Gaswisseling

Gaswisseling
Samenvatting voor de toets
Inhoudsopgave
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Gaswisseling bij verschillende diergroepen
Ademhalingsstelsel
Route van ingeademde lucht
Longblaasjes en haarvaten
Huig en strotklepje
Ribademhaling
Middenrifademhaling
Astma, COPD, hooikoorts en allergie
Schadelijke effecten roken
Gaswisseling bij verschillende
diergroepen
• Eencellige (pantoffeldiertje) = via het
celmembraam
• Reptielen, vogels en zoogdieren = longen
• Vissen = kieuwen
• Amfibieën (kikker)
– Jonge amfibien: via kieuwen en via de huid
– Volwassen: Longen en via de huid.
• Insecten = Tracheeën, Stigma’s (blz 58)
– Veel soorten insecten verversen de lucht in de
tracheen door pompende bewegingen met het
achterlijf te maken (voorbeeld: bij)
Ademhalingsstelsel
• Luchtpijp
– Binnenkant bekleed met slijmvlies (slijmproducerende
cellen en trilhaarcellen)
– Wand stevig door hoefijzervormige kraakbeenringen
(blz 64)
• Bronchiën:
– Vertakking van de luchtpijp, wand bekleed met
kraakbeenringen en slijmvlies.
• Luchtpijptakjes:
– Vertakkingen van de bronchiën, wanden van de fijnste
vertakkingen bevatten spiertjes.
2: luchtpijp
3: longen
4: bronchiën
5: luchtpijptakjes
7: longblaasjes
Route van ingeademde lucht
Neusholte (mondholte)
Keelholte
Strottenhoofd
luchtpijp
Bronchiën
Luchtpijptakjes
Longblaasjes
Blz 64.
Luchtpijp en slokdarm
• Plaatje dwarsdoorsnede van de luchtpijp en
de slokdarm.
• Slokdarm ligt altijd voor. (denk aan de
adamsappel)
• Luchtpijp ligt altijd achter.
Huig en strotklepje
Longblaasjes en longhaarvaten
• Zuurstof wordt, vanuit de lucht in de
longblaasjes, opgenomen in het bloed in de
longhaarvaten. (blz 65)
• Koolstofdioxide wordt, vanuit het bloed in de
longhaarvaten, afgegeven aan de lucht in de
longblaasjes. (blz 65)
• Snel plaatsvinden: dunnen wand en smaen
een groot oppervlakte hebben.
Blz 65
Gaswisseling longen
Longblaasje: Ingeademede lucht komt binnen
met veel zuurstof. Zuurstof wordt
opgenomen door het bloed.
Via het bloed komt koolstofdioxide (CO2) weer
in het longblaasje. En wordt afgegeven via
uitgeademde lucht.
Zuurstofarm bloed komt van de cellen van je
lichaam.
Zuurstofrijk bloed wordt weer afgegeven aan de
cellen in je lichaam.
Longblaasjes zit lucht.
Longhaarvaten zit bloed.
Schema in- en uitgeademde lucht
Gassen in de lucht
Ingeademde lucht
Uitgeademde lucht
Stikstof
79 %
79%
Zuurstof
20%
16%
Edelgassen
1%
1%
Koolstofdioxide
0,04%
4%
Maakt kalkwater niet
troebel
Maakt kalkwater wel
troebel
Waterdamp
Weinig
Veel
Temperatuur
Meestal lager dan 32
graden
32 graden
Ribademhaling
• Rustige inademing: tussenribspieren trekken samen, de
ribben en borstbeen gaan omhoog en naar voren
• Diepe inademing: spieren in de hals trekken zich
samen, waardoor de ribben nog wat meer omhoog en
naar voren gaan
• Rustige uitademing: tussenribspieren ontspannen zich.
Ribben en borstbeen zakken door gewicht weer omlaag
en terug
• Diepe uitademing: Andere tussenribspieren trekken
samen en trekken ribben en borstbeen omlaag.
middenrifademhaling
• Inademing: middenrifspieren trekken samen,
middenrif gaat omlaag. Door verhoogte druk
in buikholte gaat buikwand naar voren.
• Rustige uitademing: middenrifspieren
ontspannen zich. Door druk buikholte wordt
middenrif weer omlaag gedrukt.
• Diepe uitademing: Buikspieren trekken zich
samen en drukken organen in de buik naar
binnen. Middenrif verder omhoog gedrukt.
ademhalingsstand
Bij inademen is de middenrif laag.
Bij uitademen is het middenrif hoog.
Astma, allergie,COPD en hooikoorts
• Astma: Spiertjes in de wand van de fijnste
luchtpijptakjes trekken zich samen.
– Slijmvlies verdikt, luchtwegen nauwer, ademen moeilijker.
• COPD: Chronische bronchitis en longemfyseem.
– Chronische ontsteking van de luchtwegen, door roken
veroorzaakt, slijmvlies verdikt, ademen moeilijker.
• Allergie: overgevoeligheid voor een of meerdere
stoffen.
– Huisstof, haren van dieren, bepaalde stoffen van voedsel
– Brandend gevoel, jeuk, huiduitslag en ontstekingen.
• Hooikoorts: allergie voor stuifmeelkorrels (pollen)
– Brandend of jeukende ogen, neus of keel, onstoken
slijmvliezen, niesbuien, verstopte neus of loopneus.
Schadelijke effecten roken
• Koolmono-oxide: kan het bloed minder
zuurstof vervoeren
• Fijne teerdruppeltjes bevatten o.a. Nicotine en
verschillende kankerverwekkende stoffen.
• Teer vormt een laagje binnenwand van de
luchtwegen. Trilhaarbewegingen vertraagd,
slijm minder goed vervoeren.
• Nicotine zorgt voor de verslaving.
Wat moet je leren
•
•
•
•
•
•
Alle tekst van het hoofdstuk
Samenvatting (hele belangrijke)
Diagnostische toets (hele belangrijke)
De gegeven opdrachten
Aantekeningen tijdens de les
Deze powerpoint