De melkveehouderij en het klimaat ROB, hét programma voor de reductie van niet-CO 2 broeikasgassen Wist u dat vanuit weilanden, koeien en mest de broeikasgassen methaan en lachgas vrijkomen? De uitstoot van broeikasgassen in de melkveehouderij is de afgelopen jaren sterk gedaald door een lagere bemesting en een kleinere veestapel. Overheid en bedrijfsleven zetten zich in om de uitstoot nog verder te beperken. Samen aan de slag Voorlichtingstraject ‘Zien is Geloven’ De overheid heeft met het werkprogramma ‘Nieuwe energie Via het ROB programma is de afgelopen jaren veel kennis voor het klimaat’ 1 hoge ambities geformuleerd voor het beper- verzameld over de broeikasgassen en mogelijkheden om de ken van de uitstoot van broeikasgassen. De landbouwsector uitstoot te verminderen. Nu wordt ingezet op het verspreiden draagt voor ongeveer tien procent bij aan de uitstoot van alle van deze kennis. broeikasgassen in Nederland. Ongeveer de helft daarvan is afkomstig uit de melkveehouderij. In de melkveehouderij start het voorlichtingstraject ‘Zien is Ge­loven’. De ministeries van LNV en VROM willen samen met de melk­ Dit traject is gericht op het informeren van de betrokken partijen veehouderij aan de slag om de uitstoot te verminderen. Als over de bronnen van broeikasgassen en de mogelijkheden om deze eerste stap hiertoe is binnen het ROB programma - hét pro­ te verminderen. In de melkveehouderij zijn de betrokken partijen gramma voor de reductie van niet-CO2 broeikasgassen - een bijvoorbeeld de melkveehouders, zuivelverwerkers, voer -en voorlichtingstraject gestart. (kunst)mestproducenten en andere belanghebbenden. In het traject staan praktijkprojecten centraal. Daarnaast vindt kennis­­- 1 Zie het werkprogramma ‘Nieuwe energie voor het klimaat’ van het project ‘Schoon en zuinig’ (www.vrom.nl/schoonenzuinig) voor meer informatie. vers­preiding plaats via de ROB website, vakartikelen en regionale winteravondlezingen. Meer weten? Wilt u meer weten over bronnen, maatregelen, de regionale winteravondlezingen en/of de praktijkprojecten? Bezoek dan de website www.senternovem.nl/roblandbouw. Het ROB programma kent subsidiemogelijkheden voor projecten die een bijdrage leveren aan het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen. Wilt u meer weten? Bel of mail ons. Telefoon: (030) 214 71 20, e-mail: [email protected]. SenterNovem, voor innovatie en duurzaamheid Praktijkprojecten melkveehouderij Een sterk innovatief bedrijfsleven in een leefbare, duurzame samenleving. In een eerste serie praktijkprojecten gaan melkveehouders zelf aan de SenterNovem stimuleert duurzame economische groei door een brug te slaan tussen markt en overheid, nationaal en internationaal. Bedrijven, slag met de beschikbare kennis over de bronnen en het inpassen van (kennis)instellingen en overheden kunnen bij SenterNovem terecht maatregelen in de dagelijkse praktijk. In de projecten worden partijen voor advies, kennis en financiële ondersteuning. Wij verbinden partijen zoals erfbetreders en agrarische natuurverenigingen betrokken. In 2008 die met passie en gedrevenheid willen werken aan een duur­zame en innovatieve samenleving. staan praktijkprojecten gepland waarin ook ketenpartijen zelf met het SenterNovem is een agentschap van Economische Zaken en realiseert onderwerp aan de slag gaan. beleid in opdracht van de Rijksoverheid op een professionele, effectieve en inspirerende wijze. Meer informatie: www.senternovem.nl, [email protected] Bronnen in de melkveehouderij of telefoon (030) 239 35 33. Methaan ontstaat door de spijsverteringsprocessen in de pens van het rundvee. Het gas komt vrij als het rund aan het herkauwen is. Andere bronnen van methaan zijn plaatsen waar de mest wordt opgeslagen: de mestkelder en mestsilo. Bij de bemesting van de bodem wordt kunstmest of dierlijke mest gebruikt; dit zijn bronnen van stikstof. Micro-organismen Catharijnesingel 59 www.senternovem.nl/roblandbouw Postbus 8242 [email protected] 3503 RE Utrecht Telefoon (030) 214 71 20 Telefax 2ROB0703 (030) 231 64 91 in de bodem vormen lachgas bij aanwezigheid van stikstof. in opdracht van G l o b a a l a a n d e e l b r o n n e n a a n b r o e i k a sg a s uitstoot in de melkveehouderij energieverbruik mestopslag dier Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld, kan bodem SenterNovem geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten. Bij publicaties van SenterNovem die informeren over subsidieregelingen geldt dat de beoordeling van subsidieaanvragen uitsluitend plaatsvindt aan de hand van de officiële publicatie van het besluit in de Staatscourant.