Of doekje voor het bloeden? Verslag van de discussie

Crisisconferentie
‘Groene economie: Alternatief voor het kapitalisme of doekje voor het bloeden?’, dd 5/12/’10
Verslag discussie n.a.v. uiteenzetting Aviel Verbruggen: Redelijk radicale voorstellen voor een groene
economie
1. Onze planeet krijgt koorts,
2° is leefbaar
5° betekent het einde
Wat betekent dit concreet?
Ons klimaatsysteem is een precair systeem. Cf waarschuwing voor zgn. ‘tipping points’ (het punt
waarbij het mondiale klimaat omslaat van de ene stabiele staat tot een andere) → onomkeerbare
processen, permafrost smelt → methaan komt vrij → als mens heb je het niet meer in de hand
2. Wat met CO2 in de zee, de zee is verzuurd: een geweldige ramp?
CO2 wordt opgenomen in water → hogere zuurtegraden in de oceanen → basisorganismen
(plankton) (e.a.) sterven af.
½ van de CO2 wordt opgenomen door de oceanen, ½ door land, als de oceanen niet meer garant
staan voor hun deel van de opname, komt veel meer concentratie terug in de atmosfeer
3. Nuance bij twee zaken in de uiteenzetting:
- het ‘eigenbelang’ van de mens → liberale utopie over wat eigenbelang inhoudt (gekoppeld
aan het vooruitgangsdenken)?
- ‘je kan niet alles tegelijk doen’, de eerste stappen zijn stappen in het geheel, is geen doel
op zich
De term eigenbelang wordt in het betoog van prof. Verbruggen als technische term gebruikt. Niet zo
geladen als verondersteld wordt.
Dat klopt, de aandacht voor het milieu is zeer groot geweest, het is fout gelopen bij mensen met goede
bedoelingen, alles moest in rekening gebracht worden. Een volgende conferentie zou moeten gaan
over wat we met de bevolking moeten doen. Voor Prof. Verbruggen is een stapsgewijze aanpak
belangrijk, niet alles tegelijk behandelen is zijn boodschap.
4. In de uiteenzetting heeft men onvoldoende oog voor het leven in een kapitalistische economie.
Bv. transport, iedereen heeft een eigen auto (is verbonden aan een specifieke productiewijze).
Het kapitalisme zorgt voor problemen, zwengelt behoeften aan. Is het niet fundamenteel aan
het kapitalisme zelf?
Het mechanisme van de markt van vraag en aanbod kun je niet onderdrukken, het is een goed
mechanisme. (primitieve) Kapitalistische accumulatie is geen goed mechanisme. De vraag hoe je een
bewegingsproces van politieke actie krijgt, blijft prof. Verbruggen schuldig, hij maakt enkel de
analyse.
5. We moeten oog hebben voor het fundamenteel economisch mechanisme, we moeten strijden
voor bepaalde verbeteringen binnen het systeem. Dat vakbonden vasthouden aan het oude
verhaal (cf uiteenzetting) is niet helemaal waar. Er moet nagedacht worden over een ander
soort groei voor welzijn, onderwijs,…Er zit een innerlijke contradictie in de uiteenzetting, de
mens zou men niet kunnen veranderen, handelt enkel vanuit eigenbelang. Geld kan niet de
enige leidraad van de mens zijn, we moeten geloven in een mogelijke verandering van het
gedrag van de mens.
Natuurlijk is het ruimer dan enkel geld. Onderzoek toont aan dat de mens gedreven wordt door macht,
eer, comfort (geld), en waarschijnlijk nog door andere categorieën. We moeten voorzichtig zijn in de
stelling dat we de mens kunnen overtuigen, volgens prof. Verbruggen moeten de kaders, de politiek
veranderd worden. De 4 P’s uit zijn uiteenzetting zouden 4x POLITIEK moeten zijn.
6. De “klimaat ducaten” van Fleming is een concreet voorstel van hoe wij de maatschappij
kunnen veranderen. Herverdeling van de rechten door klimaat ducaten uit te delen → energie
efficiënte maatschappij, zoveel mogelijk koolstofarm, iedereen draagt hierbij een
verantwoordelijkheid (overheid, individu,…). Als land moet hierop niet gewacht worden. Is
het realistisch om daarmee te beginnen als de rest van de wereld niet volgt?
Met de voorstellen van prof. Verbruggen kan men morgen al beginnen, er wordt vertrokken van
een bestaande toestand. Het andere is utopisch en men kan de vraag stellen of wel het
rechtvaardig is (iedereen dezelfde rechten toekennen?).
7. 1° Vertrouwen in het marktmechanisme is het vertrekpunt van de uiteenzetting → prijs
energie stijgt → uitstoot daalt. 2° De politieke macht is groter dan de economische en
financiële macht. Als men onderzoek doet, moeten die zaken ook in vraag gesteld worden.
Als je het marktmechanisme onderdrukt op de ene plaats, komt het boven op de andere. Prof.
Verbruggen veronderstelt niet zomaar dat de politieke macht groter is. Het enige wat we kunnen doen
volgens hem is de politieke macht structureren. Zijn vertrekpunt is juist dat de politieke macht moet
versterkt worden!
8. Uw centrale oplossing draait rond energietaks. D.i. vertrouwen in de markt, m.i. kan men het
probleem niet oplossen zonder de markt te onderdrukken. Een ander systeem is nodig, een
maatschappelijke omwenteling is nodig.
De markt is het instrument dat we moeten hanteren. De markt is een door de mens gecreëerd en
beheerd instituut. De politiek moet die markt beheren!
9. Wij zijn allemaal mensen die sociale rechtvaardigheid belangrijker vinden. Welke andere,
mildere, maatregelen bestaan er om het effect van hogere energieprijzen te vermijden?
- De druk wordt door de factuur uitgeoefend
- De druk wordt zeer ongelijk uitgeoefend
Laat ons maatregelen nemen in woning en transport, bv bouw sociale woningen passief, daarmee kan
de energie-armoede opgelost worden.