Sociaal functioneren na 5 jaar interventie

Eerste psychose, familie en behandeling
Van zondebok naar bondgenoot
Don Linszen
Lezing 25 jaar Ypsilon
21 november 2009
1. Het gezin als oorzaak (19791986)
Diagnose - Paranoisch Hallucinatoir syndroom
(CHAM)
Model
- Systeemtheorie
(verklaren en begrijpen)
Doel
- genezing
Middel
- gezin: kluwen = bron van psychose
En Orap (anti-psychoticum)
CLASSIFICATIE-SYSTEEM CHAM
1. Coma
2. Sub-coma
3. Soporeuze toestand
4. Schemertoestand
5. Delirante toestand
6. Stuporeuze toestand
7. Paranoïsch-hallucinatoire toestand
8. Hallucinatoire toestand
9. Paranoïsche toestand
10. Manisch toestandsbeeld
11. Melancholisch toestandsbeeld
12. Amnestische toestand
13. Amnestisch-confabulatoire toestand
14. Verwardheidstoestand
15. Opwindingstoestand
16. Depressieve toestand
17. Geagiteerd-depressieve toestand
18. Angsttoestand
19. Gedragsanomalie
20. Hyperesthetisch-emotioneel toestandsbeeld
21. „Observatie"
CHAM is de afkorting voor : Consequent Hiërarchisch Arbitrair Monothetisch
2. Het gezin als oorzaak (slot)
Conclusies
- niet effectief
- stress verhogend: toename van psychose en
suïcidaliteit
- ouders zondebok
+ Betekenis (“verstehen”) blijft van belang
+ Levensfase: vertraagde separatie /
individuatie
II Het gezin als stressor (1987- 1994)
Diagnose: - DSM III-R
Model:
- empirisch: kwetsbaarheid/stressmodel
gedragsmatige benadering
Doel:
- optimaal omgaan met de ziekte
Middel
- gezin:EE, crisisinterv., psycho-educatie
- persoon: medicatie
- groep:
autonomie: controle ziekte en
spanningsbronnen
sociale vaardigheidstraining
Het 1ste Amsterdamse vroege
gezins- en individuele
interventie onderzoek in eersteepisode psychosen
Psycho-Educatieve en Gedragsmatige
Gezinsinterventies
• Crisis-interventie (Goldstein)
• Gezinspsycho-educatie (Anderson)
– Leggen van een werkrelatie
– Training: hoe overleef ik schizofrenie
• Gedragsmatige gezinstherapie (Falloon)
– psycho-educatie
– communicatie training
– probleem-oplossingstraining
Patienten karakteristieken 1ste
Amsterdam studie (n = 76)
• Leeftijd begin
jaren, gem. (± sd)
20.5 (±2.47)
• Leeftijd ontstaan ziekte
jaren, gem. (± sd)
19.2 (±2.5)
• Duur onbeh. psychose
gem. maanden (± sd)
5.5 (±10.5)
Familie & geïntegreerde behandeling vs
geïntegreerde behandeling in relatie tot terugval in
psychose
% geen terugval
100
90
80
70
Geïntegr. behand.
60
Familie + geïnt.beh.
50
40
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12
maanden
D. Linszen, P. Dingemans, J. W. Van Der Does, A. Nugter, P. Scholte, R. Lenior, C.
Vanier, M. J. Goldstein. Treatment, expressed emotion and relapse in recent onset
schizophrenic disorders. Psychological Medicine (1996), 26:333-342
Cannabis misbruik en psychose
recidief
% geen terugval
100
90
80
70
60
50
40
30
geen misbruik
20
misbruik
10
0
Cannabis Abuse and the Course of
Recent-Onset Schizophrenic
Disorders. Linszen et al. Arch Gen
Psychiatry.1994; 51: 273-279.
1
2
3
4
5
6
7
maanden
8
9
10
11
12
Cannabismisbruik en hoge EE
Factor
Cannabis misbruik
0:nee
1:ja
Duur onbehandelde
psychose
0:<12 maanden
1:>12 maanden
Opleiding
0:<middelbare school
1:>middelbare school
Beta
S.E.
Odds Ratio
Betrouw.
interval
1.45
0.68
4.27
1.12 - 16.29
1.16
0.83
3.20
0.62 - 16.41
-1.48
0.81
0.23
0.05 - 1.10
II Het gezin als stressor:
conclusies
Drie ingrediënten zijn werkzaam bij het voorkomen
van recidief:
– antipsychotica misbruik
– op de jeugd gerichte intensief programma
met een geïntegreerde klinische
en poliklinische behandeling
– steun en voorlichting aan
de familie
NB noodzaak: interventies voor co-morbiditeit
•
Linszen DH et al. Treatment, expressed emotion and relapse in recent onset schizophrenic disorders. Psychol Med 1996;26:333-42
Interludium1994-1998
Maar……..
wat gebeurt er na
vroege interventie van één
jaar ?
% First Episode Psychosis
Patients without Relapse during 5 year follow-up
N= 55; chronic patients: 18 (26%) (Lenior et al, 2001)
80
60
40
20
Months of follow up after the study
60
56
52
48
44
40
36
32
28
24
20
16
12
8
4
0
0
% patiënts without relapse
100
De vroege fase van schizofrenie en het
gezin: voorlopige conclusies
1.
Vroege interventie bij eerste episode psychosen
is effectief voor een jaar
2.
De duur van vroege en actieve interventie zou
uitgebreid moeten worden naar 3 tot 5 jaar
(kritieke periode)
3.
Patiënten uit de gezinsinterventie waren
significant minder lang opgenomen (Lenior, 2001)
4.
De familie is de natuurlijke bondgenoot in de
behandeling in de vroege fase
III Het gezin als bondgenoot in de behandeling
van schizofrenie in de vroege fase
Diagnose
- DSM IV
Model
- biologisch en psychosociaal kwetsbaarheid /
stressmodel
neurobiologisch onderzoek
Doel
- betere uitkomst met ouders als bondgenoot
Middel
- 5 jaar interventie onderzoek (Preventiefonds)
- gezin (ouders): training
De ernst van de ziekte ontstaat vroeg: de
„kritieke‟ periode van psychose en schizofrenie
Het Amsterdamse “kritieke
periode” interventie onderzoek
bij patiënten met eersteepisode psychosen en ouders
(1998-2007):
Outcome (ITT analysis): 1ST Relapse after discharge
Cumulative Relapse Rate (14 chronics excluded)
no significantce for experimental condition: log rank 0.80 df=2 p=0.6716;
correction for confounders: Wald test 1.289 df=2 p=0.525
0,55
0,50
0,45
0,40
0,35
0,30
0,25
0,20
AMC without parental group (N=58)
0,15
0,10
Back to refering institution (N=53)
0,05
AMC with parental group (N=62)
0,00
0
4
8
12
16
20
24
28
32
36
40
# of months after discharge
44
48
52
56
60
Uitkomst na 5 jaar : recidief in 3 ART conditions (n: 170)
Voorspellers van eerste recidief
Karakteristiek
HR
95.0% CI
Vrouw
1.23
0.59
2.58
Ethnische minderheid
1.36
0.79
2.33
Diploma middelbare school
0.65
0.39
1.07
Duur onbehandelde psychose ≥ 1 jr
1.14
0.66
1.95
Start ziekte voor 18 jaar
1.00
0.56
1.77
Sub-acuut
1.53
0.65
3.59
Sluipend
1.08
0.47
2.5
GEEN ZIEKTEBESEF
2.3
1.09
5.00
DRUGSMISBRUIK
1.71
1.02
2.90
THERAPIEONTROUW
1.49
1.06
2.60
Ontstaanswijze (referentie = acuut)
Beloop van schizofrenie
Levenslang beloop
A’damse 5 jaar interventie
• EEN psychotische episode
15 %
48 %
• MEER psychotische episodes
70 %
45 %
15 %
7%
5%
4%
met /zonder negatieve sympt.
• Continu psychotische sympt.
met negatieve symptomen
• Suicides in the first 5 years
(Bleuler, Ciompi, Harding, Mc Glashan, Hegarty)
Amsterdamse Kritieke Periode Interventie:
Sociaal functioneren na 5 jaar interventie
 Goed / redelijk
57 %
 Matig / slecht
43 %
Criteria: zelfstandig wonen, betaalde baan / studie, vrijwilligerswerk
4. Training parents motivational interviewing
and interaction skills reduces cannabis use in
young adults with recent-onset schizophrenia
Cannabis use
Craving for cannabis
40
80
n = 24
n = 26
35
70
n = 20
n = 26
30
60
n = 20
50
40
n = 23
25
n = 17
20
n = 17
30
15
20
10
10
5
0
0
Family Motivational
Intervention
Psycho-education
only
Family Motivational
Intervention
= Baseline
= Follow-up
(3 months after the end of the training)
Psycho-education
only
Conclusies
•
Secundaire preventie van schizofrenie
in de kritieke fase van de ziekte is mogelijk:
bij 50% blijft het bij de eerste psychose
•
50% ervaart één of meerdere recidieven:
drugsmisbruik (90% cannabis), geen
antipsychotica gebruik, geen ziektebesef
•
Secundaire preventie van het sociaal
dysfunctioneren lukt bij > 50%
ER IS GEGRONDE HOOP
OP EEN GUNSTIG BELOOP
DANK ZIJ OUDERS
OUDERS,
Behandelaars en
PATIËNT
7th INTERNATIONAL
CONFERENCE ON
EARLY PSYCHOSIS
Local Organizing Committee:
Don Linszen
Jim van Os
René Kahn
Durk Wiersma
Lieuwe de Haan
Damiaan Denys
Berna Ligthart
Lex Wunderink
Amsterdam, the Netherlands, is the
host city for the 7th International
Conference on Early Psychosis.
Scientific Committee:
Professor Don Linszen
Professor Jean Addington
Professor Pat McGorry
Professor Jim van Os
Professor René Kahn
Professor Max Birchwood
Professor Ty Cannon
Professor Alison Yung
Professor Jeffrey Lieberman
Professor Barbara Cornblatt
Professor Eric Chen