Minder leven - Nij Smellinghe

Protocol VSV Drachten
Minder leven voelen
Versie 1.1 definitief
Februari 2016,
Minder leven voelen
Doel
Dit protocol geeft aanbevelingen over het signaleren van verminderde kindsbewegingen en
de begeleiding van zwangere vrouwen die zich met verminderde kindsbewegingen melden
bij een verloskundig zorgverlener. Het doel is terugdringen van de perinatale sterfte.
Achtergrond
Voelen van kindsbewegingen is al vroeg in de zwangerschap een levensteken van het
ongeboren kind voor de aanstaande moeder. Als de moeder later in de zwangerschap een
afname van kindsbewegingen ervaart kan dat een signaal zijn dat de conditie van het
ongeboren kind minder goed wordt. Foetale sterfte wordt vaak voorafgegaan door een
periode van afname van kindsbewegingen. Er wordt niet altijd alert gereageerd door de
zwangere maar ook niet door de hulpverlener. Het onderwerp is in de in 2013 herziene VIL
opgenomen en het recente (december 2013) KNOV/NVOG-protocol ‘Verminderde
Kindsbewegingen’ is mede gebaseerd is op de Engelse richtlijn Reduced Fetal Movements.
Risico’s en complicaties
Perinatale (foetale en neonatale) morbiditeit en mortaliteit.
Toepassingsgebied/uitvoerders (1e lijn/2elijn/VAH/verpleegkundigen etc)
Verloskundig zorgverleners: 1e en 2e lijns verloskundigen, verloskundig actieve huisartsen en
obstretrisch verpleegkundigen.
Beschrijving


Vanaf 18-20 weken zijn de meeste vrouwen zich bewust van kindsbewegingen.
Vrouwen die voor het eerst zwanger zijn voelen de baby over het algemeen pas later
bewegen dan vrouwen die eerder zwanger zijn geweest. Het aantal spontane
bewegingen stijgt tot circa 32 weken: hier bereiken de kindsbewegingen een plateau.
NB. in de tweede helft van het derde trimester is er geen afname van het aantal
kindsbewegingen.
De namiddag en avond zijn perioden van piek activiteit. Evaluatie van
kindsbewegingen is door middel van de subjectieve maternale perceptie van de
foetale beweeglijkheid.
Oorzaken verminderde kindsbewegingen


Perceptie van het aantal kindsbewegingen wordt beïnvloed door veel factoren:
o Houding en bezigheden zwangere: wanneer zij zich liggend en in een rustige
omgeving concentreert op het aantal kindsbewegingen worden bewegingen
die eerder niet werden gevoeld vaak wel waargenomen. Bij zitten en staan
worden bewegingen vaak minder duidelijk gevoeld.
o Foetale positie: indien de foetale wervelkolom zich aan de maternale buikzijde
bevindt is de maternale perceptie van kindsbewegingen lager.
Oorzaken van verminderde kindsbewegingen:
o Sederende medicatie die de placenta passeert (alcohol, benzodiazepines,
methadon en andere opioïden).
o Mogelijk is roken geassocieerd met een vermindering van de foetale activiteit.
o Na toediening van corticosteroïden (foetale longrijping).
o Foetus met aangeboren afwijkingen.
Risicofactoren verminderde kindsbewegingen
-
Anamnese: primigravida zijn, gecompliceerde obstetrische voorgeschiedenis,
maternale leeftijd > 35 jaar, etniciteit, obesitas, roken, alcohol en/of drugsgebruik,
erfelijke aandoeningen, taal- of andere communicatieproblemen.
Protocol VSV Drachten
Minder leven voelen
-
Versie 1.1 definitief
Februari 2016,
Huidige zwangerschap: diabetes, placenta-insufficiëntie (zich uitend in foetale
groeivertraging en/of hypertensie, aangeboren afwijkingen, zorgvermijdingsgedrag,
huiselijk geweld.
Adviezen voor zwangere




De zwangere moet erop worden gewezen zich bewust te worden van haar baby’s
bewegingspatroon. Indien ze daarover bezorgd is moet ze contact op te nemen met
haar zorgverlener.
De zwangere die onzeker is over kindsbewegingen na 28 weken moeten zich 2 uur in
linker zijligging concentreren. Eventueel kan ze een trappelkaart gebruiken. Als ze
binnen 2 uur niet > 10 duidelijke kindsbewegingen gevoeld heeft moet ze direct
contact opnemen met haar zorgverlener.
Bij recidief of aanhouden minder kindsbewegingen opnieuw contact opnemen.
In tweede helft 3e trimester is er geen afname van frequentie kindsbewegingen.
Adviezen voor zorgverlener





Cave: overmatige instructies kunnen leiden tot maternale angst!
Zorgverlener dient direct aandacht te besteden aan melding van afname
kindsbewegingen: dezelfde dag dient geluisterd te worden naar cortonen en foetale
groei beoordeeld te worden op de hand. Tevens moet de tensie worden gemeten.
Er dient vastgesteld te worden of zwangere gerustgesteld kan worden dan wel
uitgebreider onderzoek nodig is naar foetale conditie. Bij bevestiging afname
kindsbewegingen diezelfde dag doorverwijzen naar de tweede lijn.
Momenteel is er onvoldoende bewijs voor het standaard aanbevelen van het
bijhouden van een trappelkaart.
De beslissing om bij herhaald melden van verminderde kindsbewegingen bij normale
bevindingen a terme in te leiden of af te wachten met verdere controles dient
geïndividualiseerd genomen te worden.
Beleid bij verminderde kindsbewegingen



Zwangerschapsduur tot 24 weken
o Indien een zwangere bij 24 weken nog geen kindsbewegingen heeft gevoeld,
is dat reden voor verwijzing voor uitgebreider onderzoek (GUO ter uitsluiting
neuromusculaire afwijkingen).
o Foetale hartactie vaststellen.en prenatale controle verrichten: anamnese,
klachten, risicofactoren, bloeddruk en uitwendig onderzoek. Indien gb dan is
geen verdere actie nodig.
Zwangerschapsduur 24-26 weken
o Foetale hartactie vaststellen.en prenatale controle verrichten: anamnese,
klachten, risicofactoren, bloeddruk en uitwendig onderzoek. Bij twijfel over
foetale groei, biometrie (laten) verrichten. Geen routinematig CTG.
Zwangerschapsduur > 26 weken
o Foetale hartactie vaststellen en prenatale controle verrichten: anamnese,
klachten, risicofactoren, bloeddruk en uitwendig onderzoek. Verwijs naar de 2e
lijn en verricht een CTG. Tevens dient er bij een normaal CTG < 24 uur een
echo biometrie en vruchtwater gemaakt te worden.
Algemeen advies



Dezelfde dag dient vastgesteld te worden of het vertrouwen bij de zwangere hersteld
is, of dat er een reden is om uitgebreider onderzoek te doen naar de foetale conditie.
Bij groeiachterstand altijd consult 2e lijn met CTG: indien CTG gb, daytime biometrie.
Indien na een eerste evaluatie blijkt dat er geen sprake is van afname van de
kindsbewegingen, de cortonen goed zijn, er geen groeiachterstand lijkt te zijn en de
zwangerschap verder een ongecompliceerd beloop heeft, kan geruststelling volgen.
Bij twijfel of bevestiging van afname van de kindsbewegingen of bij verdenking op
groeiachterstand is directe evaluatie van de foetale conditie in de 2e lijn aangewezen.
Protocol VSV Drachten
Minder leven voelen


Versie 1.1 definitief
Februari 2016,
Wees alert op signalen van placenta insufficiëntie (verdenking IUGR) of aangeboren
afwijkingen.
Meet altijd de bloeddruk (hypertensieve aandoeningen zijn geassocieerd met
placenta-insufficiëntie).
CTG en echografie



Verricht een CTG als er sprake is van een anamnese van duidelijk verminderde
kindsbewegingen en aanwezige foetale hartactie bij een AD van > 28 weken.
Verricht echografie met bepaling biometrie en hoeveelheid vruchtwater als er sprake
is van verminderde kindsbewegingen na 28 weken bij een normaal CTG.
Er is geen bewijs dat verrichten van een biofysisch profiel zinvol is.
Herhaald melden van minder leven


Herhaal bovenstaand beleid, inclusief echoscopisch onderzoek.
Beslissing om bij herhaald minder leven voelen > 37 weken AD in te leiden of af te
wachten met verdere controles dient geïndividualiseerd genomen te worden.
Rapportage
Alle bevindingen, instructies aan de zwangere en vervolgafspraken dienen te worden
vastgelegd in het EPD.
Stroomdiagram
Begrippen, definities en afkortingen
CTG - cardiotocogram
EPD - electronisch patienten dossier
Protocol VSV Drachten
Minder leven voelen
Versie 1.1 definitief
Februari 2016,
Referenties
RCOG - Reduced fetal movements
Richtlijn ‘verminderde kindsbewegingen tijdens de zwangerschap’. Utrecht:
NVOG/KNOV, december 2013
Deelnemers van Verloskundig Samenwerkingsverband:
1.
2.
3.
4.
De verloskundigen werkzaam in Verloskundepraktijk Geboortegolf te Drachten,
De verloskundigen werkzaam in Verloskundigenpraktijk Wolkom te Drachten,
De verloskundigen werkzaam in Verloskundigenpraktijk de Nieuwkomer te Drachten,
De verloskundigen werkzaam in Verloskundigenpraktijk De Vroedschap te
Oosterwolde,
5. De verloskundigen werkzaam in Verloskundigenpraktijk Bloesem te Gorredijk,
6. De verloskundigen werkzaam in Verloskundigenpraktijk Jane te Kollum,
7. De verloskundigen werkzaam in Verloskundigenpraktijk Praktijk West te Grootegast,
8. De verloskundigen werkzaam in verloskundigenpraktijk Bij Lammy, Peize
9. De verloskundigen werkzaam in verloskundigepraktijk Volle Maan te Hurdegaryp
10. De verloskundigen werkzaam in Verloskundigepraktijk Lytse Poppe te Burgum,
11. De verloskundigen werkzaam in verloskundigenpraktijk Catharina Schräder te
Dokkum,
12. De verloskundigen werkzaam in Verloskundigenpraktijk Ma Lune te Roden
13. De gynaecologen van de maatschap gynaecologie Nij Smellinghe
14. De klinisch verloskundigen werkzaam in ziekenhuis Nij Smellinghe
15. De kinderartsen werkzaam in Nij Smellinghe
16. De Centrummanager Obstetrie en Gynaecologie Nij Smellinghe
17. De kraamzorginstellingen verenigd in het KONN (Kraamzorg zelfstandig, Isis,
Kraamzorg, Zorgburo De Driehoek, De Kraamvogel,Kraamzus)
Datum:
Namens,
vakgroep gynaecologie,
1e lijns verloskundigen,
2e lijns verloskundigen:
vakgroep kindergeneeskunde:
Kraamzorg,
De bovengenoemde partijen dragen zorg voor deze werkafspraken. Naar aanleiding van
nieuwe inzichten staat het hier boven geschreven open voor evaluatie en verandering. Alle
partijen zijn akkoord met de genoemde afspraken en hebben getekend voor de
samenwerkingsovereenkomst. Dit protocol wordt over 2 jaar herzien.