TITEL - KU Leuven

VESAK
DE FEESTDAG VAN BOEDDHA
15 mei 2003
VESAK
VESAK, DE FEESTDAG VAN BOEDDHA
Er zijn in Nederland ruim honderdduizend boeddhisten. Daarmee is het boeddhisme
de derde godsdienst van Nederland, na het christendom en de islam, maar voor het
hindoeïsme en het jodendom.
In april of mei 2003 vieren boeddhisten het feest van de geboorte, de verlichting en
het sterven van Boeddha. Elke stroming binnen het boeddhisme hanteert haar eigen
datum voor dit feest.
Wie op internet zoekt naar de ‘juiste’ datum van het Vesak-feest in 2003 komt maar
liefst zes verschillende data tegen: 8 april, 11 april, 3 mei, 15 mei, 16 mei en 17 mei.
We kiezen heel democratisch voor de dag met de meeste hits: 15 mei.
Vesak is voor boeddhisten van alle stromingen één van de belangrijkste feestdagen
van het jaar. Dit voor hen belangrijke feest is voor ons de aanleiding geweest om een
lesbrief te maken over het boeddhisme, over de betekenis van het feest en over de
positie van boeddhisten in Nederland.
Doelgroep
Leerlingen van de tweede en derde klas in de basisvorming van het voortgezet
onderwijs (13-15 jaar)
Vakken en kerndoelen:
Aardrijkskunde Domein E: multiculturele samenleving
 De leerlingen kunnen het multiculturele karakter van de samenleving in Nederland
beschrijven en verklaren
Godsdienst en levensbeschouwing in de vrije ruimte
Doelstellingen
 Leerlingen hebben kennis gemaakt met de grondslagen van het boeddhisme
 Leerlingen kunnen overeenkomsten en verschillen aangeven tussen het
boeddhisme en andere geopenbaarde godsdiensten, met name het christendom
en de islam
© STICHTING KENNISNET /  CMO
INTRODUCTIE - II
VESAK
Bronnen
 P. Balta e.a.: De wereld van de religies, Uitgeverij Zwijsen Algemeen BV, Tilburg,
1993
 A..Kerkhoffs: Boeddhisme, Scriptieservice, Centrum voor Mondiaal Onderwijs,
Nijmegen, 1999
 P. van Schaik (samenst. en red.): Nederland Wereldland, PlanPlan producties,
Amsterdam, 2001
Dank
Met dank aan de Mid America Buddhist Association en het Vermont Zen Centre voor
de illustraties.
© STICHTING KENNISNET /  CMO
INTRODUCTIE - III
VESAK
© STICHTING KENNISNET/  CMO
WERKBLADEN - 1
VESAK
Het Boeddhisme
1. Kun je drie zaken noemen die volgens jou bij het
boeddhisme horen? Denk daarbij aan waar de
aanhangers wonen, enkele kenmerken van het
boeddhisme als je die kent, wie Boeddha was enz.
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
Een geloof zonder God
Het boeddhisme is een geloof dat gesticht is door een rondreizende predikant in India
die Siddharta Gautama heette. Het boeddhisme is een bijzondere geloof, want
boeddhisten geloven niet dat er een God is. Ze geloven ook niet dat er een profeet of
afgezant van God is geweest of nog moet komen, die hen komt verlossen van het
lijden en hen naar een paradijselijk bestaan zal leiden. Toch geloven ze wel in het
paradijs: iedereen kan door juist te handelen en te mediteren zichzelf verlossen en
een paradijselijk bestaan ingaan.
Boeddhist worden is heel simpel. Dat word je door je in de leer of dhamma van
Boeddha te verdiepen en diens raadgevingen te volgen. Sommigen doen dat onder
leiding van een monnik of wijsgeer. Het is volgens boeddhisten daarbij niet nodig om
je oude geloof af te zweren. Een christen die boeddhist wordt bijvoorbeeld kan een
christen blijven.
Zet de zinnen op een rijtje en bepaal wat oorzaak en gevolg is:
A. Je gaat wat eten.
F. Je wordt nat.
B.
Je bent jarig.
G.
Je komt te
laat.
C. Je krijgt een diploma.
H. Je krijgt cadeautjes.
D. Je mist de trein.
I. Je slaagt voor je eindexamen.
E. Je hebt honger.
J. Het regent.
Oorzaak
Gevolg
Oorzaak en gevolg zijn een belangrijk kenmerk van het boeddhisme. Boeddhisten
geloven dat alle dingen op aarde en alle levende wezens zijn in beweging zijn en
voortdurend veranderen. Niets blijft hetzelfde of blijft altijd bestaan. Dit proces kent
geen begin en zal ook nooit ophouden. Daarbij gehoorzaamt alles wat er gebeurt aan
één wet: elke gebeurtenis heeft oorzaken en gevolgen. Deze wet is de karma. Ook
alles wat mensen doen wordt bepaald door de karma en heeft gevolgen, ten goede of
ten kwade. Bij iedere handeling die een mens doet en bij iedere gedachte die hij
denkt, kan hij ervoor kiezen het goede te bevorderen en het kwade te bestrijden of
juist het omgekeerde. Zo kan de mens zelf bepalen hoe hij leeft. Wie voor het goede
kiest, telkens weer, zal zelf steeds gelukkiger worden.
© STICHTING KENNISNET/  CMO
WERKBLADEN - 2
VESAK
Niet alleen in het leven dat je nu leeft, geldt de wet van de karma, de wet van
oorzaak en gevolg. Ook in het volgende leven, na je dood, geldt die wet. De manier
waarop je nu leeft, bepaalt dus hoe je in het volgende leven leeft. Iedereen wordt na
het sterven opnieuw geboren. Het proces van leven, sterven en herboren worden
houdt nooit op. Deze kringloop noemen boeddhisten de samsara. Dat betekent
‘dwalen’.
Maar mensen kunnen aan de samsara ontsnappen. Dat is de verlossing die Boeddha
heeft bereikt en verkondigd. Hiervoor moet je proberen je zo weinig mogelijk te
hechten aan dingen en mensen om je heen, want die veranderen voortdurend en
houden een keer op te bestaan. Hoe meer je je aan dingen en mensen hecht, hoe
groter het verdriet als ze niet blijven zoals je gewend bent of helemaal verdwijnen,
hoe groter dus ook het lijden. Ook verlangen naar dingen of mensen maakt het lijden
groter als dat verlangen niet vervuld kan worden.
Wie elk verlangen en elke hechting weet los te laten, bereikt een eeuwige staat van
rust, het nirwana. ‘Nir’ betekent ‘niet’ en ‘wana’ ‘verlangen’. Nirwana is dus geen
plaats waar je na je dood naartoe reist. Wie het nirwana bereikt, hoeft na zijn sterven
niet meer te worden herboren. Hij is dan een Boeddha geworden, dat wil zeggen een
Ontwaakte of Verlichte. Wie het nirwana tijdens zijn leven niet heeft bereikt, krijgt in
het volgende leven een nieuwe kans. Niet iedereen die het nirwana bereikt, kiest er
meteen voor om uit de samsara te blijven. Sommigen willen de achterblijvers op
aarde helpen. Zij komen terug op aarde als bodhisattva’s, predikers. Sommige
boeddhisten vereren deze predikers als heiligen en roepen hun hulp in bij het zoeken
naar hun verlossing.
Stromingen
Het boeddhisme is in India ontstaan. Toch zijn de meeste mensen daar nu geen
boeddhisten maar hindoes. Wel heeft de godsdienst zich over Oost- en Zuidoost-Azië
verspreid en in Sri Lanka. Ieder land waar veel boeddhisten wonen, heeft een eigen
vorm van boeddhisme. Er zijn dus verschillen tussen het boeddhisme in Thailand en
in Tibet bijvoorbeeld. Wel zijn er drie belangrijke stromingen te onderscheiden:
Hinayana (Kleine Voertuig), traditioneel boeddhisme, voornamelijk bij monniken.
Men wil de leer van Boeddha naar de letter navolgen.
Theravada (Zuidelijk boeddhisme), traditionele stroming
waar men de leer van boeddha naar de letter probeert na
te volgen, in Zuidoost-Azië en Sri Lanka. Aanhangers van
deze stroming geloven dat alleen monniken (zoals op de
foto hiernaast) en nonnen tijdens hun leven het nirwana
kunnen bereiken. Ook geloven ze dat de ziel van een dode
niet naar een nieuw lichaam verhuist, maar óók afsterft en
herboren wordt.
Mahayana (Noordelijk boeddhisme), een stroming waar men de leer van Boeddha
minder naar de letter naleeft, onder meer in Tibet, China en Japan. In Japan heet
deze stroming Zen-boeddhisme (‘zen’ betekent: meditatie). Deze stroming kent
verering van allerlei goden en bodhisattva’s. Ook geloven aanhangers van deze
stromen dat de ziel van een dode naar een nieuw lichaam verhuist.
3. Op welke punten lijkt het boeddhisme op islam en christendom? En op
welke punten niet? Let daarbij op:
- Hoe is de godsdienst ontstaan? - Wat gebeurt er met je na de dood?
- Hoeveel goden zijn er?
- Kun je je tot de godsdienst bekeren?
© STICHTING KENNISNET/  CMO
WERKBLADEN - 3
VESAK
- Hoe bereikt een mens een paradijselijk bestaan?
De eerste Boeddha
Een kroonprins zoekt en vindt het licht
Siddharta wordt in 624 v. Chr geboren bij Loembini (nu vlakbij de grens met Nepal),
op de dag van volle maan in Vaisakha. Zijn vader is de koning van de Shakya-stam.
Waarzeggers hebben vóór zijn geboorte voorspeld dat hij koning van geheel India zal
worden, een machtig vorst dus, of hij wordt een geestelijk leider als hij kennismaakt
met ziekte, ouderdom en dood.
Zijn vader wil dat Siddharta hem als koning opvolgt. Hij zorgt ervoor dat Siddharta
nooit in aanraking komt met zieken, bejaarden en alles wat aan de dood herinnert.
Siddharta leert daardoor uitsluitend rijkdom en vrolijkheid kennen.
Maar als hij 29 jaar oud is ontmoet hij tijdens een reis een zieke. Tijdens een
volgende reis ontmoet hij een oude man en ten slotte ziet hij een dode. Hij beselft
dan dat hij alleen de vrolijke kant van het leven heeft gekend en dat mensen ook
lijden. Hij begint zich af te vragen waarom mensen lijden.
Dan ontmoet hij een bedelmonnik die temidden
van ziekte, ouderdom en dood serene rust weet
te bewaren. Hij is zó onder de indruk dat hij
hem na gaat volgen en zijn familie verlaat.
Zes jaar lang trekt hij als bedelmonnik door
India en ontzegt zich ook de meest eenvoudige
dingen. Naar men zegt leeft hij zelfs op één
rijstkorrel per dag. Maar ook dit leven bevredigt
hem niet omdat hij nog niet weet waarom
mensen lijden.
Siddharta als bedelaar krijgt voedsel
Hij gaat onder een bodhi-boom zitten bij de
plaats Bodh Gaya in het gebied dat nu Bihar
heet (Noord-India) om te mediteren. Hij neemt
zich voor pas op te staan als hij weet waarom
mensen lijden en hoe zij daarvan bevrijd kunnen
worden. Luxe is geen antwoord op de vraag en
onthouding ook niet. Ergens middenin moet het
antwoord op deze vraag zijn. Als het volle maan
is in de maand Vaisakha wordt Siddharta de
eerste Boeddha en weet hij waarom mensen
lijden en hoe ze aan het lijden kunnen
ontsnappen. Hij besluit dit inzicht, de dhamma,
te verkondigen.
Zijn eerste prediking houdt hij bij Benares aan de rivier de Ganges. Daar zet hij het
Wiel van de Waarheid in beweging. Bij de prediking tekent hij de Wiel van de Wet die
de samsara uitbeeldt. Hij vertelt over de Vier Nobele Waarheden en het Nobele
Achtvoudige Pad (zie de volgende pagina) naar het Nirwana.
Daarna trekt hij door het land en krijgt steeds meer volgelingen. Die stichten een
orde van monniken en nonnen, de Sangha.
Boeddha sterft als hij 80 jaar oud is, op de dag van volle maan in de maand Vaisakha.
Hij heeft dan 1000 keer de volle maan gezien.
Monniken van de Sangha geven ongeveer 500 jaar lang de dhamma mondeling door.
Daarna wordt hij opgetekend in de boeken van de Tipitaka, dat wil zeggen de Drie
Manden. Deze zijn nog steeds de heilige schriften van het boeddhisme.
© STICHTING KENNISNET/  CMO
WERKBLADEN - 4
VESAK
Siddharta Gautama is dus de eerste Boeddha. Hij heeft de kern van het leven
beschreven in de Vier Nobele waarheden:
1
2
3
4
Het leven zoals we kennen is lijden. Dat lijden wordt niet door de dood opgeheven
want je wordt opnieuw geboren;
Het lijden ontstaat door hunkering naar en het zich hechten aan dingen die
vergankelijk zijn;
Door afstand van hunkering en hechting te doen wordt je vrij van het lijden;
En dat doe je door het Nobele Achtvoudige Pad te volgen.
Dit achtvoudige pad volg je door:
1
2
3
4
5
6
7
8
Net als Boeddha de Vier Nobele Waarheden te
onderkennen;
Te denken zonder hebzucht en boosheid;
Het spreken van de waarheid en roddel of ruwe
taal te vermijden;
Ervoor te zorgen mensen en dieren niet te doden
of te kwetsen en door niet te stelen;
Een eerlijk beroep uit te oefenen;
In daden het goede na te streven;
Mediteren (na te denken) over wat er om je heen
gebeurt;
Je door meditatie te richten op wat heilzaam is of
op wat er om je heen gebeurt.
Boeddha’s worden vaak
mediterend afgebeeld
1. Hieronder staan de Tien Geboden van het christendom. Lees die door.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Gij zult geen andere goden vereren dan God;
Gij zult geen beelden van God of enig ander wezen maken en aanbidden;
Gij zult God’s Naam niet ijdel gebruiken (niet vloeken dus);
Gij zult op de dag van God (sabbath of zondag) niet werken;
Eert uw vader en uw moeder;
Gij zult niet doden;
Gij zult geen echtbreuk plegen;
Gij zult niet stelen;
Gij zult niet liegen;
Gij zult geen dingen begeren die aan anderen toebehoren.
Naar: Exodus 20:1-17
Schrijf in onderstaand schema op welk pad (bij de boeddhisten) met welk gebod (bij
de christenen) min of meer overeenkomt (maar niet alle paden en geboden komen
overeen!):
Pad
1
2
3
4
5
6
7
Gebod
…
…
…
6+…
…
…
…
Deugd die uitgedrukt wordt
……………………
……………………
……………………
Niet doden + … …
……………………
……………………
……………………
© STICHTING KENNISNET/  CMO
WERKBLADEN - 5
VESAK
8
…
……………………
Het Vesak-feest
Het Vesak-feest is één van de belangrijkste feesten van het boeddhisme. Het wordt
gevierd op de dag van volle maan in de maand Vaisakha van de boeddhistische
kalender. Deze maand valt samen met de maand mei van de christelijke kalender.
Doordat de datum van het feest afhangt van de stand van de maan valt hij elk jaar op
een andere dag, maar altijd in de maand april of mei.
Tijdens het feest herdenken alle boeddhisten de dag waarop Siddharta Boeddha
wordt, de Ontwaakte of Verlichte. Theravada-boeddhisten herdenken dan ook de
geboorte en de sterfdag van Boeddha.
Het Vesakfeest bestaat uit meditatie,
gezangen en andere festiviteiten. Sommigen
vasten van 12 uur ‘s middags tot zonsopkomst de volgende dag.
Een parade ter ere van Vesak
Aan het begin van de dag houden monniken
speciale vieringen in tempels met gezangen.
Gelovigen, jong en oud, komen daar in
groten getale bijeen om te mediteren over
het Nobele Achtvoudige Pad. Daarna trekken
ze rond langs weeshuizen, bejaardenhuizen
en andere liefdadigheidsinstellingen en
geven daar geld. Gelovigen en tempels
bieden arme mensen gratis maaltijden aan.
Ook worden vogels en andere dieren die in
kooien worden gehouden vrijgelaten. De dag
wordt besloten met processies door de
straten van stad of dorp waarbij de
deelnemers brandende kaarsen meedragen.
1. Ken je nog andere feesten die wel ieder jaar gevierd worden maar
steeds op een andere dag vallen? Kun je ook aangeven waarom het zo
is?
2. “Boeddha” betekent “Verlichte” en “Ontwaakte”. Vesakdag wordt op de dag van
volle maan gevierd. Welke symbolische waarde heeft licht volgens jou bij dit
feest? Ken je nog andere feesten waar licht een grote rol bij speelt? Welke
symbolische waarde heeft licht daarbij?
3. Zijn er in Nederland jaarlijks terugkerende gebruiken die lijken op die van het
Vesakfeest?
© STICHTING KENNISNET/  CMO
WERKBLADEN - 6
VESAK
© STICHTING KENNISNET/  CMO
WERKBLADEN - 7
VESAK
Boeddhisme in Nederland
Het boeddhisme is in de loop van de tijd meegebracht door
immigranten uit het Verre Oosten. Ze zijn blijven vasthouden
aan rituelen en andere tradities uit hun eigen land. Zo hebben
Tibetanen
en
Chinezen
het
Mahayana-boeddhisme
meegebracht en immigranten uit Myanmar (Birma) en Sri
Lanka het Theravada-boeddhisme. Ze vormen kleine
gemeenschappen in Nederland en hebben eigen verenigingen.
Die zijn aangesloten bij twee algemene verenigingen: de
Vrienden van het Boeddhisme en de Boeddhistische Unie. Ook
hun je regelmatig de Boeddhistische Omroep Stichting horen
en zien op radio en TV.
Vooral vanaf de jaren ’60 zijn steeds meer Nederlanders
geïnteresseerd geraakt in deze godsdienst, vooral jongeren.
Het boeddhisme is de snelst groeiende godsdienst in Nederland.
Logo van de
samenwerkende
boeddhistische
organisaties in
Nederland
Yasa Zeijlmans
Laten we eens kennismaken met een Nederlandse wijkverpleegster die boeddhist is
geworden. Als ze in 1984 23 jaar oud is en pas begonnen is als wijkverpleegster
breng een vriend haar naar een lezing van een boeddhistische monnik. Het is Thera
Dhammawiranatha, leider van het Boedhayana Centrum Nederland. Wat hij over
meditatie vertelt vindt ze eerst eng. Het zou toch niet weer zo’n rare sekteleider zijn?
Maar het verhaal van de monnik spreekt haar steeds meer aan. Daarna volgt ze meer
lezingen van Dhammawiranatha en maakt kennis met de leer van Boeddha. Ook gaat
ze mediteren, stopt met het drinken van alcohol en het eten van vlees.
Wat ze ook leert is zich meer inzetten voor wat ze op dat ogenblik doet en zich niet
teveel zorgen maken over dingen die ze moet doen maar die nog niet aan de orde
zijn. In Nederland doen veel mensen het vaak wél want dat hoort bij de Nederlandse
cultuur, zegt ze. Ook vindt ze dat boeddhisme in iedere cultuur past want het leven is
lijden “zolang men zich niet bevrijdt van verlangen en hechting. Ook al verlang je in
India naar voedsel (waar veel mensen vaak niet genoeg van kunnen krijgen) en hier
naar luxe, het principe blijft hetzelfde.” Wel is er een verschil met het christendom.
Sommige christelijke Nederlanders leren veel in de trant van “ik moet”, “ik mag
niet”, en “ik heb een fout gemaakt dus ben ik schuldig”, maar Boeddha leert je ook
letten op de bedoeling van wat je doet en laat zien dat je ervan kan leren als iets
verkeerd loopt.
In 1999 is Yasa getrouwd en ze heeft een dochter van acht jaar. Die gaat regelmatig
naar een Dhammaschool en krijgt daar les in de leer van Boeddha. Ze heeft ook een
zoontje gehad maar die is aan leukemie gestorven. Daar heeft ze veel verdriet van
gehad, maar ze is ervan overtuigd dat hij een nieuw leven begonnen is.
[bron: Nederland Wereldland]
1. Hoeveel boeddhisten zijn er volgens jou in Nederland? Hoe kom je op je
antwoord?
2. Christelijke en islamitische geestelijken proberen mensen tot hun
godsdienst te bekeren en geven godsdienstles op scholen. Dit noemen
we zendingswerk. Kun je bij het boeddhisme in Nederland óók van zendingswerk
spreken?
3. Waarom is Yasa volgens jou geheelonthouder en vegetariër geworden?
4. Wat vind je van wat Yasa zegt over hoe boeddhisten en christenen over schuld en
zonde denken? (Kijk nog eens naar opdracht 3 van Werkblad 2)
5. We hebben kennisgemaakt met enkele begrippen uit het boeddhisme: karma,
samsara, nirwana, de Vier Nobele Waarheden, het Nobel Achtvoudig Pad en
Boeddha. Maak bij één van deze begrippen een tekening die uitdrukt wat het
begrip inhoudt.
© STICHTING KENNISNET/  CMO
WERKBLADEN - 8
VESAK
© STICHTING KENNISNET/  CMO
HANDLEIDING - 1
VESAK
Het Boeddhisme
Deze werkbladen laten leerlingen kennismaken met de beginselen van het
boeddhisme. Ook kunnen ze nagaan welke overeenkomsten en verschillen er zijn met
christendom en islam, de twee belangrijkste godsdiensten in Nederland.
1. Deze opdracht is bedoeld om te zien welk beeld de leerlingen van het
boeddhisme hebben en wat ze er al van weten.
2. Oorzaak-gevolg: E-A, B-H, I-C, D-G, J-F
3. Hoe ontstaan?:
Boeddhisme: gesticht door een geestelijk leider, boeddha. Verkondiging vastgelegd in
de Tipitaka (de Drie Korven)
Christendom: gesticht door een geestelijk leider, Jezus Christus. Verkondiging
vastgelegd in het Nieuwe testament
Islam: gesticht door een geestelijk leider, Mohammed. Verkondiging vastgelegd in de
Koran.
Hoeveel goden?
Boeddhisme: geen (Theravada) of meerdere (Mahayana)
Christendom: één
Islam: één
Kun je je tot de godsdienst bekeren?
Boeddhisme: ja, niet door een doop- of anderritueel maar door je in de dhamma van
Boeddha te verdiepen
Christendom: Ja, door de doop (rooms-katholieke kerk) of door het afleggen van een
gelofte (protestantse kerken)
Islam: Ja, door ten overstaan van een moslim-geestelijke te verklaren dat er maar
één God is, Allah, en dat Mohammed Zijn profeet is.
Wat gebeurt er met je
Boeddhisme: Je wordt
Christendom: Je leeft
blijft bestaan
Islam: Je leeft maar
bestaan
na de dood?
opnieuw geboren.
maar één keer. Je lichaam wordt niet herboren maar je ziel
één keer. Je lichaam wordt niet herboren maar je ziel blijft
Hoe bereikt een mens een paradijselijk bestaan?
Boeddhisme: op eigen kracht, door zich te ontdoen van elk verlangen en elke
hechting
Christendom: Jezus Christus heeft belooft iedereen die in Hem gelooft naar een
paradijselijk bestaan te voeren.
Islam: Ooit zal een Verlosser iedereen die in allah en de profeet Mohammed gelooft
naar een paradijselijk bestaan voeren (ook de joden geloven dat er ooit een verlosser
komt)
Net als het boeddhisme kennen christendom en islam twee hoofdstromingen. Hierbij
is de Theravada te vergelijken met de protestantse kerken en de sunna (sterk gericht
op de letterlijke naleving van de verkondiging) en de Mahayana met de roomskatholieke kerk en de shia (minder sterk gericht op de letterlijke naleving van de
verkondiging).
© STICHTING KENNISNET/  CMO
HANDLEIDING - 2
VESAK
De eerste Boeddha
Deze werkbladen gaan over de ontstaansgeschiedenis van het boeddhisme en de
handreikingen van de eerste Boeddha, Siddharta Gautama.
1. De opdracht kunnen de leerlingen het beste in kleine groepjes
uitvoeren.
Pad
1
2
3
4
5
6
7
8
Gebod
x
10
9
6+8
x
7
x
x
Deugd die uitgedrukt wordt
Geen hebzucht
Niet liegen
Niet doden + niet stelen
geen echtbreuk
Hierna houdt u aan de hand van het schema een klassengesprek waarbij u ondermeer
kunt vragen waarom een bepaald gebod nooit is genoemd in de tweede kolom. Het
eerste, tweede derde en vierde gebod bijvoorbeeld zullen boeddhisten weinig zeggen
omdat zij geen Opperwezen kennen en omdat ze het gewoon vinden om beelden van
Boeddha te maken en op heilige plaatsen en in tempels onder te brengen. Ook kunt u
vragen welke deugen uitgedrukt in het Nobele Achtvoudige Pad leerlingen het meest
aanspreken en waarom.
Het Vesak-feest
Dit werkblad laat zien hoe het Vesak-feest is ontstaan en hoe het wordt gevierd.
1. Deze opdracht maken leerlingen ieder voor zich of in kleine groepjes.
Sommige feestdagen die in Nederland bekend zijn vallen jaarlijks op
een andere dag
- omdat ze deel uitmaken van een kalender waarin het jaar geen 365 dagen telt.
Voorbeelden hiervan zijn de islamitische feestdagen zoals de Dag van de Profeet
en het suikerfeest aan het eind van de Ramadan;
- omdat de datum afhangt van de stand van de maan. De christelijke kalender
bijvoorbeeld kent de feesten van de Paascyclus, Carnaval, Aswoensdag, Goede
Vrijdag, Pasen, Hemelvaart en Pinksteren. Pasen valt op de eerste zondag na de
eerste volle maan van de astronomische lente. Tussen Aswoensdag en Pasen
zitten altijd 46 dagen, tussen Pasen en Hemelvaart 40 en tussen Hemelvaart en
Pinksteren tien;
- omdat ze op een vaste dag van de week vallen, bijvoorbeeld Moederdag die
altijd op de tweede zondag in mei wordt gevierd.
2. De leerlingen voeren de opdracht individueel of in groepjes uit.
Daarna vraagt u naar de antwoorden en schrijft u die op het bord op. Daardoor
wordt het mogelijk om de rol van licht bij diverse feesten te vergelijken.
Licht staat bij het Vesak-feest voor wijsheid en inzicht.
Bij andere feesten waar licht een rol in speelt kunnen leerlingen denken aan
christelijke feesten: Kerstmis (kaarsen), Pasen (Paasvuur dat tijdens de Paaswake
wordt ontstoken), Pinksteren (het verhaal van een vuur dat zich in tongen
verdeelt en dat de apostelen in vele talen het Woord van God laat verkondigen) en
© STICHTING KENNISNET/  CMO
HANDLEIDING - 3
VESAK
nieuwjaar (vuurwerk). Een minder bekend christelijk feest is Sint Maarten waarbij
kinderen met lampions lopen. Hindoes kennen het divali-feest waarbij vuurwerk
wordt afgestoken en olielampjes in en rond huizen worden ontstoken. Als er
islamitische kinderen in de klas zijn kunnen die voorbeelden geven van feesten uit
hun eigen godsdienst waar licht een rol bij speelt.
3. De leerlingen maken deze opdracht in kleine groepjes. U vraagt vraagt daarna wat
ze hebben gevonden en schrijft hun antwoorden op het bord.
In Nederland gaan met Kerstmis en Pasen veel mensen naar de kerk om deze
feesten te vieren die anders niet vaak of helemaal niet in de kerk komen. Op
naamdagen van heiligen worden in streken met een overwegend rooms-katholieke
bevolking processies gehouden. Er zijn geen feestdagen waarop Nederlanders
massaal geld en goederen schenken aan liefdadige instellingen. Dat gebeurt vooral
tijdens inzamelingsacties naar aanleiding van een ramp zoals, zeer recentelijk, de
epidemie van mond- en klauwzeer in Nederland. Met Sint Nicolaas en Kerstmis
geeft men elkaar wel geschenken. Bij de moslims is het geven van geld aan armen
één van de Vijf Pijlers van het geloof. Het vrijlaten van dieren uit gevangenschap is
in Nederland geen jaarlijks terugkerend gebruik maar wordt wel toegepast als
middel van protest door actiegroepen die tegen de productie van en handel in bont
zijn of tegen het gebruik van dieren voor proeven.
Boeddhisme in Nederland
Op dit werkblad kijken we naar het boeddhisme in Nederland.
De opdrachten kunnen het beste individueel of in groepjes worden
uitgevoerd.
1. De leerlingen voeren de opdracht in groepjes uit.
Bij het verzamelen van de antwoorden vraagt u iedere groep hoe ze aan hun
antwoorden zijn gekomen. Dan kan blijken dat het opgegeven aantal boeddhisten,
moslims, joden enzovoort sterk afhangt die iedere godsdienst in Nederland krijgt
in de nieuwsvoorziening. Doordat Turken, Marokkanen en andere islamitische
gemeenschappen in Nederland vaak in het nieuws zijn en eigen omroepen
hebben, wordt het aantal moslims in Neerland vaak sterk overschat. Anderzijds is
het voor velen een verrassing te horen dat er zoveel boeddhisten en hindoes in
Nederland zijn, want deze godsdiensten halen het nieuws zelden of nooit.
In Nederland is het overgrote deel van de gelovige bevolking christen. Verder zijn
er 600.000 moslims, 125.000 boeddhisten, 79.000 hindoes en 3.000 joden.
Bron: Nederland Wereldland, 2001
2. Boedhistische monniken geven lezingen en houden meditatiecursussen. Ook
kunnen kinderen van boeddhistische ouders godsdienstles krijgen op een
Dhammaschool. Er is maar één verschil met islam en christendom: tot het
boeddhisme wordt je niet gedoopt, wel ingewijd.
3. Sommige boeddhisten eten geen vlees uit respect voor de natuur en voor de
dieren. Ook drinken ze geen alcohol omdat het niet goed is voor hun lichaam en
hen verhindert helder te denken.
© STICHTING KENNISNET/  CMO
HANDLEIDING - 4
VESAK
4. De formulering van de Tien Geboden en van het Nobele Achtvoudige Pad maakt
het verschil al duidelijk. Volgens de Tien Geboden doe jet het goed of fout terwijl
het Nobele Achtvoudige Pad een reeks aanwijzingen is waarmee je jou manier van
leven stap voor stap kan verbeteren.
5. Deze opdracht is bedoeld als creatieve afsluiting van deze lesbrief. U laat ieder
groepje leerlingen één van de begrippen uitbeelden. Het is de bedoeling dat ieder
begrip precies één keer aan bod komt.
Keuzeopdracht: U kunt leerlingen gezamenlijk een stripversie laten maken
van Boeddha’s levensloop dat in negen episodes is weergegeven. Daartoe
deelt u de klas in negen groepjes in. Iedere groep tekent een episode van
het leven van boeddha.
Meer informatie op internet:
http://home.wanadoo.nl/siminfo/artikelvesak.html
De betekenis van Vesak
http://www.paboplein.nl/vieringen.asp?gid=16&vid=19
Het boeddhisme nader uitgelegd
http://www.boeddhaned.org/inleid.doc
Inleiding in het boeddhisme (Word)
http://users.pandora.be/wybo/hemel/leerling/00-01/604/boeddha.html
Nogmaals het boeddhisme nader verklaard
© STICHTING KENNISNET/  CMO
HANDLEIDING - 5