Drempel 1-2 Essenties en aanbiedingen

Drempel 1 (oerknal) en drempel 2 (sterren en elementen)
Essenties
Montessoribegrippen
Aanbiedingen
Voor alle voorbeelden geldt: aanspreken van de
verbeeldingskracht.
Krijtwolk voor verbeelden oerknal
Gaf de oerknal geluid?
Het ‘NIETS’
Het ‘NIETS’, donker? Geluid?
Het ‘niets’: voeldoos met niets erin. Doos zo groot dat je de
rand niet voelt. Leegte ervaren; het aanspreken van
verschillende zintuigen.
Verhalend vertellen: verbeelding van het kind.
Alles is uit NIETS ontstaan
Verschil oerknal en leegte na de
oerknal
Het mysterie; het niet weten
verwondering, verbeelding
Kind uitnodigen om misschien zelf de onderzoeker te zijn van
wat we nog niet weten.
Filosofieles; gesprek is de basis van een les over oerknal:
“Misschien ben jij degene die het gaat ontdekken!”
Sommige zaken zijn niet voor te
stellen: oneindigheid van het
heelal
Feit/mening
Is het niet veel complexer om alles in een ordening
(wetenschap) te krijgen in plaats van het laten in de relatieve
eenvoud van de chaos?
Feit/mening
Feit/mening.
Waar/niet waar.
- bewijs
- logica
- autoriteit
- intuitie
Kennis is voortdurend in
ontwikkeling
Niets is zeker: we gaan uit van
aannames
(Start) ruimte en tijd
Ontstaan

Verklaring ‘ontstaan’: zaadje (alles zit er al in)
Bouw/Vragen
Drempel 1 (oerknal) en drempel 2 (sterren en elementen)
Essenties
Montessoribegrippen




Oorsprong (hoe denken
verschillende culturen over de
oorsprong?)




Oneindig klein, singulariteit (van
singulariteit naar ruimte en tijd)
Lichtsnelheid
Licht heeft ook een snelheid
Als je naar een ster kijkt, kijk je
naar het verleden
Wat is 14 miljard jaar?
Ruimte: afstanden, groottes
Hoe ver is het reizen naar…..
Tijd: geschiedenis, heden,
toekomst
Heden en verleden
Terugkijken in het verleden
Aanbiedingen
Vanuit waterkringloop: er ‘ontstaat een wolk’, er
‘ontstaat’ regen, regen sneeuw, waterstroompjes, rivier,
zee etc.
Fossiele brandstoffen die ‘ontstaan’ in de aarde
Oorsprong. Oorsprongverhalen uit andere culturen.
Oerknal:met marmeren: van iets kleins waaiert het uit
naar iets groots (midden beginnen)
Oerknal: Ecoline (primaire kleuren) van één plek met rietje
alle kanten uitblazen
Oerknal: Wolk van magnesium uit knappende ballon
Oerknal: Rookmachine
Oerknal: Ballon met op de buitenkant sterren getekend.
Uitdijend heelal – alles komt uit één punt.
Verwondering
Onderzoekende geest

Werken met grote getallen (na gouden materiaal en
(grote) telraam door naar miljard, biljoen, biljard
 Tijdlijn: kan vertaald worden naar:
- een lang touw (maar ook een lang electriciteitssnoer),
- een stapel boeken,
- gouden materiaal; één kraal is 1 miljoen jaar. 14
kubussen van 100 kralen is 14 miljard jaar.
Machten van 10
Verschillende fasen in de tijd d.m.v. kijkdozen.
Bouw/Vragen
Drempel 1 (oerknal) en drempel 2 (sterren en elementen)
Essenties
Montessoribegrippen
Altijd wetenschappelijke
benaderingen geweest
Natuurkundige/scheikundige
aspecten
Energie en massa is
inwisselbaar; Einstein: E=mc2
Kernkrachten (zwak, sterk,
zwaartekracht,
elektromagnetisch)
Aanbiedingen
Uitwisselbaarheid massa/energie: een brandende kaars




Krachten naar binnen: draaimolen, stoel, schaatser
pirouette.
Krachten naar buiten: een ‘opgewonden’ spiraal van
kinderen ‘ontwinden’: lopen hand in hand in een kring om
het centrum; de buitensten moeten steeds harder lopen.
Invloed zwaartekracht – gymkast zonder kop, van weinig
naar veel – steeds meer kinderen erin.
Wat gebeurt er? Wat voel je?
Invloed druk – zwaartekracht: fietspomp wordt warm bij
pompen.

(Kern)fusie
Temperatuur
Temperatuur: met thermometers werken
Aggregatietoestand (vastvloeibaar-gas)
Vast, vloeibaar en gas.
Met behulp van brander, koelkast en water: ijs – water –
waterdamp
 (Dichtheid) materie: wegen. Gewichtsplankjes Montessori.
 Zoek voorwerpen van gelijk gewicht in de omgeving en
vergelijk.
 Wegen, soortelijk gewicht: verschillende voorwerpen van
gelijke grootte wegen.
 Speldeknop met onzichtbaar gewicht er aan (ter duiding
van alles uit één zwaar punt ontstaan)
 Licht heeft snelheid, net als geluid.
Lichtmeting is niet te verbeelden, wel geluid. Bijvoorbeeld
rotjes op schoolplein met waarnemers op 300 meter.
(Zien lichtflits, horen geluid na één seconde)
Dichtheid
Deeltjes (atomen, elementen,
materie, neutronen, protonen,
helium, licht)
Bouw/Vragen
Drempel 1 (oerknal) en drempel 2 (sterren en elementen)
Essenties
Montessoribegrippen
Aanbiedingen

deel/geheel: proefjes met het vermalen van stoffen in
bijvoorbeeld vijzel


Supernova: ballon met confetti.
Stervorming: legosteentjes verspreiden over de vloer, bij
elkaar vegen, ster bouwen
Ontstaan planeten, zwaartekracht: met behulp van
ijzervijlsel, dienblad en magneet
Bouw/Vragen
98% van alle materie is
geproduceerd
Kwantummechanica
Relativiteit
snaartheorie
‘Zwaarte’energie – donkere
materie
Sterren
Soorten sterren
Levensloop ster

Wij zijn sterrenstof
Ontstaan nieuwe elementen na
1e generatie ster; zon is 2e
generatie)
Sterren vormen sterrenstelsels
we zijn allen gelijk:
wereldburger
Tijd/Ruimte
verwondering, verbeelding
BB
Onze Melkweg
1 Ster ontploft
Uit de resten van gas, stof en
puin ontstaat ons Zonnestelsel
(Natuur)Wetten
Ontwikkeling/evolutie
Ordening
Bijzondere eigenschappen
Ingrediënten (Goudlokje,
complexiteit)


In de knoop raken telefoonkabel. Op één manier ordelijk,
maar talloze manieren om hem in de war te brengen
Ontstaan ordening vanuit chaos:
Wisselspel goudenmateriaal; vanuit de ongeordende berg
Drempel 1 (oerknal) en drempel 2 (sterren en elementen)
Essenties
Montessoribegrippen

Universum wordt steeds
complexer: Goldilocks en
ingrediënten
Zwarte gaten
Aanbiedingen
gouden materiaal ontstaat de mogelijkheid tot het
formeren en benoemen van een getal.
Entropie.
Chaos en ordening laten zien dat ordening eigenlijk heel
bijzonder is.
Dat kun je betrekken op:
- zorg voor de omgeving
- wisselspel
- de mens ordent van nature zaken
Vanaf de oerknal treedt er steeds meer ordening op = meer
complexiteit = de complexiteit van de ordening
Algemeen/bijzonder/filosofie
Alles heeft met alles te maken:
alles is belangrijk
alles en iedereen doet er toe
‘Ontstaanspunt’ kan een vraag zijn = daaruit volgt een
‘antwoord’ = ordening = grip krijgen (op de chaos) = waarheid
creëren + nieuwe vragen vinden/stellen
Wetenschappers houden van
mysteries;
Falsificatie i.p.v. verificatie:
opvoeden tot wetenschappers
Schrödingers kat (om geen dode kat te krijgen: vervangen
door munt (kop of munt)
Het ontstaan van Hot Spots
(nu hotspots in steden)
Je bent niet alleen op de wereld
observatie
Bouw/Vragen
Drempel 1 (oerknal) en drempel 2 (sterren en elementen)
Essenties
Montessoribegrippen
Aanbiedingen
Bouw/Vragen