enkele minuten. Dit kan langer
duren, afhankelijk van het protocol
waarmee u bestraald wordt.
Controlefoto’s van de instelling
Tijdens de bestralingsbehandeling
maken wij regelmatig (soms dagelijks) een controlefoto van de instelling.
Mag er iemand meekijken?
Als u wilt, kunt u een keer iemand
laten meekijken tijdens de bestraling. Bij voorkeur niet tijdens de
eerste bestraling. Wij willen tijdens
de eerste bestraling onze volledige
aandacht hebben voor de patiënt,
om deze alles rustig uit te kunnen
leggen. Verder is het in principe
niet de bedoeling u elke dag iemand
meeneemt om mee te kijken.
16
Wekelijkse afspraak met de
radiotherapeut-oncoloog
Tijdens de behandeling spreekt u
een keer per week met de behandelend radiotherapeut-oncoloog. Uw
afspraak daarvoor staat op uw
afsprakenlijst. U kunt vragen stellen
en eventuele problemen bespreken.
Vervoer van en naar huis
De meeste bestralingen geven wij
poliklinisch. Dat betekent dat u voor
de bestraling naar de afdeling
Radiotherapie komt en na de behandeling weer naar huis gaat. U kunt
gebruik maken van uw eigen vervoer of een taxi.
Voor een vergoeding van de kosten
door uw ziektekostenverzekering
kunt u aan de balie een vervoersbriefje halen. Daarmee kunt u de
kosten vergoed krijgen bij uw zorgverzekeraar.
Heeft u een rolstoel nodig in het
ziekenhuis?
Er staan rolstoelen bij de ingang van
het ziekenhuis. Die kunt u gebruiken. U moet er wel een muntje in
doen. En wilt u de rolstoel na
gebruik weer terug (laten) zetten?
De controles na afloop van uw
bestralingsbehandeling
Als uw behandeling is afgelopen,
komt u na 3 tot 4 weken terug op de
polikliniek voor controle. Heel soms
wijkt deze periode iets af. De radiotherapeut kan dan kijken hoe het
met u gaat en eventuele onderzoeken aanvragen.
Wij kunnen aan de hand van deze
onderzoeken ook zien of aanvullende behandelingen misschien
nodig zijn. Als u door uw ziekte
gestopt bent met werken, kunt u
met ons bespreken wanneer u eventueel weer aan het werk kunt gaan.
Locatie AMC Amsterdam
Locatie Flevoziekenhuis Almere
Rolstoeltoilet
De afdeling Radiotherapie heeft
toiletten voor mensen die niet goed
kunnen lopen of staan. Dit zijn de
rolstoeltoiletten. U heeft dan meer
ruimte en er is ook een wasgelegenheid in het toilet.
17
Bijwerkingen
De bestraling kan bijwerkingen
geven. Ze kunnen ontstaan tijdens of
na de bestralingsperiode. De radiotherapeut bespreekt de kans op bijwerkingen met u. Dit hangt af van:
- de grootte van het gebied dat bestraald wordt
- de plaats op uw lichaam waarop u bestraald wordt
- hoeveel straling u krijgt
- uw gezondheidstoestand
Huidreactie en -verzorging
Uw huid kan reageren op de
bestraling. Ongeveer twee weken na
het begin van de behandeling kan
de huid rood en droog worden. U
kunt ook last krijgen van jeuk.
De doktersassistente kan u advies
geven over huidverzorging. Ook als
uw huid (nog) geen reactie vertoont,
kan zij u advies geven hoe u uw
huid kunt beschermen.
Vermoeidheid en misselijkheid
Na ongeveer twee weken kunt u
zich moe gaan voelen door de
behandeling.
Neem dan op tijd rust! U kunt ook
minder trek hebben of last hebben
van een misselijk gevoel. Dit is
18
afhankelijk van de plaats waar u
bestraald wordt. Bespreek dit met
de dokter. Tegen de misselijkheid
kunt u eventueel medicijnen krijgen.
Diarree
Bij bestraling op een deel van de
darmen kunt u last krijgen van diarree of krampen in uw darmen. Door
de bestraling raakt de darmwand tijdelijk geprikkeld. Diarree of kramp
kan dan het gevolg zijn. Het is
belangrijk dat u voldoende blijft
drinken!
Als u meer dan vier keer per dag
diarree en/of buikkramp heeft kunt
u medicijnen krijgen. De klachten
zullen dan verminderen. De radiotherapeut kan u hiervoor een recept
geven.
Plasproblemen
Bij bestraling op uw onderbuik
kunnen er klachten optreden die
lijken op een blaasontsteking. U kunt
dan vaker en moeilijker plassen. Of u
kunt pijn hebben bij het plassen. Als
u hier last van heeft: bespreek dit met
uw arts. Hij of zij kan u tips geven.
Slikklachten
Bij bestraling van de mond, keel of
slokdarm kunt u slikklachten krijgen. Dit is een normale reactie op
de bestraling. Het is niet gevaarlijk,
maar kan wel vervelend zijn. Heeft
u moeite met slikken? Eet dan
gemalen of vloeibaar voedsel. Zorg
dat het eten en drinken niet te
warm, te koud of te scherp gekruid
is! Als de serie met bestralingen is
afgelopen, gaan de slikklachten
langzaam weer over.
Seksualiteit
De diagnose kanker en het
ondergaan van bestralingen, met
name in het bekkengebied, kan
gevolgen hebben op seksueel
gebied. U kunt dit altijd met uw arts
bespreken.
Haaruitval
Op plaatsen waar haar groeit, kan
door de bestraling het haar na enige
tijd uitvallen. Is de behandeling
afgelopen, dan begint het haar –
afhankelijk van de gegeven dosis –
na enkele maanden weer aan te
groeien. Uw behandelend arts zal u
hier over informeren. Als uw haar
uitvalt kunt u tijdelijk een pruik dragen. De meeste ziektekostenverzekeringen betalen een deel van de
kosten van de pruik.
19
Aanvullende informatie
Radiotherapie en voeding
Tijdens de bestraling is het
belangrijk goed te eten en te
drinken. U kunt door de
behandeling minder trek hebben.
Probeer toch regelmatig te eten. U
kunt bijvoorbeeld vaker kleine
maaltijden per dag eten. Het is
verstandig iedere dag ongeveer
anderhalve liter te drinken. U kunt
bijvoorbeeld thee, koffie, water,
melk, karnemelk, vruchtensap, soep
of bouillon drinken. Als u wilt, kunt
u aan uw behandelend arts vragen
of u een afspraak bij de diëtiste kunt
maken. U arts schrijft dan een
verwijzing voor u.
Behoefte aan extra steun?
Het krijgen van radiotherapie kan
erg ingrijpend zijn. En misschien
veel bij u losmaken. Als u hulp wilt
krijgen in deze moeilijke tijd kan
dat. Tijdens de radiotherapie kunt u
mentale begeleiding krijgen in de
vorm van gesprekken en ontspanningsoefeningen. Deze begeleiding
wordt gegeven door een hiervoor
opgeleide psycho-oncologisch medewerkster.
Op beide locaties kunt u deze bege20
leiding krijgen. U kunt een folder
hierover vinden bij de balie van de
afdeling Radiotherapie. Deze begeleiding is speciaal voor mensen met
kanker.
Veiligheid tijdens uw behandeling
Dagelijks bezoeken veel patiënten
de afdeling Radiotherapie. Wij vragen u daarom om elke dag uw
patiëntenpas mee te nemen. U kunt
hem afgeven aan de bestralingstherapeut die u uit de wachtkamer
haalt.
Ook gebruiken wij de patiëntveiligheidskaart. Op deze kaart ziet u hoe
u mee kunt helpen uw eigen veiligheid te vergroten tijdens uw
behandeling. Rechts ziet u een
afbeelding van de
patiëntveiligheidskaart. De kaart ligt
ook in de kleedkamers bij de
bestralingstoestellen.
Hoe helpt u mee?
Geeft u alle informatie over
uw gezondheid
Geeft u aan wanneer u denkt
dat u anders ligt
Check uw pasfoto en/of
naam op het scherm
Volgt u alstublieft de
instructies op
Vraag gerust advies of uitleg
als u iets opvalt of als u een
andere vraag heeft
21
Heeft u vragen?
Heeft u vragen over uw behandeling
en/of bijwerkingen?
Bespreek ze dan met de
bestralingstherapeut of met uw
behandelend arts tijdens de
wekelijkse controle. Als u uw
behandelend arts niet kunt spreken
en het is dringend, dan zal een
waarnemer u te woord staan.
Is er spoed?
Uw huisarts kan dan ook buiten
kantoortijden contact opnemen met
de (dienstdoende) radiotherapeutoncoloog. Werkt uw eigen huisarts
op dat moment niet? Dan kan de
vervangend huisarts met de radiotherapeut-oncoloog spreken.
Heeft u vragen in de tijd tussen uw
controleafspraken in?
Bel ons dan gerust met
(020) 566 34 33.
Of stuur een e-mail naar:
[email protected].
Vergeet niet uw patiëntennummer
en de naam van uw behandelend
arts erbij te schrijven.
Wilt u een afspraak?
U kunt ook een (bel)afspraak maken
22
met uw behandelend radiotherapeut-oncoloog. Wij kunnen u ook
aanraden om een bel-afspraak te
maken met de doktersassistente.
Heeft u vragen na afloop van de
behandelingen?
U kunt dan contact opnemen met
de doktersassistenten van de afdeling Radiotherapie.
Telefonisch spreekuur doktersassistenten:11.15 uur tot 12.00 uur.
Telefoonnummer: (020) 566 42 44.
Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen? Of wilt u een
persoonlijke afspraak maken?
Neemt u dan contact op met een
van onze voorlichtings-bestralingstherapeuten.
Bereikbaar tussen: 13.00 uur en
16.00 uur
Telefoonnummer: (020) 566 89 96
Mocht de telefoon niet opgenomen
worden, dan kunt u ook een bericht
achterlaten op de voicemail.
U kunt ook een mail sturen naar:
[email protected]
Wilt u meer informatie?
Informatie op de website van het AMC
Op www.amc.nl/radiotherapie kunt u
veel informatie vinden over de
meest behandelde ziektebeelden op
onze afdeling Radiotherapie.
Door de filmpjes kunt u een indruk
krijgen hoe de behandelingen gaan.
Nederlandse Federatie van
Kankerverenigingen
Churchilllaan 11
3527 GV Utrecht
telefoonnummer (030) 291 60 90
www.nfk.nl
KWF Kanker infolijn
Delflandlaan 17
1062 EA Amsterdam
telefoonnummer (0800) 022 66 22
(gratis)
www.kwfkankerbestrijding.nl
Uw mening telt
Wij willen graag van u weten hoe u
over uw behandeling bij ons denkt.
Daarom liggen er in de wachtkamers formulieren waarop u uw
mening kunt schrijven. Dit kan
gaan om een compliment, een sug
gestie, een klacht en/of een incident. Wilt u weten wat wij doen met
uw melding? Schrijft u dat dan op
het formulier en u hoort van ons.
23
Lijst voor uw medicijnen
Deze lijst kunt u gebruiken om de medicijnen die u gebruikt
op te schrijven.
Naam medicijn Dosering
24
Voorgeschreven door
Datum stop
Dagboek
In dit dagboek kunt u vragen opschrijven die u tijdens de behandeling heeft. Of misschien heeft u bepaalde problemen die u wilt
bespreken met uw behandelaar? Het antwoord of het advies van
uw behandelaar kunt u er later achter schrijven.
Vraag:
Antwoord:
Vraag:
Antwoord:
Vraag:
Antwoord:
25