Presentatie Overheidsopdrachten praktisch

De Inspiratiedag Sociaal
Ondernemen
donderdag 26 mei 2016
Ir MAB bert baeyens
Wat biedt de markt?
• Welke types ondernemingen hebben we in onze
(lokale) omgeving?
– Maatwerkbedrijven, ….
– Gewone ondernemingen met stevige component
personeel uit kansengroepen, …
• Welke activiteiten bieden zij aan?
• In welke activiteiten willen zij zich ontwikkelen?
• Wat is hun beschikbare capaciteit?
– Is er een samenwerking tussen de bedrijven
• Sec Reg
• Sec Sec
• Regisseur/coördinator? Info? Ondersteuning ?
Wat biedt de opdracht?
• Welk soort opdracht?
– W, L, D? opgelet met B diensten sinds 18 april
2016!
– Wat is de omvang van de opdracht?
– Is splitsen in percelen zinvol?
– Indien niet splitsen, welke onderdelen lenen zich
voor sociale tewerkstelling? (Aard, omvang
(bedrag, volume, …..), verdringing, ….)
Wat willen/kunnen we bereiken?
• SEC (niveau organisaties)
– Tewerkstelling handhaven
– Tewerkstelling verbeteren
– Doorstroom realiseren
– Samenwerken met Reg Economie
• Reg economie
– Verdringing vermijden (individueel niveau)
– Verdringing vermijden (bedrijfsniveau)
– Samenwerken met Sec
Operationele strategieën
• Ondernemingsgericht
– Gebruik maken van voorbehoud toegang
– Gebruik maken van voorbehoud uitvoering
– Gebruik van voorbehoud toegang en uitvoering
• Kansengroepen gericht
– (Minimale) eisen tewerkstelling (contractuele
voorwaarden:
– Evt. Gunningscriteria (soc tewerkstelling,
doorstroom, …)
Accenten
•Gericht op de kansengroepen (kansengroepeninsteek) of expliciet( direct)
op sec organisaties (ondernemingsinsteek)
•Meer of minder (geen)
•samenwerking tussen sec met de reguliere economie
(ondernemingsinsteek)
•integratie in reguliere ondernemingsgebeuren van de kansengroepen
(kansengroepeninsteek)
Typologieën
Enkele mogelijkheden:
•gewone opdracht met facultatief uitvoeren van deel ( (% of activiteit)
door bepaalde kansengroepen (waardering in GC)
•gewone opdracht met verplicht voorbehouden van uitvoering van
een deel ( (% of activiteit)
•Hetzij met waardering in GC voor aanbod dat beter is dan de
minimale verplichting
•Hetzij op grond van een voldoende exhaustieve technische
specificatie
•voor bepaalde sociale economieondernemingen ( onder en
boven de drempel)
•door bepaalde kansengroepen
Typologieën
Enkele mogelijkheden:
•toegang voorbehouden voor bepaalde (zie wetgeving) sociale
economieondernemingen en een bepaald deel van de uitvoering kan
uitgevoerd worden door de reguliere economie
•opdracht verdelen in percelen met voorbehouden van toegang tot
bepaalde percelen voor bepaalde ondernemingen uit de sociale
economie
•toegang voorbehouden en volledige uitvoering voorbehouden voor
bepaalde sociale economieondernemingen
OO en SEC: Toegang reserveren
Toegang tot de gunningsprocedure van een opdracht (perceel)
voorbehouden aan welbepaalde organisaties (ondernemingen): vorm van
positieve discriminatie voor bepaalde ondernemingen om hen kansen te
geven tot mededingen in overheidsopdrachten
Opdracht >= EUR: sociale werkplaatsen/beschutte werkplaatsen in de
zin van de wetgeving overheidsopdrachten of gelijkwaardige (art.22
§1)
Opdracht < EUR: sociale inschakelingsondernemingen (art. 22§2)
Wettelijke basis:
Klassieke sectoren (Kl Sec): art.22 §1 van de wet OO en §2
Bijzondere sectoren (Spec Sec):
art.55 (dat art. 22 van toepassing maakt)
art.65 (maar dat enkel gelijk loopt met 22§1 van de wet, niet de
§2)
OO en Sec: Uitvoering reserveren
De uitvoering reserveren in het kader van programma's voor beschermde
arbeid indien de meerderheid van de betrokken werknemers personen met een
handicap zijn die wegens de aard of de ernst van hun handicap geen beroepsactiviteit
in normale omstandigheden kunnen uitoefenen
Wettelijke basis:
Klassieke sectoren: art.22 §1 van de wet OO
Bijzondere sectoren:
art.55 (dat art. 22 van toepassing maakt)
art.65 (maar dat enkel gelijk loopt met 22§1 van de wet, niet de
§2)
Evolutie :Nieuwe richtlijnen: nieuwe wet OO
(voorjaar 2016?!)
Uitbreiding voorbehouden opdrachten
Discussie betekenis “gehandicapten” versus “kansarmen” gesloten
Een aanbestedende instantie kan, overeenkomstig de beginselen
van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, de
toegang tot de gunningsprocedure voorbehouden aan sociale
werkplaatsen en aan ondernemers die de maatschappelijke en
professionele integratie van gehandicapten of kansarmen
(werklozen, leden van achtergestelde minderheden, of andere
maatschappelijk gemarginaliseerde groepen) tot doel hebben, of
de uitvoering van deze opdrachten voorbehouden in het kader van
programma’s voor beschermde arbeid, mits ten minste 30 % van
de werknemers van deze werkplaatsen, ondernemingen of
programma’s gehandicapte of kansarme werknemers zijn.
50% naar 30%
OO en Sociale eisen/wensen
Verplicht na te leven bepalingen
•In contractvoorwaarden, waaronder contractuele bekwaamheidseisen
van de onderaannemers
•Minimale eisen in technische specificaties en GC
Meerwaarde toekennen aan offertes die tegemoetkomen aan sociale
gunningscriteria: vb: bevordering van de sociale integratie van kwetsbare
groepen onder de werknemers die de opdracht uitvoeren
Wettelijke basis: Er is niet altijd een expliciete specifieke wettelijke
(reglementaire basis), maar die berust gewoon op de definitie van het
begrip (en de interpretatie door EHJ gegeven aan deze definitie)
Wat mag niet?!
De voorwaarde dat er (voor de selectie, de technische specificaties, de
contractvoorwaarden en de gunningscriteria) een verband met het
voorwerp van de opdracht moet zijn sluit echter criteria en voorwaarden
uit met betrekking tot algemeen ondernemingsbeleid, die namelijk niet
kunnen worden beschouwd als een factor welke kenmerkend is voor het
specifieke productie- of verrichtingsproces. De aanbestedende dienst mag
derhalve niet als voorwaarde kunnen stellen dat de inschrijver een beleid
van maatschappelijk en ecologisch verantwoord ondernemen voert.
Voorbeelden voor vormgeven van
samenwerkingsmodel
•Praktische toepassingen :
•Provincie Antwerpen: Het onderhoud van toeristisch- recreatieve
routes in de provincie Antwerpen.
•Havenbedrijf Antwerpen : Netheidsonderhoud in de haven van
Antwerpen.
•Stad Antwerpen
•Telenet idealabs
Voorbeelden : Idealabs
Voor de Telenet Idealabs Accelerator
- Ruimte in gebruik genomen in de Lange Klarenstraat 19
-. De inrichting gebeurde door samenwerking
Een jong creatief designbureau, Going East,
samen met sociale economiebedrijven (o.a. Kringwinkel
Antwerpen, Kunnig, Manus, Levanto) om de leegstaande ruimte om te
vormen tot een hippe en ondernemende werkplek.
-Herbruikbare grondstoffen, zoals oud bureaumateriaal, via Kringwinkel
Antwerpen opgekocht verwerkt tot designobjecten, ontworpen door het
lokale Antwerps designbedrijf Going East. De objecten werden als echte
prototypes geproduceerd bij beschutte en sociale werkplaatsen zoals
Kunnig, Manus en Levanto
Voorbeelden voor vormgeven
van samenwerkingsmodel : GHA
•Het Gemeentelijk Havenbedrijf hecht veel belang aan de realisatie van een
maatschappelijke meerwaarde. Het bestek netheidsonderhoud omvat
hierdoor eveneens de inschakeling van personen uit kansengroepen of
doelgroep werknemers uit gesubsidieerde tewerkstellingen. Hierbij wordt
eveneens betracht om desbetreffende personen tijdens de uitvoering van
deze opdracht naar een duurzame niet-gesubsidieerde tewerkstelling te
laten doorstromen.
•De kandidaat dient minstens over een aantal personen te beschikken in
gesubsidieerde tewerkstelling voor de uitvoering van de opdracht om tot
aan een totaal van 6000 manuren te bekomen. Deze personen behoren tot
minstens één van de volgende doelgroepen: - personen met een
arbeidshandicap. - personen uit het deeltijds onderwijs - personen met geen
hoger diploma dan het middelbaar onderwijs - personen die een stage
lopen in het kader van werkplekleren
Voorbeelden voor vormgeven
van samenwerkingsmodel : GHA
•De opdracht omvat het netheidsonderhoud van de openbare wegen en
bedrijfsterreinen die onder beheer van Gemeentelijk Havenbedrijf
Antwerpen vallen, zowel voor Rechteroever als Linkeroever.
•De opdracht bestaat uit twee grote delen.
•1) Netheidsonderhoud: - Groenonderhoud: maaien, wieden, snoeien,
bomen rooien, aanleg van vegetaties - Onkruidbestrijding: mechanisch en
thermisch verwijderen van onkruid. - Vegen: vegen van verharde
oppervlaktes, fijn stof behandeling, … - Zwerfvuil: mechanisch en manueel
verwijderen van zwerfvuil, … - Kolken: machinaal reinigen van kolken
•2) Winterdienst: - Het uitvoeren van permanentie - Strooiwerken van zout
en pekel - Sneeuwruimingswerken
Voorbeelden vormgeven van
samenwerking : Prov Antw
•De dienst behelst het onderhoud van toeristisch- recreatieve routes in de
provincie Antwerpen. De onderhoudswerkzaamheden worden gegroepeerd
als volgt: 1) Structureel onderhoud 2) Traject omleiden of afsluiten 3)
Opvolgen van meldingen 4) Verwijderen van bestaande toeristische routeinfrastructuur 5) Opvolgen van tellers 6) Installatie/weghalen waterpomp
bivakzones 7) Stockage van de toeristische route-infrastructuur en
materiaal
•Er dienen minstens 7 personen in gesubsidieerde tewerkstelling voor de
uitvoering van de opdracht te worden ingezet, die behoren tot minstens één
van de volgende doelgroepen: - personen met een arbeidshandicap. personen uit het deeltijds onderwijs - personen met geen hoger diploma
dan het middelbaar onderwijs - personen die een stage lopen in het kader
van werkplekleren
Voorbeelden voor vormgeven van
samenwerkingsmodel
•Contractuele voorwaarden:
•Min “sociale tewerkstelling”
•Gunningscriteria
•Bijkomende sociale tewerkstelling in FTE (Evt.)
•Doorstroom engagement ( van intentieverklaring tot
verbintenisniveau): bijkomende maatregelen om een doorstroom te
realiseren naar een duurzame niet gesubsidieerde tewerkstelling van
doelgroepwerknemers
•Contractuele Minwaardes voor niet realiseren engagementen
•Vergoedingen voor effectief gerealiseerde sociale meerwaarde
•Selectiecriteria: begeleidingsbekwaamheid sociale tewerkstelling
Recente tendenzen
•Van down up , nu ook top down, zelfs in relatief “voorzichtige” technische
omgevingen
•Betrokkenheid in zeer grote opdrachten
•Voorbehouden opdrachten geraken bekend maar aandachtspunten:
•aantal mededingers
•prijsverschillen!
•…
•Veel draagvlak voor sociale tewerkstelling
•Meer draagvlak voor samenwerking reguliere economie
•Meer draagvlak voor stimuleren van doorstroom
•Meer of minder (geen)
•samenwerking tussen sec met de reguliere economie
(ondernemingsinsteek) of integratie in reguliere
ondernemingsgebeuren van de kansengroepen
(kansengroepeninsteek)
Toevoeging: Belg. OO-benadering
versus Altmark
Uitgangspunt (Belgische) overheirkdsopdrachten:
Uitgangspunt is marktprijs (evt. naar “life cyclecost” uitgebreid), men
vertrekt van een markt-/mededingingsmechanisme dat een prijs
bepaalt (met eventuele correcties/herzieningen bij ernstig
nadeel/voordeel door bepaalde onvoorzienbare omstandigheden)
De kosten (aard bepaald a priori in de opdrachtdocumenten, omvang te
bewijzen a posteriori) plus winst benadering is een wettelijke
uitzondering
Achtergrond: mededinging, winststreven onderneming, ….
Men gaat ervan uit dat de mededinging leidt tot een correcte
prijsbepaling
Toevoeging: Belg. OO-benadering
versus Altmark
DAEB/Altmark:
•Uitgangspunt is compensatie van kosten ( en niet meer dan nodig!)
volgens vooraf bepaalde regelingen rekening houdend met werkelijke
opbrengsten en een redelijke winst
•Met vrij preciese omschrijvingen wat met redelijke winst wordt
bedoeld en hoe de kosten moeten worden bepaald, en
•Met bijzondere spelregels indien men de kosten niet bepaalt via een
open, transparante mededingingsprocedure, zoals bijv. deze van de
overheidsopdrachten). De teveel betaalde compensatie wordt
teruggevorderd
•Achtergrond: marktfalen en toch verzekeren van (verplichte)
uitvoering openbare dienst: als men een allocatieprocedure doet spitst
die zich op de meest voordelige kosten voor de gemeenschap (men
gaat ervan uit dat de mededinging leidt tot een correcte
kostenbepaling)