Visie en krachtlijnen van Bind

Bind-Kracht:
Krachtgericht sociaal werk
in dialoog
Kristel Driessens
BIND-KRACHT in ARMOEDE
• Doel: kwaliteitsverbetering van de
hulpverlening aan mensen in armoede
• Aandachtspunten:
VERBINTENISPROBLEMATIEK
AFHANKELIJKHEID
• Hulpverlening
VERBINDEND en VERSTERKEND
werken in dialoog
Krachtgerichte hulpverlening
werkt verbindend
veerkracht
eigen drijfveren
competenties
positieve ervaringen
krachten
versterking van zelfbeeld
vertrouwen
betekenis
samen op weg erkenning en respect
verantwoordelijkheid
greep
Verbindend werken is
versterkend en autonomieverhogend
Vanuit een erkenning voor
• De complexiteit van problemen
• De diepe kwetsuren
• De bureaucratisering en verzakelijking in
organisaties
• De nadruk op korte-termijn-resultaten
• De terugkeer van het individueel schuldmodel
Visie op armoede
Niveau
van de
oorzaak
Aard van de oorzaak
Intern
Extern
Meso
Structuur, functioneren van de
groep, institutie
Institutioneel schuldmodel
Macro
De maatsch. ordening
Maatsch. schuldmodel
Maatschappelijke kwetsbaarheid
Persoonlijke tekorten
Individueel schuldmodel
Empowerment
Micro
Persoonlijke ongevallen
Individueel ongevalmodel
Door externe instantie
(gemeenschap, institutie)
Institutioneel
ongevalmodel
Maatsch. veranderingen
Maatsch. ongevalmodel
Definitie van armoede
(Vranken – Jaarboek Armoede en
Sociale Uitsluiting)
‘Armoede is een netwerk van sociale uitsluitingen
dat zich uitstrekt over meerdere gebieden van het
individuele en collectieve bestaan.
Het scheidt de armen van de algemeen aanvaarde
leefpatronen van de samenleving. Deze kloof
kunnen ze niet op eigen kracht overbruggen.’
Def. Van Armoedebestrijding
(aanvulling van Van Regenmortel)
Deze kloof kan enkel worden overbrugd wanneer
de samenleving een appèl doet op het
psychologisch kapitaal van personen in armoede en
van hun omgeving. De samenleving maakt daarbij
ook de economische, sociale en culturele
kapitaalvormen voor hen toegankelijk. Zo krijgt
iedereen gelijke kansen op niet-kwetsende sociale
en maatschappelijke interacties en op waardevolle
bindingen met zichzelf, de anderen, de
maatschappij en de toekomst.
De Bind-Kracht visie op armoede
• Maatschappelijke kwetsbaarheid als
verklaringsmodel
• Gelaagd kijken naar armoede
• Aandacht voor het leefwereldperspectief
• De schuldvraag voorbij
• Het krachtenperspectief centraal
• Aandacht voor heterogeniteit
De Bind-Krachtvisie op
armoedebestrijding
• Krachtgericht en integraal werken
• Structureel werken aan een sociaal
rechtvaardige samenleving
• Via dialoog en participatie
• In relationele gelijkwaardigheid met
mensen in armoede
• Vanuit een geloof in de kracht van
diversiteit
10 krachtlijnen
van
BIND-KRACHT
Implementatie
in de
basisopleiding
krachtgerichte
trajectbegeleiding
( werkvloer)
Krachten en
kwetsuren
basisschakel
interculturalisering
organisatieontwikkeling
internationalisering
Boekenreeks
vormingen
missie
Onmacht
verontwaardiging
Krachtgerichte
kijk
Participatie
dialoog
verwevenheid
actie
reflectie
1
BIND-KRACHT stelt
empowerment centraal
in de strijd tegen
armoede en sociale ongelijkheid
‘blaming the victim’
‘distancing’
verbinding/ontmoeting
prioritaire positieve aandacht
EMPOWERMENT
is een proces van versterking waarbij individuen,
organisaties en gemeenschappen
greep krijgen op
de eigen situatie en hun omgeving
en dit via
het verwerven van controle,
het aanscherpen van kritisch bewustzijn
en het stimuleren van participatie
2
BIND-KRACHT vertaalt
empowerment
als werken aan
autonomie in verbondenheid
VIJF PIJLERS VAN EEN EMPOWERENDE
HULPVERLENING
• Het krachtenperspectief
• Hulpverleningsrelatie vanuit
betrokkenheid, gelijkwaardigheid en
wederkerigheid
• Een ondersteunende en schakelende
hulpverlener
• Empowerende organisatiecontext
• Vraaggestuurd cliëntoverleg
3
BIND-KRACHT ziet
relationele
gelijkwaardigheid
als basis voor
verandering
Inhoudelijke rollen voor een hulpverlener
De gids
Kennis, mensen aan hun recht laten
komen
De vakman
Vaardigheden en handelingscompetentie vergroten, dienstverlening
op maat
Belangenbehar
tiger
Stem geven, signaleren,
handelingsmogelijkheden verruimen
Ondersteunerstimulator
Perspectief bieden
krachtgericht werken
Mensen tot hun recht laten komen
Kenmerken van hulpverleningsrelaties
Verafhankelijkend
Autonomieverhogend
De afstandelijke relatie
De nabije relatie
De bureaucratische relatie
Gepersonaliseerde relatie
De paternalistische relatie
De emancipatorische relatie
4
BIND-KRACHT betekent
zich verbinden met de
leefwereld,
wat ruimte schept voor
de kracht van het verschil
Het spinneweb dat vastzet
Een probleem- en krachtgerichte kijk
• Multi-complexe problematiek
• Machteloosheid
• Afhankelijkheid
• Sociaal isolement eenzaamheid
• Gevoelens van wantrouwen
• Gestoorde communicatie
• Berusting en apathie
• Verbintenisproblematiek
• Onveilige gehechtheid
• Interne beheersingsoriëntatie
• Verloren kapitaal: een
vicieuze negatieve spiraal
• Openheid voor het unieke van
elk levensverhaal als potentie
• Aanwezige verbindingen en
hulpbronnen
• Trots- en survivals pride
• Inzet en drijfveren
• Overlevingsstrategieën
• Vaardigheden en creativiteit
• Humor
• Veerkracht
• Loyaliteit en solidariteit
• Restanten van vertrouwen /
zelfwaarde
• Zelfsturing en initiatief nemen
5
BIND-KRACHT heeft oog voor het
samenspel van psychologische en
sociologische processen
Psychologische mechanismen
1. Veerkracht en zijn bouwstenen
2. Veilige gehechtheid
3. Interne beheersingsoriëntatie
Omgeving biedt mogelijkheden tot
- Positieve identiteitsvorming
- Verandering en groei
6
BIND-KRACHT ontwikkelt zich
via gepaste rolcombinaties
tussen hulpvragers en hulpverleners
Een typologie van hulpverlenersrollen
PROCES
PRODUCT
ORGANISATIE
INDIVIDU
1. Rituele
zorgverstrekker
3. De Redder
2. Controleur-inspecteur
4. De probleemoplosser
5. De begeleider
6. De bemiddelaar
Zie filmpjes van Koen en Roald
7
BIND-KRACHT vraagt
een positieve basishouding en gaat
uit van de kracht van dialoog en
participatie
Een positieve basishouding
• Het krachtenperspectief
• Partnerschap
• Presentie
• Respect
8
BIND-KRACHT wil
spanningsvelden en machtsrelaties
bespreekbaar en hanteerbaar maken
Bewust, reflexief en in dialoog
omgaan met spanningsvelden
• Vertrouwen/begeleiding en controle
• Productgericht en procesgericht werken
• Organisatie- en cliëntbelangen
9.
BIND-KRACHT groeit
in een stimulerende omgeving
en empowerende organisatie
• Zorg voor sociaal werkers
self-empowerment van hulpverleners
• Krachtgericht groepswerk
10.
BIND-KRACHT vereist
overlegnetwerken
en een krachtgericht beleid
• Gedeelde en naadloze zorg
• Lokaal cliëntoverleg
• Samenwerking met ervaringsdeskundigen,
vrijwilligers en steunfiguren
• Structurele participatie en overleg met
doelgroep(organisaties)
• Signaalfunctie
CONCREET VOOR SOCIAAL WERK
1. Participatief hulpverleningsproces
• Een eerste, warm onthaal
• Exploreren en basisrechten herstellen
• Rust en stabiliteit brengen en komen tot
gedeelde inzichten
• Samen op weg naar duurzame resultaten
• Zorgvuldig afronden van een
hulpverleningsrelatie en ruimte voor nazorg
2. De basis-schakel methodiek
•
•
•
•
Werken aan de basis
Schakelen – verbinden
Multi-aspectueel werken
Multi-functioneel aanbod
– ontmoeting
– ‘vrije tijd’ maken
– vorming
– nuldelijnshulpverlening
– Belangenbehartiging
Film Netwerk tegen armoede
http://www.youtube.com/watch?v=Fy5FhDHrQcA&featu
re=player_embedded
BESLUIT: 5 bouwstenen van
krachtgericht sociaal werk
• Bewust werken vanuit een visie
• Met aandacht voor de leef- en
ervaringswereld
• Evenwichtig omgaan met spanningsvelden
en rolpatronen
• Vanuit een krachtgerichte, positieve
basishouding
• Versterkend en verbindend werken vanuit
empowerment
Contactgegevens
Kristel Driessens
coördinator Bind-Kracht
Karel de Grote-Hogeschool
Brusselstraat 23
2018 Antwerpen
T03 613 19 64
www.bindkracht.be