Praktijkleren Toegepaste Psychologie

Informatie brochure Praktijkleren
Toegepaste psychologie
‘’Het gedrag van mensen analyseren of beïnvloeden
door toepassing van psychologische kennis en methoden”
Voorstelronde
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Postbus 6960
6503 GL Nijmegen
Telefoonnummer: 024-3531398
Bezoekadres: Kapittelweg 33, 6525 EN Nijmegen
Inhoud
Voorwoord
Wat is Toegepaste Psychologie?
Een nieuwe professional!
Hoe ziet de opleiding eruit?
De beroepstaken
Voorbeelden van activiteiten tijdens een stage
Overzicht praktijkleren Toegepaste Psychologie
Contactgegevens
Contactgegevens
Heeft u interesse of wilt u extra informatie dan kunt u contact
opnemen met het praktijkbureau van Toegepaste Psychologie:
Marlies Molleman (medewerker praktijkbureau)
Sandra Mulders (coördinator stagebureau praktijkleren leerjaar 2)
Rachel Klaver/ Rian van Son (coördinator stagebureau praktijkleren
leerjaar 3)
Liesbeth Stalenhoef (coördinator leerjaar 3)
Livia Brouwers (afstudeeronderzoek leerjaar 4)
Email: [email protected]
Telefoonnummer: 024-3531615
Voorwoord
Voor u ligt de informatie brochure van het praktijkleren binnen de
opleiding Toegepaste psychologie aan de HAN in Nijmegen.
Hierin leest u wat de opleiding inhoudt en wat een Toegepast
Psycholoog kan betekenen in uw organisatie.
Daarnaast vindt u in deze brochure informatie over de vorm en
inhoud van het praktijkleren.
Wat is Toegepaste Psychologie?
De opleiding Toegepaste Psychologie is een vrij nieuwe opleiding
(opgestart in 2008). In de opleiding leren studenten hoe ze mensen
kunnen helpen beter te functioneren. Thuis, op hun werk en in hun
vrije tijd. Studenten verdiepen zich in het gedrag, de emoties, beleving,
persoonlijkheidskenmerken en de omgeving van cliënten en leren hoe
ze deze aspecten kunnen beïnvloeden om het functioneren van
cliënten te verbeteren.
Er is in Nederland veel behoefte aan psychologische ondersteuning.
Mensen realiseren zich steeds vaker dat soms een klein steuntje in de
rug veel problemen op een later moment kan voorkomen. Ook de
overheid wil graag dat mensen in een vroeg stadium ondersteuning
krijgen. Gedrag, emotie, beleving, intelligentie, persoonlijkheid en
levensgeschiedenis van mensen staan hierin centraal.
Studenten worden breed opgeleid en zijn direct inzetbaar in de
sectoren zorg en arbeid. De sector zorg betreft onder meer de volgende
werkvelden: GGZ, jeugd- en volwassenenhulpverlening, organisaties
gericht op (geestelijke) gezondheidszorg. De sector arbeid richt zich op
beroepscontexten als arbo/integratie, training- en adviesbureaus,
particuliere individuele begeleiding, selectiebureaus,
loopbaanbegeleiding, HRD.
Overzicht praktijkleren Toegepaste Psychologie
De inrichting van het onderwijs wordt voordurend afgestemd op de
behoeften vanuit de praktijk. Contact met professionals uit het
werkveld wordt dan ook op diverse manieren in onze opleiding
opgenomen ( werkveldcommissie, gastdocenten, stages).
In het eerste jaar komen studenten middels werkveldoriëntatie in
contact met de praktijk.
e
In het 2 jaar van de opleiding gaan studenten tijdens een korte stage
aan de slag in een praktijkorganisatie.
e
In het 3 jaar van de opleiding gaan de studenten op een stage die in
totaal zo’n 10 maanden duurt en 4 dagen per week beslaat. Een stage
van 5 maanden behoort ook tot de mogelijkheden.
In het laatste jaar doen studenten een afstudeeronderzoek ten
behoeve van een praktijkorganisatie.
Leerjaar
Duur
Doel
2
120 uur
Inzicht in het werkveld door te
werken aan een kleine
opdracht vanuit de organisatie
(Variërend van
4 tot 8 uur per
week)
3
10 maanden
(32 uur per
week)
4
(Afstudeertraject)
Laatste half
jaar
(wisselend,gem
. 8 uur p. week)
Ontwikkelen als professional in
een organisatie
(competenties staan centraal)
Werken aan praktijkgerichte
onderzoeksvragen vanuit de
organisatie
-
Capaciteitentesten en/of intelligentietesten afnemen;
Analyseren van de resultaten/ testen;
Ontwikkelassessment uitvoeren;
Rollenspel observeren;
Voeren van gedragsgericht interview;
Assessmentrapportage opstellen;
Terugkoppeling geven aan de kandidaat.
Beroepstaak Werken aan preventie:
- Organiseren van preventieactiviteiten;
- Voorlichting geven;
- Focusgroepen leiden;
- Signaleren van behoeftes;
- Preventieplan opstellen;
- Behoefte onderzoek uitvoeren.
Beroepstaak Kwaliteitsverbetering & beleidsontwikkeling:
- Signaleren van knelpunten in de praktische uitvoering van het afdeling/ instellingsbeleid en deze actief ter sprake brengen met een advies ter verbetering;
- Meedoen met teamoverleg en vergaderingen bijwonen.
Beroepstaak Onderzoek & innovatie:
- Werkzaamheden als onderzoeksassistent;
- (Deel) toegepast onderzoek opzetten en uitvoeren (bijvoorbeeld
effectmeting, klanttevredenheidsonderzoek e.d.);
- Vragenlijsten en interviews afnemen;
- Analyseren van de gegevens;
- Aanbeveling schrijven;
- (ver)nieuw(d) product (protocol, draaiboek e.d.)ontwikkelen.
Een nieuwe professional!
De opleiding Toegepaste Psychologie is tot stand gekomen in nauw
overleg met vertegenwoordigers uit het werkveld. De oprichting van
deze nieuwe Hbo- opleiding komt voort uit een aantal maatschappelijke
ontwikkelingen, zowel op het gebied van de gezondheidszorg,
hulpverlening en human resources development en management,
waardoor er een vraag ontstond naar Hbo- geschoolde professionals
die met een grondige kennis van psychologie menselijk gedrag kunnen
analyseren en ondersteuning kunnen geven bij verandering van gedrag.
De Hbo toegepast psycholoog onderscheidt zich van een universitair
opgeleide psycholoog doordat hij een stuk gerichter op de praktijk is
opgeleid.
Zoals bekend leven we in een tijd waarin de zorgkosten steeds verder
toenemen, terwijl de vraag om zorg toeneemt (o.a door de dubbele
vergrijzing). Om goede zorg toegankelijk en betaalbaar te houden, richt
de politiek zich samen met de zorgverzekeraars op het versterken van
de eerstelijns zorg, het ontwikkelen van wijkgebonden en
laagdrempelig zorgaanbod en het versterken van de samenwerking
tussen verschillende disciplines. Om de hoge kosten te beperken zal er
meer geïnvesteerd gaan worden in preventie, in het verbeteren van de
leefstijl van mensen en in het ondersteunen van mensen om zelf hun
gezondheid te managen.
Ook in de tweedelijns zorgen ontstaat er een grotere zorgvraag door
duurder wordende zorg, vergrijzing (meer ouderen met complexe
problemen) en schaarser wordend (gespecialiseerd) personeel. Om aan
de verwachte ontwikkelingen het hoofd te kunnen bieden en zorg en
welzijn betaalbaar te houden, zijn anders opgeleide professionals nodig
die in hoge mate zelfstandig kunnen werken, in het bijzonder
Toegepast Psychologen en de Nurse Practitioner of Physician Assistent.
Een toegepast psycholoog onderscheidt zich van andere professionals
op de agogisch- dienstverlenende markt door zijn deskundigheid op
het gebied van het persoonlijk functioneren van mensen. De
toegepast psycholoog is door zijn kennis en inzicht in staat om het
“verhaal achter de vraag” te verhelderen en te komen tot een analyse
van relevante psychologische factoren in relatie tot het persoonlijk
functioneren. Hij maakt een inschatting van de beïnvloedbaarheid van
de betreffende psychologische factoren, stelt een plan van aanpak op
en voert dat vervolgens methodisch uit. Vanuit zijn deskundigheid kan
hij - eventueel onder supervisie - (deel)taken in de begeleiding of
behandeling van cliënten met pathologisch of disfunctioneel gedrag op
zich nemen. Door zijn kennis en inzicht in motivatie en ontwikkeling is
de toegepast psycholoog daarnaast in staat om de individuele cliënt
tot prestatieverbetering of empowerment te stimuleren. Zijn kennis
van psychologisch gedrag en vaardigheid in testafname maken hem
een zeer geschikte (competentie)assessor. Bovendien kan hij door zijn
vaardigheid in hulpvraaganalyse en kennis van de sector uitstekend
bemiddelen tussen de vraag van een cliënt, groep of opdrachtgever en
zorgaanbieders om tot een op maat gemaakt traject te komen.
Tot slot is de toegepast psycholoog in staat om op basis van een
signalering van risicofactoren die individuen in hun geestelijke
gezondheid bedreigen, preventieve interventies te ontwerpen en uit te
voeren.
Het handelen van de toegepast psycholoog is practice en/of evidencebased, dat wil zeggen dat de hij handelt vanuit de toepassing van een
wetenschappelijk psychologisch referentiekader waarbij in de keuze
voor psychologische methoden en technieken (zoals protocollen,
meetinstrumenten en tests) sterk wordt meegewogen of deze
algemeen geaccepteerd of wetenschappelijk gevalideerd zijn.
Voorbeelden van activiteiten tijdens een stage
Om u een beeld te geven van de activiteiten die studenten op zich
kunnen nemen in uw organisatie, noemen wij hieronder enkele
e
voorbeelden van activiteiten die onze 3 jaars studenten op
verschillende stageplekken ondernemen:
Beroepstaak Psychologische Hulpverlening:
- Observeren, bijdrage leveren aan de diagnose, behandeladvies en
behandelplan;
- Uitvoeren geprotocolleerde (deel)behandeling;
- Intakegesprek afnemen en intake- of gespreksverslagen schrijven;
- Diagnostische interviews afnemen;
- (Neuropsychologische) testen afnemen;
- Testrapportage opstellen;
- Begeleidingsplannen opstellen voor cliënten;
- Ondersteuning bieden in opvoedsituaties;
- Passende hulpverlening zoeken;
- Contact onderhouden met betrokkenen.
Beroepstaak Trainen, begeleiden, coachen:
- Trainingen opzetten en uitvoeren;
- Geven van een training, zowel individueel als aan groepen;
- Coachen: het voeren van motivatiegesprekken;
- Begeleiden van cliënten (individueel);
- Cognitieve trainingen geven;
- Re-integratietrajecten uitvoeren;
- Begeleiding- of coachingsplannen opstellen voor cliënten.
Beroepstaak Assessment:
- Persoonlijkheidsvragenlijsten afnemen;

Kwaliteitsverbetering en beleidsontwikkeling:
Werken binnen de kaders van een kwaliteitszorgplan en -systeem van een
organisatie en daar inhoudelijk aan kunnen bijdragen. Onderzoek doen naar de
kwaliteit van de dienstverlening, verbeteracties bedenken en realiseren.
Hiertoe dienen maatschappelijke achtergronden en het organisatiebeleid
meegenomen te worden.

Onderzoek en Innovatie:
In staat zijn om op een systematische wijze een toegepast, praktijkgericht
onderzoek uit te voeren en de beroepspraktijk te voorzien van advies of
adequate interventies. Deze beroepstaak leert om vanuit de beroepspraktijk
een relevante onderzoeksvraag te destilleren, vervolgens een toegepast
onderzoek te ontwerpen om uiteindelijk een voorstel voor implementatie van
de bevindingen (eventueel in de vorm van een beroepsproduct) te realiseren.
Hoe ziet de opleiding eruit?
Het onderwijs wordt aangeboden in verschillende beroepstaken:
-
Psychologische hulpverlening
Trainen, begeleiden, coachen
Assessment
Werken aan preventie
Kwaliteitsverbetering en beleidsontwikkeling
Onderzoek en innovatie
Naast de verschillende beroepstaken wordt er ook gewerkt aan de
basisvorming psychologie. Hierbij worden er verschillende
onderwerpen behandeld, zoals:
-
Psychologie (Gleitman)
Diagnostiek
Neuropsychologie
Ontwikkelingspsychologie
Evidence Based Practice
De vijf basispunten die van belang zijn voor een Toegepast
Psycholoog zijn:
- Oplossingsgericht
- Diagnostiek/ assessment
- Kennis en toepassing
- Evidence Based Practice
- Reflectieve toegepaste psycholoog
De beroepstaken
Binnen de beroepstaken werken de studenten aan verschillende
competenties. Dit is een manier om de verschillende vaardigheden,
kennis en attitude van de studenten in kaart te brengen.
De studenten ontwikkelen zich op de volgende competenties:
1.
Oriënteren, contact leggen en analyseren
2.
Ontwerpen van een plan van aanpak
3.
Uitvoeren van een plan van aanpak
4.
Signaleren
5.
Samenwerken in professionele relaties
6.
(Bege-)Leiding geven aan (vrijwillige) medewerkers
7.
Beheren en organiseren
8.
Werken aan kwaliteit, bijdragen aan beleid
9.
Bevorderen van de eigen professionaliteit
10.
Bijdragen aan de ontwikkeling van het beroep
 Psychologische hulpverlening:
In de diagnostische fase en/of in een behandelsetting ondersteunen van
bijvoorbeeld een gedragswetenschapper bij interventies ter verandering van
pathologisch of disfunctioneel gedrag van een cliënt naar functioneel
(persoonlijk, sociaal of arbeid gerelateerd) gedrag. De TP kan vanuit zijn
achtergrond en training onder supervisie (deel)taken in de behandeling
overnemen.
 Trainen, begeleiden, coachen:
Het vanuit een gedragsanalyse aanleren van nieuw gedrag en begeleiden en
ondersteunen van de ontwikkeling van (het systeem van) cliënten. Dit
gebeurt in een context van hulpverlening, arbeid, sport of andere domeinen
van het persoonlijk functioneren. Werkzaamheden bij deze beroepstaak
omvatten zowel het geven van trainingen en individuele begeleiding als het
verzorgen van psycho- educatie in de hulpverlening.
 Assessment:
Het systematisch, al dan niet aan de hand van een protocol of
gestandaardiseerde test, analyseren en vaststellen van competenties en/of
andere gedragskenmerken. De TP past (praktisch) inzicht en (praktische)
kennis van gedrag en competenties toe in de classificatie van het
functioneren, de (individuele) prestatie of de ontwikkeling.
 Werken aan Preventie:
Het vanuit een signalering en analyse van relevante factoren en
ontwikkelingen in directe omgeving en maatschappij via een groepsgewijze of
individuele (didactische) interventie een individueel leerproces op gang
brengen. Dit heeft als doel het voorkomen van psychische problemen of het
bevorderen van psychische gezondheid. Als specialist op het gebied van
individuele gedragsverandering signaleert en intervenieert de TP (doorgaans)
op groepsniveau. De interventies blijven echter gericht op het beïnvloeden
van probleemgedrag van het individu.