Trauma en overlevingsstrategieën - Welkom bij H

Trauma en overlevingsstrategieën/instincten
Alle trauma’s kunnen gezien worden als dat ze zich wortelen in onze overlevingsinstincten en alle lichamelijke
pijnen kunnen gezien worden als ongeuite emotionele pijn/trauma’s.
Zo ook op een dieper nivo kunnen alle ziektes gezien worden als manifestaties van chronische trauma-patronen.
Het overlevingsinstinct dat zich in ons reptielbrein bevindt beïnvloedt grotendeels ons gedrag, met name op
kritieke momenten.
Het reptielbrein, ook wel amygdala genoemd, is grofweg een biljoen jaar geleden ontstaan en ons menselijk
brein ter vergelijking is maar een paar honderdduizend jaar oud. Het reptielbrein is snel; het reageert in
ongeveer 1 honderdste van een seconde, terwijl ons menselijke brein 2 tot 3 keer langzamer reageert. Het
reptielbrein is ook instinctief, primitief, gedachteloos en pre-verbaal doordat het ontstaan is voordat de spraak
bestond. Het lijkt of het een permanente doorgaande verbinding heeft met onze innerlijke computer en
ongevoelig is voor het denken. Het menselijke brein heeft erg weinig invloed op het reptielbrein terwijl het
reptielbrein een snelle en enorme grote invloed heeft op het menselijke brein. De berichten doorgegeven door
het reptielbrein domineren ons op kritieke momenten, die meerdere keren per dag voorkomen.
Het lijkt alsof het reptielbrein zich niet kan aanpassen en niet reageert op nieuwe programma’s, zoals ons
denkend brein dat wel doet.
Het bovenstaande lijkt misschien niet voor de hand liggend. Het is erg moeilijk om dit punt duidelijk te maken
met woorden. Tenzij je terug kunt kijken op een ervaring waarin je heel erg geschrokken bent (gechoqueerd) en
de adrenaline door je lijf pompte, kun je nooit ten volle het belang van het overlevingsinstinct waarderen. Je zult
denken dat 2 honderdste van een seconde niet veel is. Dit is het verschil in reactie tussen het reptielbrein en het
denkende brein. Maar onze ervaring is dat het enorm veel en enorm belangrijk is, want door ons onderzoek
blijkt dat het reptielbrein altijd menselijk gedrag domineert, te allen tijde. Niet alleen ten tijde van shock maar
altijd wanneer er tegenstrijdigheden of ongerijmdheden tijdens conversatie alsook in doen en laten zijn.
Het is belangrijk deze gedachte duidelijk te begrijpen, want dit is een erg belangrijk deel van menselijk gedrag.
Wat er gebeurt is dat zintuiglijke input, voornamelijk zicht en gehoor, tegelijkertijd verwant zijn aan zowel het
reptielbrein als het menselijke brein. Met het menselijke brein bedoelen wij de neo-cortex, het brein dat we
ontwikkeld hebben sinds we dieren zijn, waardoor we nu kunnen denken en verstandelijk reageren. Terwijl de
informatie tegelijkertijd doorgegeven wordt aan beide breinen, is het reptielbrein 3x zo snel met reageren en
veel sneller in de biochemische effecten.
Het reptielbrein is het alarmsysteem van het lichaam en voldoet daarmee aan de behoefte naar een krachtige,
directe instinctieve en permanente doorgaande verbinding met onze innerlijke computer om voor een reactie te
zorgen.
Het zorgt er voor dat wij direct angst ervaren, zodat wij beschermd worden voor dreigend gevaar en daarom
heeft het zoveel invloed, het spoort het gehele lichaam aan tot actie. Daarom is het ook heel moeilijk om het
reptielbrein te beheersen. Wij kennen dit allemaal vanuit persoonlijk oogpunt en vanuit observaties van
anderen. Wanneer wij gevaar aanvoelen terwijl we autorijden, gaat onze voet al naar de rem nog voordat we
het probleem beoordelen of voordat we er zelfs maar bewust over nadenken. Het reptielbrein heeft de
krachtigste en snelste weg naar actie.
Wat nog belangrijker is, als het gevaar geweken is heeft het reptielbrein nog lange tijd nodig om te kalmeren,
omdat het signaal vanuit ons denken veel zwakker is en veel minder invloed heeft op het reptielbrein. Het
probleem is, dat wanneer wij in acuut gevaar zijn, of wanneer wij denken dat we dat zijn, de overlevingsreacties
als een domino effect van biochemische reacties gaan stromen en het reptielbrein activeren; de adrenaline
wordt in het lichaam afgegeven om snel te kunnen reageren. We gaan dan naar het toppunt van alertheid.
Dieren, die rennen om te ontsnappen, verbruiken hun adrenaline en blijven niet onnodig alert. Wij hebben dit
voordeel niet omdat veel situaties die deze reactie bij ons uitlokken geen fysieke bedreiging vormt, maar eerder
op een psychologisch nivo wordt ervaren. Vaak blijven wij, omdat het moet of omdat het sociaal van ons wordt
verwacht, in situaties (zitten/hangen) waarvan we eigenlijk het liefst hard weg zouden willen rennen. We
hebben het instinct, maat niet de natuur/cultuur om te herstellen en te kalmeren, terug naar het nulpunt.
1
Tenzij het immuunsysteem verteld zou worden “te blijven staan” of om terug te keren naar de niet-crisis
situatie, zal de “hoge alertheid status” van het lichaam blijven bestaan. Ook ingebeelde (be-)dreigingen kunnen
ons in de over-alerte status houden tot wel tientallen jaren na een ernstig trauma.
Deze verhoogde alerte status heeft een belangrijke consequentie.
Wij hebben een permanente doorgaande verbinding met onze innerlijke computer die een hiërarchisch en
prioriteringssysteem heeft op verschillende niveaus tegen bedreigingen.
Als de dreiging op nivo van overleven zit dan krijgen alle andere functies een lagere prioriteit: dus eten is niet
belangrijk en hongergevoel wordt onderdrukt, warmte en kou zijn niet belangrijk, slaap is niet belangrijk,
herstellen van ziek zijn is niet belangrijk, dus het immuunsysteem (zelfherstellend vermogen) is niet actief;
alleen overleven is belangrijk.
Tijdens een acute ziekte is rust en slaap het belangrijkste; mentale en fysieke activiteiten hebben geen
prioriteit; en drinken, maar niet eten heeft prioriteit; immuun-activiteit heeft topprioriteit zoals vaak geuit wordt
door middel van koorts.
Als normaal leven belangrijk is, dan eten we, slapen we en leven natuurlijk, niet gericht op gevaar en dan is het
immuunsysteem in ruste.
Er ontstaat een probleem als we de adrenaline niet opgebruiken, als we niet tot rust kunnen komen houden
we het lichaam in een staat van chronische alertheid. Het immuunsysteem is dan chronisch onderdrukt, omdat
dit de natuurlijke staat van zijn is, van het overlevingsignaal is.
Dit signaal kan levenslang aanhouden omdat tijd niet bestaat in het bewustzijn van het geheugen van het
lichaam; het is dan net alsof het gisteren is gebeurd. Dit is normaal na catastrofale gebeurtenissen zoals
genocide en aardbevingen; zelfs na 15 jaar zeggen overlevers dat het is alsof het gisteren is gebeurd.
De volgende stap in het begrijpen van dit proces is dat deze chronische alerte staat van zijn van generatie op
generatie doorgegeven kan worden door overerfelijkheid (epigenetica) en door de manier van opvoeden. Het
gevolg is dat de volgende generatie last heeft van een constant chronische alertheid zonder te weten waarom,
hyper-reactief kan worden voor allerlei soorten emoties – zonder te weten waarom – en loopt constant op
adrenaline, als gevolg hiervan functioneert het immuunsysteem niet goed.
Een ander gevolg is ook dat ons persoonlijke leven ondergesneeuwd wordt omdat we over-reageren op alles en
hierdoor krimpen we en gaan we onderpresteren op alle gebieden in ons leven. Ook leidt dit tot simpele dingen
zoals hoge bloeddruk zonder aanwijsbare oorzaak.
Het onderdrukte immuunsysteem maakt ons kwetsbaar voor heersende ziektes en kan ziekte veroorzaken. Op
dieper nivo betekent dit dat erfelijke tendensen zich openbaren. We hebben allemaal de mogelijkheden voor
vele ziektes in ons en ons immuunsysteem houdt ze op afstand, het vernietigt alle foute cellen die zich proberen
te ontwikkelen om onze gezondheid te ondermijnen/te verzwakken.
Over-reactieve overlevingsinstincten zetten ons niet alleen in een chronische staat van zijn, waardoor ons
persoonlijke leven en onze successen in het leven ondermijnt, maar het ondermijnt ook onze gezondheid.
Een belangrijk punt is dat overlevingsinstincten gewoonlijk niet erkend worden als zijnde een probleem. Ze
worden gewoonlijk niet her- en erkend bij coachingen, sporttrainingen, opvoeding, op school, wettelijke zaken,
therapieën van enigerlei en toch domineert het vele gebieden in ons leven.
Buiten de meeste hokjes wordt iedereen erdoor beïnvloed, als een grote blinde vlek. Het steekt de kop op in
onderzoeken naar mensen die topprestaties leveren zoals chirurgen die constant een grote druk ervaren, en het
heeft invloed op hoge bloeddruk en hyperactiviteit van kinderen, maar het wordt niet erkend en niet begrepen.
(A.D.H.D. ????)
Wat ook duidelijk is, is dat we effectieve instrumenten in handen moeten krijgen om met deze hyperactieve
overlevingsinstincten om te leren gaan.
2