De nieuwe huisstijl van az groeninge

5/10/2015
Compressietherapie
Niet-elastische zwachtels, korte/middellangerek zwachtels
Dag van de geriatrie
Weedaege Heidi
Wat is compressietherapie?
Compressietherapie = “drukbehandeling”
Compressietherapie bevordert de bloedstroom in de benen. Dat gebeurt met behulp
van uitwendige druk. Die druk passen we toe met een speciale zwachteltechniek of met
therapeutische elastische kousen. Compressietherapie wordt toegepast bij mensen met
een ‘veneus ulcus’, oedeem of een trombosebeen. Bij die aandoeningen zorgen slecht
functionerende bloedvaten voor vochtophoping in de benen. Door de
compressietherapie verminderen of voorkomen we de vochtophoping.
1
5/10/2015
Compressietherapie: De werking
-
Oppervlakkige venen worden dichtgedrukt.
Het lumen van de venen wordt nauwer.
De uitstoting van vocht naar de interstitiële ruimte daalt (oedeem ).
De spierpomp wordt ondersteund door tegendruk.
De combinatie van al die effecten verbetert de microcirculatie zodat de
zuurstof- en voedseltoevoer naar de weefselcellen geoptimaliseerd
wordt!
Woundbed preparation & Care Cycle
volgens het TIME(D) en H-concept
Evaluatie
Is er
heling?
Ja
Wonddiagnose
patiënt
WBP
&
Wond
ethiologie
Care
+ datum
ontstaan
wonde
T: Tissue
ja
preventie
I: Infection
Wond
behandeling
Observatie
TIMEconcept
M: Moisture
E: Edge
Epithelisation
2
5/10/2015
Compressietherapie:
Belang van de wonddiagnose
Patiënt met een
vermoedelijk veneus
ulcus cruris
Non-invasieve diagnostiek
Beoordeling &
diagnose
 EAI, pulsoximetrie,
plethysmografie, tcpO2…
 Veneuze aandoeningen
bevestigen
 Andere aandoeningen uitsluiten
Andere etiol.
Veneus ulcus
Arterieel ulcus
Gemengde arteriële en
veneuze ulceratie
AI (EAI 0.5-0.8)
Gemengde arteriële en
veneuze ulceratie.
Ernstige AI (EAI< 0.5)
EAI normaal: hoger dan 1,1
EWMA Journal 2002 VOL 2 No 1
Compressietherapie:
Belang van de wonddiagnose
Compressietherapie kan worden opgestart bij waarden
tussen 0.8 en 1.3.
3
5/10/2015
Compressietherapie:
Belang van de wonddiagnose
Waarschuwing
Een onvolledig vaatonderzoek kan leiden tot een onjuiste
diagnose en onjuiste behandeling van het been en in het
slechtste geval leiden tot amputatie, dit als gevolg van foutief
zwachtelen!
Compressietherapie = B2 handeling = VOORSCHRIFT ARTS
Soorten compressietherapie
•
Lange rek verbanden bijv. Dauerbinde
•
Korte rek verbanden bijv. Rosidal
•
Multilagen verbanden bijv. Profore
•
Compressiekousen
•
Intermittent pneumatische compressie (ICP)
4
5/10/2015
Compressietherapie:
Niet elastische korte/middellange rek zwachtel
• Lage rustdruk, hoge werkdruk.
• “Ambulante ” compressietherapie.
• Dag en nacht aanhouden.
• Grootste druk t.h.v. voet vanaf tenenrij.
Het toepassen van compressietherapie
Compressietherapie, niet voor onervaren handen!
5
5/10/2015
Belang van een goede compressietherapie
Voor de patiënt:
– Sociale, psychologische en financiële impact
Behandelduur:
– 50% genezen binnen 12 weken
– 8% niet genezen na 5 jaar
Gemiddeld VLU behandeling kost per patiënt:
– ±300€ /jaar MAAR
– Belangrijke variaties = van 100€ tot 1.500€
– Tot 10.000€ per patiënt voor recidiverende ulcera*
Theorie compressietherapie:
Niet-elastische zwachtels, korte/middellangerek zwachtels
•
Drukvermindering van distaal naar proximaal
- Wet van Laplace
Druk P =
T(spanning van de zwachtel)
_______________________
R (straal van het been)
• dunne omvang: hoge druk
• dikke omvang: lage druk
- been konisch maken
- polsteren
STEEDS ZWACHTELEN MET DEZELFDE SPANNING!
6
5/10/2015
Theorie compressietherapie
Niet-elastische zwachtels, korte/middellangerek zwachtels
Gelijkmatige drukverdeling
-
rond been: gelijkmatig verdeeld
uitsteeksels en holtes: ongelijkmatig
•
•
uitsteeksels ontlasten,
holtes belasten
polsteren
Theorie compressietherapie
Niet-elastische zwachtels, korte/middellangerek zwachtels
Gelijkmatige drukverdeling
Drukvermindering van distaal naar proximaal
7
5/10/2015
Theorie compressietherapie:
Materiaal om te polsteren
- pelotten (opvulstukjes) worden gebruikt
•
•
druk lokaal verhogen
druk evenredig verdelen
- holtes opvullen
- uitsteeksels egaliseren
•
•
kant en klaar of zelf maken (materialen)
randen afvlakken
Theorie compressietherapie:
Materiaal om te polsteren
Gebruik absorberende vulling (watten) om het been opnieuw
vorm te geven alvorens de compressiezwachtel aan te
brengen.
Vulling kan gebruikt worden voor correctie van de vorm of als
bescherming van huid op benige plaatsen.
‘Wadding’ = protectie
‘Padding’ = Opvullen = een
nieuwe vorm geven
8
5/10/2015
Theorie compressietherapie:
Materiaal om huid te beschermen
Het toepassen van compressietherapie
Niet-elastische zwachtels, korte/middellangerek zwachtels
•
Algemene voorbereidingen
-
Compressietherapie steeds opstarten ‘s morgens direct na opstaan
-
goede hygiëne voeten en benen
-
comfortabele houding
-
om de 10 cm meten vanaf de hiel
door dezelfde persoon - stimulerend
-
droge huid hydrateren
9
5/10/2015
Het toepassen van compressietherapie
Niet-elastische zwachtels, korte/middellangerek zwachtels
• Het zwachtelen
1. Bekijk de benen van de patiënt = bepalend voor de keuze van
het materiaal / zwachteltechniek!
Het toepassen van compressietherapie
Niet-elastische zwachtels, korte/middellangerek zwachtels
2. Verzamel je materiaal voor de compressietherapie
•
•
•
•
Korte rek zwachtels (min. 2 rollen per onderbeen)
Eventueel Tricot buisvervand
Eventueel polstermateriaal
Breedte van de zwachtel.
Fixatiekleefpleister
8 cm – 10 cm – 12 cm
10
5/10/2015
Het toepassen van compressietherapie
Niet-elastische zwachtels, korte/middellangerek zwachtels
3. Bepaal je zwachteltechniek:
Circulaire methode
of
de CBO methode
Het toepassen van compressietherapie
Niet-elastische zwachtels, korte/middellangerek zwachtels
4. Maak het been konisch. (Polsteren)
11
5/10/2015
Het toepassen van compressietherapie
Niet-elastische zwachtels, korte/middellangerek zwachtels
5. Positioneer de voet correct (90°) voor het starten van het
zwachtelen!
Het toepassen van compressietherapie
Niet-elastische zwachtels, korte/middellangerek zwachtels
6. Welke techniek je ook toepast, de hiel moet mee gezwachteld
worden!
CBO
Circulair
2/3
Start aan teenbasis en rond voorvoet en enkel. Vervolgens verder circulair op het
onderbeen of volgens de CBO methode. Tweede zwachtel hetzelfde, beginnen aan
de teenbasis maar in tegengestelde richting!
12
5/10/2015
Het toepassen van compressietherapie
Niet-elastische zwachtels, korte/middellangerek zwachtels
7. Fixeer steeds met kleefpleister. Nooit met haakjes!
Compressietherapie:
Problemen en gevaren van zwachtelen
•
pijn
- pat. moet nog wennen
- enige pijn
- veel pijn
- blaren en striemen
- non-verbale uitingen
•
verkleuring van de tenen
- blauwe verkleuring
- witte tenen
- zwart
13
5/10/2015
Compressietherapie:
problemen en gevaren van zwachtelen
• afzakken van de zwachtel
- vermindering oedeem
- te losse zwachtel
• irritatie van de huid
• vensteroedeem
Compressie wordt in de regel goed verdragen maar let op bij
chronische cordecompensatie! Compressie verhoogt het preload
volume!
28
14
5/10/2015
Compressietherapie:
Evaluatie compressietherapie
• evaluatie
-
been meten - doorsnede wonde
• bij opnieuw aanleggen zwachtel
• controlebezoek arts
-
oedeemvermindering en genezingstendens
uitblijven van gewenste resultaat
•
•
•
wijze zwachtelen
mogelijke complicaties
Diagnose en behandeling?
Onderhoud: De zwachtels mogen in de wasmachine (60 graden celsius) gewassen worden,
daarna dienen de zwachtels gedroogd te worden (niet ophangen) en gestreken te worden.
Compressietherapie = bewegen
15
5/10/2015
Compressietherapie = aangepast schoeisel
G. D'Hulster
Bedankt voor
je aandacht!
32
16