Doelstelling 2 - 3.1 pre-peri en postnataal theorie

3. Van kind tot volwassene
3.1
Inleiding: de prenatale, perinatale en postnatale fase
3.1.1 De prenatale fase
-
Deze fase speelt zich af voor de geboorte van het kind in de buik van de
moeder. Deze fase begint bij de bevruchting en eindigt bij de geboorte.
Opdracht film: zie bijlage 1
Bijlage 2 zijn afbeeldingen van de bevruchting tot de
geboorte van het kind
-
De bevruchting is de samensmelting van de zaadcel en de eicel. Na de
ejaculatie tijdens de geslachtsgemeenschap zwemmen de miljoenen
zaadcellen naar de eicel. 1 van de zaadcellen (uitzonderlijk 2) doorboort
het celmembraan van de eicel en smelt met deze laatste samen. Op dit
moment spreekt men van een zygote. Deze nestelt zich 14 dagen na de
bevruchting in , in de baarmoeder. Na de innesteling spreekt men van een
embryo. Vanaf 8 weken zwangerschap begint de botvorming en spreekt men
van een foetus.
-
Het geslacht van de baby wordt reeds bij de bevruchting bepaald.
Opdracht geslacht: zie bijlage 3
____________________________________________________________
Sociale Wetenschappen
Hfst 2: Ontwikkeling van de mens
31
3de graad – 1ste jaar
STW
-
Omgevingsinvloeden die een schadelijk invloed kunnen hebben op het
ongeboren kind. Vooral in de 1ste 3 maanden is de vrucht hier zeer vatbaar
voor.
 Infecties zoals rode hond, aids,…
 Roken, alcohol, drugs en medicijnen
 Stralen zoals röntgenstralen of radioactiviteit
 Leeftijd van de moeder: vb. hoe ouder hoe meer kans op mongolisme
 Stress
 Houding van moeder tov kind zoals ongewenstheid,…
 …
Opdracht testen tijdens zwangerschap: zie bijlage 4
3.1.2 De perinatale fase
-
Deze fase speelt zich af bij de geboorte van het kind tijdens de bevalling.
-
De bevalling vindt normaal plaats 266 dagen na de bevruchting of ongeveer
een 280 dagen (=40 weken) na de laatste menstruatie van de moeder.
Natuurlijk bevallen niet alle vrouwen op de uitgerekende datum. Soms
wordt een baby te vroeg geboren. Wordt de baby voor de 22ste week van
de zwangerschap geboren dan spreken we niet over een vroeggeboorte maar
wel nog over een miskraam. Deze baby’s hebben geen overlevingskansen.
Wordt de baby voor de 37ste week van de zwangerschap geboren dan
spreekt met van een premature baby (betekent letterlijk: te vroeg geboren
baby). 7% van de zwangere vrouwen krijgen te maken met een
vroeggeboorte. Er is veel discussie over het feit vanaf wanneer een baby
levensvatbaar is. Sommige dokters beweren al dat dit kan vanaf 23 weken
anderen houden het bij 25 weken. Volgens de overheid spreekt men pas op
28 weken over levensvatbaarheid.
____________________________________________________________
Sociale Wetenschappen
Hfst 2: Ontwikkeling van de mens
32
3de graad – 1ste jaar
STW
De oorzaken van vroeggeboorten zijn zeer uiteenlopend en waarschijnlijk
nog lang niet allemaal bekend. Enkele oorzaken kunnen zijn: zwaar
lichamelijk werk van de moeder, een te fel uitgerokken baarmoeder,
zwangerschapsvergiftiging,…
-
Het begin van de eigenlijke bevalling kenmerkt zich door:
 Voorweeën
 Het breken van het vruchtwater
 Het verliezen van de slijmprop (= bloederig slijm)
-
De bevalling zelf gebeurt in 3 fasen:
 De onsluitings- of arbeidsfase: onder invloed van weeën gaat de
baarmoederhals zich beetje bij beetje openen of ‘ontsluiten’. Van
volledige ontsluiting spreken we bij 10 cm. Dit duurt gemiddeld een
10 tal uur bij een eerste bevalling.
 Uitdrijvings- of verlossingsfase: onder invloed van persweeën
 De nageboorte: uitdrijving van placenta en vruchtzak
-
Soorten bevallingen
 Spontane bevalling
 Natuurlijke
o Thuis
o Korte opname ziekenhuis (1 dag)
o Ziekenhuisopname (5 dagen)
o Liggend
o Onder water
o Staand
o Zittend
 Pijnloze of epidurale
Hier is enkel een liggende bevalling mogelijk vanwege de
ruggenprik. Ook thuis bevallen is hier uitgesloten.
____________________________________________________________
Sociale Wetenschappen
Hfst 2: Ontwikkeling van de mens
33
3de graad – 1ste jaar
STW
 Ingeleide bevalling
Wanneer je na 40 weken + 10 extra dagen niet spontaan bevalt
zullen de bevalling moeten inleiden. Hierbij dienen ze in het
ziekenhuis medicijnen toe om de weeën op te wekken en daardoor is
hier ook een thuisbevalling uitgesloten.
 Keizersnede
Dit wordt enkel uitgevoerd wanneer de baby in stuit ligt, er risico’s
zijn of het binnenbekken van de vrouw te smal is. Keizersnede kan
gebeuren onder epidurale verdoving of onder volledige narcose
(spoed). Een keizersnede is een operatie waarbij het kind via de
buikwand ter wereld komt. De operatie duurt ongeveer 45 minuten.
De baby wordt meestal binnen een kwartier na het begin van de
operatie geboren. Daarna maakt de gynaecoloog de baarmoeder en
de verschillende lagen van de buikwand met hechtingen dicht.
-
Wanneer het kindje geboren is, is er de nazorg voor moeder en kind. Het
kindje wordt gemeten, gewogen en de APGAR score wordt uitgevoerd. Wat
houdt deze beoordeling in:
A
Acitvity (activiteit)
P
Pulse (hartslag)
G
Grimace (reactie op
prikkels)
A
Appereance
(huidskleur)
R
Respiration
(ademhaling)
0 punten
Afwezig
1 punt
Armen en
benen gebogen
Onder de 100
slagen per
minuut
reactie
2 punten
Actieve
beweging
Afwezig
Boven de 100
slagen per
minuut
Geen reactie
Niezen en
hoesten en
trekken
Blauwgrijs of Roze,behalve
Roze over
geheel bleek uitzonderingen het hele
vb. handen,…
lichaam
afwezig
Langzaam of
Goed, huilen
onregelmatig
____________________________________________________________
Sociale Wetenschappen
Hfst 2: Ontwikkeling van de mens
34
3de graad – 1ste jaar
STW
Een score van 7-10 op 10 is normaal. 4-7 op 10 geeft aanleiding tot extra
onderzoek en hulp. Een score onder de 4 op 10 vereist directe hulp.
Deze score wordt 3 maal gegeven . Een eerste maal 1 minuut na de
geboorte een tweede keer 4 minuten later en een derde keer 10 minuten
na de geboorte.
3.1.3 De postnatale fase
Opdracht verschil tussen moederschoot en buitenwereld:
zie bijlage 5
-
De geboorte is een wereldschokkende verandering voor het kind. Van het
ene op het andere moment moet het ineens zelf ademhalen, gaat het van een
vochtig naar een droog milieu,…. Dit gaat niet altijd zonder horten of
stoten.
-
Ook voor de moeder is dit natuurlijk een hele zware periode van
verandering. Zowel lichamelijk, hormonaal en emotioneel is dit een zware
periode. Ineens van het ene moment op het andere is er een levend
wezentje aanwezig dat om de 3 uren eten nodig heeft, een nieuwe luier, een
badje,…. Voor de moeder kan dit ook voor problemen zorgen. Praktisch
iedere vrouw krijgt ongeveer 3 tot 10 dagen na de bevalling van de
babyblues. Dit wordt ook wel huildagen genoemd en wordt gekenmerkt door
spontane huilbuien, prikkelbaarheid, nervositeit en slaapproblemen. Maar
dit is maar van heel korte duur. Bij sommige vrouwen daarentegen gaat dit
niet na een aantal dagen over en kan de hele verandering zelfs leiden tot een
postpartumdepressie (= postnatale depressie). De klachten die hiermee
kunnen gepaard gaan zijn: gebrek aan interesse voor de baby, geen
moedergevoel hebben, extreme vermoeidheid, huilbuien, agressieve buien,
hoofdpijn,…. Ongeveer 1 op 10 vrouwen krijgt hier last van.
____________________________________________________________
Sociale Wetenschappen
Hfst 2: Ontwikkeling van de mens
35
3de graad – 1ste jaar
STW
Vaak wordt een postnatale depressie niet erg snel opgemerkt omdat de
omstaanders deze klachten als normaal zien na een wereldschokkende
verandering als een bevalling. Toch is het belangrijk als je twijfelt of jezelf
of iemand anders eraan lijdt hulp in te schakelen. Het is beter te vroeg te
gaan dan te laat. Een postnatale depressie die niet behandeld wordt kan
jaren aanhouden en dan is natuurlijk voor niemand een pretje.
____________________________________________________________
Sociale Wetenschappen
Hfst 2: Ontwikkeling van de mens
36
3de graad – 1ste jaar
STW