De uitwinning van pandrechten en het retentierecht na de hervorming

De uitwinning van pandrechten en
het retentierecht na de hervorming
Jasmine Malekzadem
I. Uitwinning van pandrechten (art.46-56)
A.
B.
C.
D.
E.
F.
G.
Gemeen recht
Uitwinningsmodaliteiten
Wijze van uitwinning
Rechterlijke tussenkomst
Pandgever-consument
Realisatie verpande SV
Vooruitblik
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
2
A. Gemeen recht
Vóór de hervorming
Na de hervorming
•
•
Geen onderscheid burgerlijk pand
en handelspand
•
Wel
onderscheid
consument
•
Afwijkende regels:
•
Burgerlijk pand vs. handelspand
Afwijkende regels:
pandgever-
a. handelszaak
a. Wet Inpandgeving Handelszaak opgeheven
b. financiële instrumenten
b. art. 8 en 9 WFZ van toepassing
c. schuldvorderingen
c. art. 67 en 68 inzake SV
d. overige
d. cumulatief?
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
3
B. Uitwinningsmodaliteiten (art. 47-49)
Vóór de hervorming
Na de hervorming
•
Bij niet-betaling niet over pand
beschikken
•
Bij niet-betaling wel over pand
beschikken (art.47, lid 2)
•
Rechterlijke tussenkomst a priori
(cf. infra)
•
Geen rechterlijke tussenkomst a
priori (cf. infra)
•
Bovendien:
•
o
art. 4-9 Handelspandwet
Kennisgeving
uitwinning:
o
art. 11.I Wet Inpandgeving Handelszaak
o
aangetekend aan SA en derde-pandgever
o
minstens 10 (of 3) dagen vooraf (art. 48,
lid 1 en art. 49)
o
met bepaalde meldingen (art. 48, lid 3)
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
4
van
voornemen
C. Wijze van uitwinning (art. 47 en 53)
Vóór de hervorming
Na de hervorming
•
•
Eigen
keuze
pandhouder
(verkoop/toe-eigening)
•
Bovendien mogelijk:
•
Burgerlijk pand (art. 2078 BW):
o
eigen keuze
o
openbare verkoop of toewijzing
Handelspand/pand
handelszaak
(art. 4-9 Handelspandwet):
o
naar keuze van Vz.
o
slechts openbare verkoop/verkoop uit de
hand
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
5
o
tenuitvoerlegging
Ger.W.
volgens
middelen
o
andere conventionele wijze van uitwinning
(art. 47, lid 6)
C. Wijze van uitwinning (art. 47, 50-53)
•
•
Verkoop/verhuring:
o
openbaar/uit de hand en geheel/gedeeltelijk (art. 47, lid 1)
o
kan een gerechtsdeurwaarder gelasten (art. 51)
o
pandhouder is geen koper bij onderhandse verkoop (art. 52)
Toe-eigening (art. 53):
o
mits toestemming pandgever in pandovereenkomst of op later tijdstip
o
marktprijs of naar schatting deskundige
•
Bevrijdingsmogelijkheid (art. 50)
•
Verdeling opbrengst (art. 55)
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
6
D. Rechterlijke tussenkomst (art. 54 en 56)
Vóór de hervorming
Na de hervorming
•
•
Geen rechterlijke tussenkomst a
priori
vereist,
behoudens
pandgever-consument
•
Bevoegdheid beslagrechter
•
Rechterlijke controle ad interim en a
posteriori mogelijk
•
Rechterlijke tussenkomst a priori
vereist (art. 2078, lid 2 BW en art.
10 Handelspandwet):
o
actieradius rechter
o
rechtsmiddelen
Rechterlijke controle a posteriori
mogelijk
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
7
D. Rechterlijke tussenkomst (art. 54 en 56)
•
•
Rechter ad interim (art. 54):
o
bij dagvaarding/verzoekschrift door pandhouder, -gever of belanghebbende derde (lid 1 en 3)
o
gevat op ieder ogenblik van uitwinning en ter beslechting van ieder geschil (lid 1)
o
uitwinning wordt opgeschort (lid 2)
o
bij voorrang, bij voorraad en zonder gezag van gewijsde (lid 4 en 5)
o
rechtsmiddelen (lid 6 en 7)
Rechter a posteriori (art. 56):
o
door iedere belanghebbende partij (lid 1)
o
over wijze van uitwinning of aanwenden van opbrengst (lid 1)
o
binnen één jaar vanaf aangetekende kennisgeving van einde uitwinning (lid 2 en 3)
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
8
E. Pandgever-consument (art. 46)
•
Cf. regels burgerlijk pand vóór hervorming
•
Rechterlijke tussenkomst a priori vereist (lid 1)
•
Eigen keuze pandhouder:
•
o
slechts openbaar/uit de hand verkoop of toewijzing naar schatting deskundige (lid 1)
o
geen koper bij onderhandse verkoop (lid 2)
o
andersluidend beding is nietig (lid 3)
Art. 50 en 55 toepassen (lid 4)
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
9
F. Realisatie verpande SV (art. 67 en 68)
Vóór de hervorming
Na de hervorming
•
•
•
•
Partijen bedingen wijze van betaling:
o
bij gebreke aan overeenkomst naar de
rechter
o
in handelszaken
krachtens wet
inningsbevoegdheid
•
Niet beschikken, maar compenseren
Storting op kwaliteitsrekening bij nog niet
opeisbare gewaarborgde SV
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
10
•
Inningsrecht pandhouder:
o
tenzij anders overeengekomen (art. 67, lid 1) en
behoudens gedwongen tenuitvoerlegging of
bewarend beslag (art. 67, lid 4)
o
slechts hoogst gerangschikte pandhouder (art.
67, lid 3)
Wijze van invordering:
o
SV tot betaling: verrekenen geïnde bedrag op
gewaarborgde SV en saldo aan pandgever (art.
67, lid 2)
o
SV tot levering van goed: pandrecht rust op het
goed (art. 68)
Storting
op
daartoe
geopende
afgescheiden bankrekening (art. 67, lid
5)
G. Vooruitblik
•
•
Meer uitwinning:
o
gelet op vereenvoudigd regime
o
kostbesparend voor pandhouder
Enige terughoudendheid:
o
minstens één jaar rechtsonzeker (art. 56, lid 2)
o
vergroting werklast beslagrechter
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
11
II. Retentierecht (art. 73-76)
A. Begrip en grondslag
B. Toepassingsvoorwaarden
C. Gevolgen
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
12
A. Begrip en grondslag (art. 73)
•
SE kan teruggave van goed dat hem door zijn SA werd overhandigd of
bestemd is voor zijn SA opschorten zolang zijn SV die verband houdt met dat
goed niet is voldaan
•
Juridische erkenning van feitelijke machtspositie
•
Opname algemene regeling in BW
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
13
B. Toepassingsvoorwaarden
•
Bestaan van opeisbare SV
•
Materiële detentie van de zaak (art. 74):
o
eindigt zodra feitelijke macht over goed vrijwillig prijsgeeft
o
tenzij herkrijgt krachtens dezelfde rechtsverhouding
•
Nauwe verband tussen SV en teruggehouden zaak
•
Uitoefening te goeder trouw
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
14
C. Gevolgen (art. 75 en 76)
Vóór de hervorming
Na de hervorming
•
Geen
duidelijkheid
over
tegenwerpelijkheid aan bepaalde
derden
•
Externe werking wettelijk geregeld
(art. 75)
•
Veeleer
drukkingsmiddel
onvoltooid zekerheidsrecht
•
Leidt tot preferentieel recht van
pandhouder (art. 76)
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
en
15
C. Gevolgen (art. 75)
•
Beperkt tot roerende lichamelijke goederen (art. 75, lid 1)
•
Tegenwerpelijkheid aan derde met jonger recht (art. 75, lid 1):
•
o
andere SE’s en derden met rechten op goed
o
nadat SE feitelijke macht heeft verworven
Tegenwerpelijkheid aan derde met ouder recht:
o
te goeder trouw bij inontvangstneming (art. 2279 BW)
o
indien erop mocht vertrouwen dat SA het goed aan retentierecht kon onderwerpen (art. 75, lid 2)
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
16
C. Gevolgen (art. 76)
•
•
Cf. preferentieel recht pandhouder:
o
art. 1: bij voorrang boven andere SE’s worden betaald
o
niet langer vrees voor vrijgave bij faillissement of beslag
Superprioriteit retentierecht van pandhouder met aanspraak op kosten tot
behoud van de zaak (art. 58, lid 1), tenzij bevoorrechte onbetaalde verkoper
(art. 58, lid 2)
Studiedag roerende zakelijke zekerheden - 29 mei 2013
17
Veel dank!
[email protected]
[email protected]