Hoofdstuk 3 Normatieve ethiek

Hoofdstuk 1
De verantwoordelijkheid van ingenieurs
verantwoordelijkheid
• Verantwoordelijk zijn: aangesproken kunnen worden op je
handelen en/of op de effecten van je handelen.
• Soorten verantwoordelijkheid:
– juridische
– taak
– professionele
• Verantwoordelijkheid & rollen
verwijtbaarheid
• voorzienbaarheid
• beïnvloedbaarheid
• handelingsvrijheid
morele verantwoordelijkheid
• Het gaat om de goedheid, geloofwaardigheid, of
rechtvaardigheid van een handeling zelf en/of van de effecten
van de handeling.
• We spreken over morele verantwoordelijkheid als:
– er een morele norm overschreden is, of
– er ontoelaatbare schade aangericht is aan het welzijn of het
geluk van anderen.
De macht en verantwoordelijkheid van
ingenieurs
de 3m-verantwoordelijkheid
van ingenieurs
problemen rond verantwoordelijkheid
• conflicterende verantwoordelijkheden
• sociaal-psychologische factoren
• het vele-handenprobleem
top-tien van morele excuses
• Ik was slechts een klein radertje in het geheel.
• Iedereen deed het.
• Als ik het niet gedaan zou hebben zou iemand anders het
gedaan hebben.
• Zonder mijn bijdragen was het nog veel erger geweest.
• Ik had er niks mee te maken.
• Ik wist nergens iets van.
• Ik wist niet dat het niet mocht.
• Ik deed slechts wat mij werd opgedragen.
• Het was niet mijn taak.
• Ik had geen keuze.
reikwijdte van verantwoordelijkheid
van ingenieurs
morele competentie
• morele sensibiliteit
• moreel analysevermogen
• morele creativiteit
• moreel oordeelsvermogen
• morele beslissingsvaardigheden
• argumentatievermogen
Hoofdstuk 2
Beroepsethiek:
beroepscodes en bedrijfscodes
gedragscodes
• Codes waarin organisaties of verenigingen richtlijnen vastleggen
die aangeven wat zij als verantwoord of juist gedrag van hun
werknemers of leden beschouwen of welke normen en waarden
richtinggevend dienen te zijn in dat gedrag en bij het nemen
van beslissingen.
• soorten codes:
– aspirationele
– adviserende
– disciplinerende
beroepscode
• integere en competente beroepsuitoefening
• verplichtingen t.a.v. opdrachtgevers en werkgevers
• maatschappelijke verantwoordelijkheid en verplichtingen t.a.v.
het publiek
bedrijfscode
tekortkomingen gedragscodes
• Gedragscodes zijn onbekend.
• Gedragscodes zijn vaag en potentieel tegenstrijdig.
• Gedragscodes kunnen niet nageleefd worden.
• Gedragscodes worden niet gehandhaafd.
• Gedragscodes zijn slechts gericht op imagoverbetering.
klokkenluiden
• Een klokkenluider is iemand die misstanden bij zijn werkgever
openbaar maakt zonder toestemming van zijn meerderen om
het publiek te waarschuwen.
• Hoofdcategorieën misstanden (IVA)
– overtreden wetten en regels (milieu, arbeidstijden,
veiligheid)
– misbruiken van geld (corruptie, fraude)
– misbruiken, achterhouden of verdraaien van informatie
– machtsmisbruik (fysiek geweld, sexuele intimidatie,
discriminatie)
zorgvuldigheidseisen
• materiële zorgvuldigheid:
– op redelijke gronden gebaseerd vermoeden
– maatschappelijk belang in het geding
– maatschappelijk belang is groter dan belang werkgever
• formele zorgvuldigheid
– eerst intern gemeld, tenzij dat niet verlangd kan worden
– feiten op passende en evenredige wijze bekendmaken