Nieuwsbrief 08, december 2003 Wetenschappelijk en journalistiek werk Mijn benoeming tot promovendus aan de Universiteit Twente in Enschede heeft tot gevolg dat ik minder journalistiek werk publiceer dan in voorgaande jaren. Ik schrijf nu uiteraard wel meer wetenschappelijke artikelen. De wetenschappelijke activiteiten zijn te vinden op www.write-on.nl/UTindex.html. Mijn taak aan de Universiteit Twente is het ontwerpen van nieuwe lesstof voor het vak scheikunde voor HAVO en VWO. Ik heb het lespakket ‘Nierdialyse’ gemaakt, dat op Internet te vinden is. Het is een interactieve website die gebruik maakt van bewegende molecuulmodellen en animaties van de moleculaire wereld. Het internetadres is http://projects.edte.utwente.nl/deeltjesmodel/. Daarnaast onderzoek ik in de praktijk of de nieuwe lesstof wel werkt. De schoolscheikunde staat voor grote en radicale veranderingen en het is een uitdaging om hier aan mee te werken. In mijn onderzoek specialiseer ik mij in het gebruik van animaties in het scheikundeonderwijs. Wanneer zijn animaties nuttig, en wanneer kun je ze maar beter niet gebruiken. Hoe moet je ze eigenlijk gebruiken? Mijn website heeft een nieuw adres gekregen: www.Write-On.nl. Hier kunt u vinden wat mijn activiteiten zijn voor Write On en kunt u mijn artikelen lezen Voor het Chemisch2Weekblad blijf ik de rubrieken Bladen en Curiosa schrijven en zo nu en dan grotere artikelen. Verder schrijf ik voor het UTNieuws, het blad van de Universiteit Twente, en voor NVOX, het blad van de Nederlandse Vereniging van Onderwijsgevenden in de Natuurwetenschappen. Drs. J.H. (Han) Vermaat publicist, chemicus Ootmarsumsestraat 89 7572 AB Oldenzaal telefoon: 06 - 20 443 850 (mobiel) e-mail: [email protected] internet: www.Write-On.nl Write On is de naam voor mijn activiteiten als auteur, tekstschrijver en journalist. Ik heb ruime ervaring met het schrijven van artikelen, nieuwsberichten e.d. en het houden van interviews. Daarnaast schrijf ik ook vakboeken, persberichten, handleidingen, reclameteksten etc. Als een van de weinigen in Nederland heb ik zowel een journalistieke als een natuurwetenschappelijke opleiding. In het Algemeen Dagblad en Intermediair heb ik op de wetenschapspagina’s gepubliceerd. Voor het Groninger Dagblad heb ik onder andere een reportagereeks gemaakt over de ‘Struunroutes’, wandelingen door het afwisselende Groninger landschap. Deze artikelen zijn gebundeld en zullen binnenkort verschijnen bij uitgeverij Gopher (www.Gopher.nl). Voor het Chemisch2Weekblad verzorg ik de rubriek ‘Bladen over interessant chemisch onderzoek en de rubriek ‘Curiosa’ over chemische (eigen)aardigheden. Daarnaast publiceer ik met een zekere regelmaat in UTNieuws, het weekblad van de Universiteit Twente. Verder ben ik auteur van het boek Basiscursus Chemie en coauteur van Basischemie voor de Gezondheidszorg en Rekenen in de Gezondheidszorg (inclusief bijbehorende computerprogramma’s). Deze boeken zijn verschenen bij uitgeverij Kavanah in Dwingeloo. Voor de uitgeverijen WoltersNoordhoff te Groningen en E.P.N. te Houten heb ik een aantal antwoordenboeken en docentenhandleidingen geschreven. Het blijft altijd mogelijk om mij te benaderen voor een interessante opdracht. Hierbij wens ik alle vrienden, bekenden en relaties een goed 2004. Vuurspuwende draken (21 juni) hebben geen Activiteiten van Write On in 2003 vuur in hun buik, maar ze destilleren een brandbare vloeistof uit hun eten. Hierdoor hebben ze wel constant last van hun spijsvertering. Tweewekelijks de rubrieken Bladen en Curiosa. In Bladen staan drie korte artikelen over interessant chemisch onderzoek, Curiosa zijn (eigen)aardige berichten over chemie. De Curiosa zijn te vinden op de website van Write On. Prlwytzkofsky (18 januari). Over het imago van de chemicus. Psychologie (1 februari). De journalist(e) die voor het Psychologie Magazine werkt heeft duidelijk chemische bijscholing nodig. Kruidnagelolie tegen huismijt (15 februari) is al bekend uit de traditionele Chinese geneeskunst. Atoomrooster (1 maart). De auteurs van het schoolboek Chemie blijken als enige te vinden dat het edelgas xenon in de vaste fase een atoomrooster bezit. Zuur en basisch onderwijs (15 maart). Pas twintig jaar nadat Brønstedt zijn theorie over zuren en basen publiceerde kwam deze in het Nederlands onderwijs. Tot die tijd moesten de leerlingen de misconceptie NH4OH leren. Cannabis (29 maart). De opmars van de Nederwiet. Chemische voeding (29 maart). Voedingstechologen willen niet dat voeding met chemie geassocieerd wordt. “En dan te bedenken dat eten en drinken niets anders is dan toegepaste chemie.” Landbouwambtenaren (26 april) hebben duidelijk geen verstand van natuurwetenschappen. Voor hen gelden regels, en het doel van de regels is handhaving daarvan. Natuurlijke inkt (10 mei). Galappelinkt, een natuurproduct, werd al in de Middeleeuwen gebruikt. Door ‘inktvraat’ dreigen allerhande historische documenten te verwijnen. Basisch zoutzuur (10 mei). Leerlingen beschouwen pH-berekeningen als wiskundige oefeningen, los van de chemie. Wijnkleurstoffen (7 juli). Wanneer wordt het toegestaan deze te gebruiken om bleke wijn bij te kleuren? De elementen (2 augustus) van Tom Leher geanimeerd. Kleuren van atoommodellen (17 augustus) zijn bepaald door de kleuren van croquetballen. Naamgeving (27 september).Namen van veel geleerde zijn foutief gespeld: Hoffman in plaats van Hofmann, Thompson in plaats van Thomson. Gifmoord (11oktober). De verslaggeving in Limburgse kranten roept meer vragen op dan dat zij beantwoordt. Elektronen in oplossing (12 oktober). Hoe je animaties juist niet moet gebruiken. Eindexamen scheikunde van Marten Toonder (24 mei). Schrijver/tekenaar Marten Toonder, die zoveel chemie in zijn verhalen over Heer Bommel en Tom Poes stopt, blijkt een zeer matig examen scheikunde gedaan te hebben. Luchtvervuiling bij Heer Bommel (24 mei). Al in 1967 wees Marten Toonder er op dat verplaatsing van een vervuilingsbron geen zin heeft, maar dat de gassen gezuiverd moeten worden. Thiotimoline (7 juni). Sommige stoffen lossen snel op in vloeistoffen, andere langzaam. Thiotimoline lost al op voordat de stof met het oplosmiddel in aanraking komt. 2 Condoomtest (8 november). Over de vreemde Zafra Lerman (20 december) is waarschijnlijk gedachtenkronkels van rooms-katholieke geestelijken. Aardappelluiers (9 november). Het gebruik van aardappelzetmeel als absorberende stof in luiers. Loodhervormen (6 december). Heer Bommel stort zich op de alchemie een van de beste chemiedocenten ter wereld. Zij geeft les aan een kunstacademie, en sommige kunstenaars zijn zo enthousiast geworden dat ze zelfs chemie gaan studeren. Techniekgeschiedenis voor een breed publiek (20 november). Recensie van het zevende en laatste deel van de serie Techiek in Nederland in de Twintigste Eeuw. De vuurproef van de alchemie (1 februari). Een boekbespreking van 'Alchemy Tried in the Fire; Starkey, Boyle and the Fate of Helmontian Chymistry'. Alchemie werkte volgens nauwkeurige principes en theorieën en is daardoor meer wetenschap dan een pseudo-wetenschap. Tweelingmoleculen bij gentherapie (15 februari). Onderzoek in Groningen en Nijmegen kan er voor zorgen dat gentherapie op een veiligere manier gaat verlopen. De bron van alle chemie (26 april). Een verslag van een symposium over alchemie. Nieuw lesboek werkt met alledaagse werkelijkheid (7 juni). Recensie van de nieuwe lesmethode van Malmberg. De alchemistenwerkplaats in Burg Bentheim (februari). Een groot en rijk geïllustreerd artikel over de alchemistenwerkplaats in Bad Bentheim. Het artikel is op de voorpagina aangekondigd. Lespakket 'Nierdialyse' in de praktijk (december). Hoe werkt het door mij ontworpen lespakket ‘Nierdialyse’ in de dagelijkse lespraktijk? Basischemie in de gezondheidszorg is een volledig herziene tweede druk van het boek Basischemie voor verpleegkundigen. Bij het nieuwe boek hoort ook een cdrom met daarop een aantal animaties en een oefenprogramma. Medeauteur is Anna Weierink, de uitgever is Kavanah, www.Kavanah.nl. Alweer de vijfde druk van Basiscursus chemie. De uitgever is Kavanah, www.Kavanah.nl. 3