Diabeteszorg in de Eerste Lijn De Patiënt en zijn Team Doelstellingen • Hoe diabeteszorg organiseren in de praktijk • Basis is aanbeveling diabetes mellitus type 2 • Weten hoe het LMN de Eerste Lijn ondersteunt • Realiseren van een betere samenwerking • In de eerste lijn • Met de tweede lijn • Principes kunnen toepassen van • Patiënt georiënteerde zorg • Empowerment Organisatie diabetes zorg • Hoe heeft u nu uw diabeteszorg georganiseerd? • Welke problemen ervaart u? • Wat zou u ondernemen om de diabeteszorg in uw praktijk te verbeteren? • Welke ondersteuning verwacht u daarbij van de overheid? Het team in de eerste lijn microniveau (1) • • • • • De patiënt en zijn omgeving (familie, vrienden en collega’s) De huisarts De diabetes-educator/verpleegkundige De diëtist(e) De doktersassistente Het team in de eerste lijn microniveau (2) • • • • • • • De podoloog De oogarts De tabakoloog De tandarts De psycholoog De fysiotherapeut De maatschappelijk werker Randvoorwaarden in de praktijk -Inhoudelijk zorgplan -Richtlijn Diabetes mellitus type 2 -Elektronisch medisch diabetesdossier -Oproepsysteem -Werken op afspraak Deze module gaat over “zorg” (= ‘CARE’) aan mensen met type 2 diabetes, niet over de “behandeling” (= ‘CURE’) We gaan er bij de casussen van uit dat • • • optimale behandeling wordt gegeven volgens de geldende richtlijn medicatie aanpassingen zijn niet nodig Casus Mark: episode 1 - 53 jaar, elektricien - nieuw samengesteld gezin samen 5 kinderen, tussen 22 en 8 jaar - rookt 1 pakje per dag - drinkt ± 20 glazen bier per week - weinig lichaamsbeweging Casus Mark: episode 1 - vorige week controle arbeidsgeneesheer - gewicht: 95 kg BMI = 30,22 kg/m² - lengte: 177 cm - glucose (postprandiaal) : 184 mg/dL - CH : 268 mg/dL - vader is gekend met “suiker” - verwijzing naar huisarts Opdracht Hoe weet je nu met zekerheid of Mark lijdt aan type 2 diabetes mellitus? Hoe stelt u de diagnose? welke test gebruikt u? wanneer? hoe vaak? waarom? De richtlijn Stel de diagnose van diabetes mellitus na twee nuchtere glycemiebepalingen met een waarde van ≥126 mg/dl op verschillende dagen. (GRADE 1A). Indien nuchtere glycemie niet haalbaar, is twee maal een HbA1c ≥ 6.5% (48 mmol/mol) een (minder gevoelige) andere diagnosemogelijkheid. (GRADE 1A). Een random glycemie ≥200 mg/dl bij een patiënt met de klassieke symptomen van hyperglycemie is ook een voldoende criterium voor de diagnose De richtlijn Let wel: • HbA1c niet terugbetaald voor diagnose • OGTT volledigheidshalve vermeld, maar erg omslachtig vooral in eerste lijn Opdracht Mark heeft type 2 diabetes. Wat zou er nu allemaal moeten gebeuren? Maak een (ideaal) zorgplan op. -Welke afspraken maak je nu met hem? -Wat wil je eerst met hem bereiken? . -Wat heb je daarvoor nodig? -Hoe doe je dat? Denk o.a. aan: - Opvolgplan (via de website van het LMN) - Aanvragen Diabetespas - Groepseducatie via het LMN - Hulpmiddel: Diabetes Interactief Educatie Platform “DIEP” www.dieponline.be - Rookstopbegeleiding - Diabetesliga - Rijgeschiktheidsattest De richtlijn De richtlijn Generiek zorgmodel voor alle patiënten met diabetes type 2 • • Vanaf diagnose tot ZT of conventie Niet voor pré-diabeten FASE 1 – 02/2015 Wijziging honorarium diabetespas naar €20 FASE 2 – in 2015 Aanpassing omschrijving nomenclatuur Toeslag op het GMD voor de opvolging van de groep pt’en HA: - Identificeert en registreert pt Registreert klinische en biologische gegevens in EMD Biedt doelgerichte zorg Bespreekt de individuele doelstellingen met deze pt en noteert in het GMD FASE 3 – in 2016 Multidisciplinaire samenwerking, educatie en bewegingsadvies HA kan zich bijkomend verbinden tot: - Multidisciplinaire samenwerking met gegevensuitwisseling Toegang verlenen aan de pt’en tot educatie en bewegingsadvies Wie gebruikt er de diabetespas? Wie kent de voordelen? • Voor pt met diabetes type 2 • Boekje met nuttige info • Diëtetiek: 2x 30’/jaar • Podologie: 2x/jaar, vanaf groep 1 • Pt betaalt remgeld Hoe aanvragen? Mag de diabetespas samen met: • Zorgtraject? • Diabetesconventie? Gedeelde zorg ‘Shared decision making’ impliceert dat personen (met diabetes) voldoende ziekte-inzicht hebben en over voldoende vaardigheden beschikken om geïnformeerde en gedeelde keuzes te maken (empowerment). De mogelijkheden om een deel van de zorg op te nemen dienen steeds individueel afgewogen te worden… Gedeelde verantwoordelijkheden Verantwoordelijkheden van de arts - voldoende kennis hebben van de geldende richtlijnen - een persoonsgerichte zorg te initiëren via gerichte educatie persoonlijke doelstellingen voor te stellen geïndividualiseerde behandeling op te starten noodzakelijke opvolging te organiseren gericht te verwijzen indien noodzakelijk … Gedeelde verantwoordelijkheden Verantwoordelijkheden van de patiënt - voldoende motivatie hebben om te leven met diabetes - een persoonsgerichte zorg op te nemen via het volgen van gerichte educatie een gezonde leefstijl na te streven persoonlijke doelstellingen voor te stellen geïndividualiseerde behandelingen te volgen noodzakelijke opvolging na te komen … Gedeelde verantwoordelijkheden Wanneer arts en patiënt hun verantwoordelijkheden nakomen - zijn de beste resultaten te bereiken - tot ieders voldoening - zonder frustratie Casus Mark: episode 3 - Mark heeft nu 10 jaar diabetes - recent: acuut myocardinfarct DES (drug Eluting stent) op 2 coronaria - geïnfecteerd ulcus rechter voet - gestopt met roken - wat depressieve gevoelens… laat zich wat gaan… - niet gemotiveerd voor cardiale revalidatie Casus Mark: episode 3 - Bloeddruk 154 / 98 mmHg - Gewicht 84 kg (- 3 kg) - BMI = 26,8 kg/m² - Medicatie - Metformin 850 mg 2 maal daags (na middag en avondeten) - Uni-diamicron 30 mg 2 maal daags (na ontbijt en middagmaal) - Januvia (sitagliptin) 100 mg ‘s morgens - Forzaten HCT (40/10/25) 1 ‘s morgens olmesartan 40 mg + amlodipine 10 mg + Hydrochloortiazide 25 mg - Simvastatine 40 mg (bij het avondeten) - Ezetrol 10 mg 1 ‘s morgens Casus Mark: episode 3 - Bloedresultaten glycemie nuchter HbA1c Creatinine e-MDRD cholesterol totaal LDL-cholesterol 153 8,7 1,7 46 193 86 mg/dL % mg/dL ml/min/1,73m² mg/dL mg/dL Er is maar één goede oplossing voor verdere diabetesopvolging: opstarten van injecteerbare geneesmiddelen… wat Mark zo lang mogelijk heeft proberen uit te stellen. Opdracht Mark komt nu in aanmerking voor een zorgtraject. - Hoe kan een zorgtraject hier helpen? - Wat is de taak van een LMN? … LET WEL: medicatie is nu niet aan de orde… wat kan het LMN nu voor u betekenen? Lokale Multidisciplinaire Netwerken LMN-mesoniveau • Ondersteuning van het team in de eerste lijn • Het onderhouden van de sociale kaart • Het organiseren van overleg momenten – – – Zorgverleners Lokale en regionale overheid Mutualiteiten Lokale initiatieven Welke lokale initiatieven van het LMN kennen jullie? Lokale initiatieven • Website met o.a. o Sociale kaart o Stappenplan zorgtrajecten o Handige documenten • Groepseducatie voor diabetespatiënten • 24 uur bloeddrukmetingen • Samenwerking Tabakoloog - groepssessies • COPD werkgroep • Herinneringssysteem zorgtrajecten • Samenwerking CGG Bilzen • Ondersteuning EMD’s - opleidingen → Alle aanmeldingen via 089/32 26 25 www.lmnzuidoostlimburg.be Opdracht In een toenemende complexiteit hoef je niet alles alleen te doen… Samenwerken is de boodschap... Hoe organiseer je een vruchtbare samenwerking? Met wie werk je samen? Hoe organiseer je die samenwerking? Hoe ga je om met nieuwe informatie die aangereikt wordt door andere zorgverleners? Hoe integreer je die informatie in het EMD? Hoe volg je op? Lokale initiatieven Kennen jullie andere lokale initiatieven (buiten het LMN) om de samenwerking te verbeteren? Lokale initiatieven Voorbeelden kunnen zijn: • een gedeeld dossier tussen huisarts en diabetoloog • concrete taakafspraken tussen huisartsenkring en ziekenhuis • maandelijkse bespreking van moeilijke casussen op een middagkransje… • informatiedeling via nieuwsbrieven, websites, … Insuline opstarten door de huisarts ??? Of !!! We starten met 10 E Insulatard of Insuman basal s avonds 20 a 22 u Voor de durvers onder ons Wanneer gaan we controleren? Wat willen we bereiken? Nuchtere glycemie • • • • Hoe dikwijls controleren? Welke waarde willen we bereiken? 3x/week! Nuchtere glycemie 100 ( a 120) Aandachtspunten! • Glucagen Hypokit (terugbetaald!) • Afspraken met verpleegkundige • Insuline spuitjes of insulinepen voor de penfills? Dosisverhoging volgens nuchtere glycemie: • • • • • • • • De laagste waarde telt Bvb 3 metingen : 125-190-225 + 2E Volgens schema : 120-140 : +2E 140-160 : +4E 160-180 : +6E 180-200 : +8E Als ochtendwaarde bereikt, maar nachtelijke Hypo!! • • • • • Overgaan naar Lantus, Hoeveel eenheden? Zelfde aantal eenheden Goedkeuring aanvragen : Bf Ondersteuning Lantus verpleegkundige kan gevraagd • Prijs Insulatard of Insuman basal 28 of 29 euro • Prijs Lantus 59 euro Als ochtendwaarde bereikt, maar postprand glycemies te hoog : • Lantus opstarten als HbA1c boven 7,5 blijft • Of Snelwerkende insuline toevoegen voor de voornaamste maaltijd • Of voor de 2 voornaamste maaltijden • Start met 4E • Ofwel menginsuline 2x/d • Ofwel Lyxumia toevoegen • Advies Endocrinoloog : bij welk van bovenstaande stappen? Welke basale insulines ken je? • Insulatard • Insuman basal • NPH Welke kortwerkende Insulines ken je? • Actrapid • Insuman Rapid • Humuline Regular • Terugbetaald in B? • ja Welke meng-insulines ken je • Humuline 30/70 • Terugbetaald in B? • ja Welke analoge insulines ken je? Eerst de snelwerkende • Humalog • Novorapid • Apidra • • • • • Zeer vlug werkend, dus onmidd voor eten! Terugbetaald? Bf! Of zorgtraject diabetes of Diabetesconventie : wel vermelden!! Langwerkende analogen • Lantus • Levemir • Terugbetaald? • Zie vorige dia Analoge meng -insulines • Humalog mix 25 en 50 • Novomix 30 of 50 of 70 • Terugbetaald? • Zie vorige dia Meer producten, meer mogelijkheden, weten waar we mee bezig zijn en niet verdwalen in het aantal producten Moet elke diabetieker asa krijgen? • Neen, enkel bij voorgeschiedenis van hart-en vaatziekte, Moet elke diabetieker statines krijgen • 1. statine altijd ook bij normaal cholesterol • 2. doel : LDL kleiner dan 100 • en bij cardiovasc events zelfs minder dan 70 • HDL boven 40 Dank voor jullie actieve deelname aan deel I Deel 2 gaat over de orale antidiabetica En 3 casusbesprekingen in onze aparte LOKs Orale en inspuitbare antidiabetica • • • • • SU beginnen allemaal met ‘gli’ Bvb gli clazide (Uni-Diamicron) Glinidinen, sls één gekend: Novonorm DPP4-i : gli ptines GLP1 analogen : incretinemimetica (geen gli’s) • SGLT2 – inhibitoren (weer gli flozines) tip • • • • Spreek over SU DPP4 i of gliptines Inspuitbare incretinemimetica En nog iets met 2, de SGLT2-i, zeg maar de suikerverliezers