osteosarcoom wat betekent het?

OSTEOSARCOOM
Oncologie/0141
WAT BETEKENT HET?
1
Deze informatiebrochure is bestemd voor personen met een osteosarcoom en alle
anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn: familie, vrienden,…
We geven u een antwoord op volgende vragen:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Wat is een osteosarcoom?
Wat zijn de mogelijke klachten bij osteosarcomen?
Komt een osteosarcoom vaak voor?
Wat veroorzaakt een osteosarcoom?
Welke onderzoeken zijn nodig voor een goede diagnosestelling?
Welke behandeling kan u verwachten?
Welke emotionele reacties kan u ervaren?
We willen u via deze weg belangrijke, juiste en algemene informatie geven over uw
ziekte.
De
brochure
bevat
zeker
niet
alle
gedetailleerde
informatie
over
osteosarcomen.
Het team van Orthopedie en Medisch Oncologie staat steeds voor u klaar. Ook uw
huisarts speelt een belangrijke rol, hij/zij kan u ook verder informatie geven over uw
ziekte.
Blijf niet met uw vragen zitten… stel ze gerust!
2
1.
Wat is een osteosarcoom?
Een osteosarcoom is een kwaadaardige tumor uitgaande van het bot. ‘Osteo’
betekent letterlijk bot en ‘sarcoom’ betekent een kwaadaardige tumor. Een
osteosarcoom is altijd hooggradig1.
Bij een kwaadaardige tumor is er een woekering van cellen. Typisch aan een
osteosarcoom is dat deze kankercellen bot produceren. Het is de meest
voorkomende bottumor en wordt vooral bij adolescenten en jong volwassenen
aangetroffen. Een osteosarcoom is een primaire bottumor en dus geen uitzaaiing in
het bot van een andere tumor (botmetastase)
Osteosarcoom onder microscoop
Normaal botweefsel onder microscoop
Een osteosarcoom kan in principe over het hele lichaam voorkomen maar in de
meeste gevallen komt deze tumor voor ter hoogte van de knie en het dijbeen
(femur) en dit meestal in de buurt van de groeischijf.
1
Hooggradig: Dit betekent dat de kankercellen de neiging hebben om heel snel te groeien en gelijken helemaal niet meer
op het oorspronkelijk weefsel. Deze zijn heel erg agressief en kunnen zich snel verspreiden.
3
2.
Wat zijn de mogelijke klachten bij osteosarcomen?
Eén van de eerste klachten is pijn: niet alleen bij beweging maar vaak bij belasting,
zowel ‘s nachts als in rust. De pijn zit meestal in of rond het bot. Soms treedt er een
zwelling op. Als deze zich dicht bij het gewricht bevindt, kan er een functiebeperking
ontstaan bv, het onvolledig kunnen plooien van de knie. Tenslotte kan er een
spontane botbreuk optreden door de aantasting van het bot. De duur van de
symptomen is wisselend, dit kan variëren van enkele weken tot enkele maanden.
3.
Komt een osteosarcoom vaak voor?
Primaire bottumoren komen heel zeldzaam voor: slechts 0,2 % van alle primaire
tumoren zijn bottumoren. In de Belgische populatie komt dit neer op 0,06 nieuwe
patiënten per 100.000 personen (Belgian Cancer Registry 2010).
Osteosarcomen vormen de grootste groep van alle bottumoren en worden vooral bij
adolescenten gezien, met een leeftijdspiek tussen de 10-25 jaar. Een tweede
leeftijdspiek ligt na 60 jaar. Een osteosarcoom komt iets vaker voor bij
jongens/mannen dan bij meisjes/vrouwen.
4
4.
Wat veroorzaakt een osteosarcoom?
Een duidelijke oorzaak van osteosarcomen is niet gekend. Er zijn wel sterke
vermoedens dat het gaat om meerdere mutaties die zijn ontstaan in het DNA. Vaak
ontstaat er een uitwisseling van chromosomen. Dit wil niet zeggen dat een
osteosarcoom erfelijk is. De levensstijl kan een belangrijke risicofactor zijn in vele
vormen van kanker. Voorbeelden hiervan zijn overgewicht, ongezonde voeding,
onvoldoende lichaamsbeweging, roken of, het drinken van teveel alcohol. Tot dusver
zijn
deze
factoren
niet
gekoppeld
aan
osteosarcomen.
Hieronder
enkele
risicofactoren die mogelijk toch hun invloed hebben:
Leeftijd.
Osteosarcomen komen vooral voor tijdens de tienerjaren, de zogenaamde
'groeispurt’. Dit suggereert dat er mogelijk een verband is tussen de snelle botgroei
en het risico op tumorvorming. Een osteosarcoom bij een oudere volwassene is vaak
gekoppeld aan een andere oorzaak, zoals een langdurige botziekte.
Lengte
Kinderen met een osteosarcoom zijn meestal groot voor hun leeftijd. Dit is een
aanwijzing dat een osteosarcoom gerelateerd kan zijn aan een snelle botgroei.
Eerdere bestralingen (Radiotherapie)
Personen die vroeger bestraald zijn voor een andere soort van kanker, hebben een
hoger risico op de ontwikkeling van een osteosarcoom.
Andere botaandoeningen
Mensen met bepaalde niet-kwaadaardige botaandoeningen hebben een verhoogd
risico op het ontwikkelen van een osteosarcoom. Enkele voorbeelden: de ziekte van
Paget, erfelijke osteochondromen, ziekte van Ollier, enz.
5
5.
Welke
onderzoeken
zijn
nodig
voor
een
goede
diagnosestelling?
Om tot een juiste diagnosestelling te komen en de juiste behandeling te bepalen,
moeten we het resultaat van alle onderzoeken afwachten. Een kleine opsomming
van onderzoeken die gepland kunnen worden.
 een RX-thorax (een foto van de longen)
 een CT-scan van de lever en de longen
 een NMR van de tumorregio
 een bloedafname
 een biopsie (het wegnemen van een stukje van de tumor, waarbij men
onderzoekt of het een goedaardige of kwaadaardige tumor is).
 andere: ………………………………………………
Aan de hand van alle resultaten legt een multidisciplinair team van artsen een
aangepast behandelingsplan voor u vast, tijdens een Multidisciplinair Oncologisch
Consult (MOC). Het resultaat wordt besproken op de volgende consultatie bij uw
arts.
6.
Welke behandeling kan u verwachten?
Bij de osteosarcomen bestaat de standaard behandeling uit:

Chemotherapie voor de operatie, dit zorgt voor verkleining van de tumor. Op
die manier kan de operatie beter uitgevoerd worden.

Een brede resectie van de tumor.

Na de operatie wordt er opnieuw chemotherapie gegeven om de mogelijke
restletsels te vernietigen.

De revalidatie is al begonnen tijdens de chemotherapie (na operatie) maar zal
nadien opgedreven worden.
De behandeling wordt later nog uitgebreid toegelicht in de andere brochures. Er kan
steeds afgeweken worden van deze behandeling indien de arts dit nodig acht.
6
7.
Welke emotionele reacties kan u ervaren?
Het bericht dat u kanker heeft, is meestal emotioneel ingrijpend. Verschillende
gevoelens kunnen afwisselend voor komen. Het ene moment bent u boos, het
andere moment verdrietig en op weer een ander moment is er vooral angst en
paniek.
De meest voorkomende gevoelens zijn:

Verdriet om wat u verloren heeft, uw gezondheid, uw toekomstplannen, … U
kan ook huilen of emotioneel zijn zonder dat u weet waarom.

Angst om de controle te verliezen, een onbekende wereld van ziek zijn, angst
om gek te worden, angst dat het nooit meer goed zal komen, angst voor pijn,
angst om dood te gaan,…

Machteloosheid omdat u niet kan veranderen wat er gebeurd is.

Schuldgevoel omdat u denkt dat u de ziekte zelf hebt veroorzaakt, omdat
andere mensen dat tegen u zeggen.

Onbegrip dat het heeft kunnen gebeuren. U stelt zich de vraag waarom het is
gebeurd en waarom net bij u.

Boosheid dat dit gebeurt, boosheid op deze situatie, op de hele wereld, op
uzelf, op God, boosheid op uw lichaam omdat het u in de steek heeft gelaten.

Hoop dat de dokters iets kunnen doen voor u, op genezing en dat alles weer
goed komt.
Deze gevoelens kunnen zeer verwarrend en intens zijn, maar heel normaal na de
schok van de diagnose. Ook uw familie kan deze emoties ervaren.
Een aantal mensen hebben naast de steun van hun partner, kinderen, familie,
vrienden en collega’s professionele hulp nodig om deze situatie het hoofd te kunnen
bieden. Aarzel niet om contact op te nemen met één van de hulpverleners van het
team!
7
 Een osteosarcoom is een ongeremde
deling van botcellen.
 De belangrijkste klachten zijn pijn en/of
zwelling.
 De behandeling bestaat meestal uit
chemotherapie en uit een een operatie.
 Je kunt niets doen om osteosarcomen
te voorkomen: er bestaan geen
preventieve maatregelen.
 Om een diagnose te stellen, moet u
vaak meerdere onderzoeken
ondergaan.
 U en uw familie en/of naasten kunnen
steeds terecht bij ons met al uw vragen
en/of onzekerheden
__________________________
Referenties:

Het multidisciplinair team sarcomen en bottumoren UZ Gent
8



www.schoolbieb.nl
sciencephoto library
UMC Leiden
9