NieuwsVisie - Forza Asset Management

NieuwsVisie
mei 2017
voorwoord
inhoudsopgave
Het lijkt erop dat de economische crisis definitief achter ons ligt.
De groei trekt aan en het nieuw te vormen kabinet kan met een
positief begrotingsresultaat aan de slag. Toch is er nog geen
sprake van een stabiele uitgangssituatie en dat heeft te maken
met de politieke verschuivingen die zich in de landen om ons heen
lijken te voltrekken. Hoe gaat het verder met Brexit nu premier
May onverwacht nieuwe verkiezingen heeft uitgeschreven? Welke
richting gaat het antihervormingsgezinde Frankrijk uit? Krijgt
Duitsland een nieuwe bondskanselier? Ook de ontwikkelingen
overzees volgen we met argusogen. President Trump heeft zijn
eerste honderd dagen erop zitten en heeft ons al enkele malen
verrast en soms verbijsterd. De oorlog in het Midden-Oosten is
nog lang niet teneinde en de relatie tussen het Westen en Rusland
staat zwaar onder druk. Kortom, we leven in onrustige tijden.
voorwoord2
beursontwikkelingen4
nader bekeken
familiebedrijven8
eeuwenoud, maar springlevend
anders bekeken
Dat gezegd hebbende zien we dat de beurzen vooralsnog
floreren en de stijgende tendens zich voort lijkt te zetten. Voor
beleggers een situatie die het kiezen tussen de verschillende
beleggingsopties feitelijk ingewikkelder maakt. Want wat is
wijsheid: koersen op korte termijn gewin of op stabiliteit voor
de lange termijn? In deze NieuwsVisie enkele artikelen om uw
gedachten op dit vlak nader te bepalen (Familiebedrijven),
uw strategie een vrouwelijke touch te geven (Fearless girl) en
eventueel uw posities te heroverwegen en bijvoorbeeld te kiezen
voor duurzaamheid (Ecologisch Neutraal Inkomen).
ecologisch neutraal inkomen de weg naar een duurzame toekomst
10
fearless girl
hoe vrouwelijke eigenschappen de financiele wereld kunnen beinvloeden
12
Forza informeert
Daarnaast zoals u van ons gewend bent informatie over een aantal
actuele onderwerpen (Pensioen Eigen Beheer en UBO-register)
en last but not least een luchtige blik op de zoektocht naar de
optimale beleggingstactiek (Kalenderwijsheid).
Wij wensen u een zonnig voorjaar en een warme zomer!
Pensioen Eigen Beheer
Wet Uitfasering pensioen in eigen beheer eindelijk aangenomen
18
NIBC stopt dienstverlening
19
Ultimate Beneficial Owners register
een zegen of niet?
20
kalenderwijsheid22
Wilbert Lammers
Chief Investment Officer
Forza Asset Management
2
Forza Asset Management
3
beursontwikkelingen
door Wilbert Lammers, Forza Asset Management Maastricht
Inkoopmanagersindex verwerkende industrie en dienstensector Eurozone
Voortzetting trend 2016
Terugkijkend over de eerste maanden van dit jaar zien
we dat de aandelenmarkten de goede gang van zaken
uit 2016 succesvol hebben weten voort te zetten (zie
benchmarkoverzicht op pagina 6). Daarbij deden vooral de
opkomende markten het goed, alleen Japan bleef wat achter.
Maar ook in Europa en Amerika werden mooie rendementen
gerealiseerd. De Amerikaanse Dow Jones index brak op 25
januari 2017 zelfs door de 20.000 puntengrens en vervolgens
op 1 maart door de 21.000 puntengrens. Ook de S&P
500-index bereikte op die dag haar hoogste stand ooit.
De obligatiemarkten, met name staatsobligaties deden het
na een slechte tweede helft van 2016 opnieuw niet goed,
vanwege licht oplopende rentes. Vastgoed stabiliseerde terwijl
grondstoffen daalden vanwege de gedaalde olieprijs in maart.
Een prijs boven $ 50 per barrel blijkt zoals eerder gesteld extra
productie van schalieolie en - gas te genereren.
Trend 2017
Om te beoordelen waar de beste mogelijkheden voor de
nabije toekomst liggen is een aantal factoren van belang. De
positieve beursontwikkelingen hebben in het algemeen een
goed fundament in de vorm van aantrekkende economische
groei in zowel de ontwikkelde als de opkomende
economieën. Of dit de hoge standen van met name de
56
54
52
50
Trumprally
De na de Amerikaanse verkiezingen in gang gezette
‘Trumprally’ is mede verantwoordelijk voor de
koersstijgingen. Deze rally was gebaseerd op de beloftes
uit de verkiezingscampagne, met name de plannen voor
belastingverlagingen, toename van de defensiebestedingen
en extra uitgaven voor infrastructuur. Hierdoor kan de
Amerikaanse economische cyclus, die zeer rijp is en op
zijn eind dreigt te raken een nieuwe impuls krijgen. Dit zal
vervolgens de winstgroei van het bedrijfsleven schragen en de
koersstijgingen rechtvaardigen.
Sentiment verandert echter sneller dan fundament en
het is de vraag of de beloofde plannen en daarmee de
groeiverwachtingen kunnen worden gerealiseerd. Immers:
president Trump blijkt – ondanks een Republikeinse
meerderheid in het Huis van Afgevaardigden – geen
onvoorwaardelijk draagvlak te hebben, getuige de
geblokkeerde plannen om immigranten te weren en de
intrekking van het voorstel voor de American Health Care Act,
één van Trumps campagnespeerpunten.
te bieden aan de verleiding om te snel bearish** te zijn zolang
verbeteringen reëel en waarderingen niet onrealistisch hoog zijn.
4
58
Amerikaanse beurs rechtvaardigt is de vraag. Op basis van
koerswinstverhoudingen is deze beurs momenteel de duurste
van zowel de ontwikkelde als van de opkomende markten.
Een aantal zaken verdient in dat verband de aandacht.
Succes in een bull-market* staat of valt met het vermogen weerstand
* optimistisch betreffende de markt
bron tradingeconomics.com
48
46
44
2013
2014
Bedrijfsovernames
In dat kader kunnen ook de recente ontwikkelingen op
het gebied van vijandige overnames worden beschouwd.
De buitenlandse, met name Amerikaanse interesse, voor
Europese bedrijven kan niemand zijn ontgaan. De interesse
voor Unilever en Akzo is hiervan een sprekend voorbeeld.
‘Te groot om te worden overgenomen’ is geen argument
meer. De Amerikaanse economie zit aan het eind van zijn
groeicyclus. Krijgt deze geen nieuwe impulsen, dan zullen
bedrijven groei moeten gaan kopen. Er is bij Amerikaanse
bedrijven circa $ 1.500 miljard aan liquiditeit beschikbaar en
bij private equity partijen eveneens. Dat geld moet renderen.
Bovendien is de rente laag en geld goedkoop. De Europese
economie staat pas aan het begin van zijn groeicyclus en
daarom zijn Europese bedrijven het meest interessant om over
te nemen. Kennelijk zijn Europese bedrijven (te) goedkoop,
want de beste bescherming tegen overname is een hoge
beurskoers.
Angelsaksisch versus Rijnlands model
Moeten we deze ontwikkeling toejuichen? Hier botsen
het Angelsaksische model van aandeelhouderswaarde
en kortetermijndenken met het Rijnlandse model van
stakeholders-waarde en langetermijndenken. CEO Polman
2015
2016
2017
van Unilever geeft hiervan een uitstekend voorbeeld. In zijn
beleid is het kwartaaldenken overboord gezet en is sprake van
duurzaamheid en aandacht voor alle belanghebbenden. Door
de recente ontwikkelingen zou hij nu gedwongen worden om
deze uitgangspunten te verlaten en kortetermijnbeleid gericht
op snelle resultaten te gaan voeren. Voor aandeelhouders die
op de korte termijn gericht zijn misschien aantrekkelijk, maar
niet voor de langetermijnontwikkelingen van de economie.
Inkoopmanagersindex
We zien de uiteenlopende economische ontwikkelingen
tussen de Eurozone en de USA ook terug in verschillende
indicatoren. Een zeer betrouwbare indicator is bijvoorbeeld de
maandelijks samengestelde inkoopmanagersindex die in april
2017 met een waarde van 56,7 het hoogste niveau in zes jaar
liet zien - hoger dan 50 duidt op groei. Hieruit mag worden
afgeleid dat de orderboeken goed gevuld zijn en zowel de
verwerkende industrie als de dienstensector in zeer goede
conditie verkeren. In de VS is deze indicator overigens sinds
begin dit jaar van bijna 56 naar minder dan 53 gezakt.
Een en ander duidt erop dat de groei in de Eurozone een
eigen momentum krijgt en niet meer uitsluitend afhankelijk
is van de export c.q. van een zwakke euro. De te verwachten
** negatief betreffende de markt
Forza Asset Management
5
benchmarkoverzicht
ultimo
2016
31-03
performance
2017
Q1-2017
aandelen Nederland
AEX €
483,17
516,54
6,91%
aandelen Europa
DJ Stoxx Europe 600 Euro €
361,42
381,14
5,46%
aandelen Amerika
S&P 500 US$
2.238,83
2.362,72
5,53%
aandelen Japan
Nikkei225 Yen
19.114,37
18.909,26
- 1,07%
aandelen Wereld
MSCI World US$
1.751,22
1.853,69
5,85%
aandelen Opkomende landen
MSCI Emerg. Mrkts US$
858,44
958,37
11,14%
obligaties
Markit iBoxx Euro Corp Bond
217,39
217,18
- 0,10%
obligaties
Effas Bond index>1 jaar EURO
231,35
227,92
- 1,48%
liquiditeiten
3-maands Euribor tarief
- 0,319%
- 0,329%
grondstoffen
CMCI Composite USD Total Return USD
875,57
867,91
- 0,87%
vastgoed
EPRA Index Euro
2.053,31
2.065,21
0,58%
valuta’s
Euro/Dollar
1,0541
1,0691
1,42%
economische ontwikkelingen betekenen dat het monetaire
beleid vooralsnog ruim blijft maar dat in de tweede helft van
dit jaar waarschijnlijk wordt voorgesorteerd op een einde van
dit beleid met als gevolg de eerste lichte renteverhogingen in
2018. In de VS neemt de opwaartse rentedruk waarschijnlijk af
gegeven de economische cyclus. Dit kan tevens leiden tot een
verzwakking van de dollar ten opzichte van de Euro die op
basis van koopkrachtpariteit circa 20% is ondergewaardeerd.
Dit geeft de Europese beurzen een extra steuntje in de rug.
Politieke ontwikkelingen
Ook de politieke ontwikkelingen zullen de richting van
de euro bepalen. We doelen daarbij op de verkiezingen in
Frankrijk en Duitsland. Nadat de Brexit en de verkiezing
van Donald Trump vorig jaar het economische herstel in
Europa hinderden vanwege de angst voor desintegratie,
lijkt met de verkiezingsuitslag in Nederland en de uitslag
van de presidentsverkiezingen in Frankrijk het populistische
tij te keren. De verkiezing van Macron kan leiden tot een
hervormingsproces in Frankrijk en hernieuwde krachtige
samenwerking met de nieuwe regering in Duitsland
en de wind uit de zeilen nemen van bijvoorbeeld de
vijfsterrrenbeweging in Italië. De onzekerheid en angst voor
desintegratie van Europa zal afnemen en daarmee leiden tot
een krachtigere Euro en een extra impuls voor de Europese
beurzen.
Kortom, in de beleggingen meer nadruk op Europa lijkt
verantwoord. Op dit moment, nu we de uitslag van de Franse
presidentsverkiezing weten, achten wij bovenstaand scenario
namelijk het meest waarschijnlijk.
6
Forza Asset Management
7
naderbekeken
familiebedrijven
eeuwenoud, maar springlevend
door Wilbert Lammers, Forza Asset Management Maastricht
Er was een tijd dat beleggers aan familiebedrijven een lagere
waardering toekenden dan aan andere bedrijven vanwege
mogelijke risico’s in het kader van opvolgingsproblematiek.
Later wezen verschillende studies uit dat familiebedrijven het
vaak beter doen dan niet-familiebedrijven en dat beleggen
in familiebedrijven leidt tot extra rendement. Tijdens de
kredietcrisis groeide de belangstelling voor familiebedrijven
daarom weer, want ook in die onzekere periode lieten
deze bedrijven een goede winstgevendheid en financiële
gezondheid zien. Een logisch gevolg van het feit dat streven
naar continuïteit in de genetische code van deze bedrijven zit.
Wat is een familiebedrijf?
Wanneer is sprake van een familiebedrijf? Het lijkt logisch dat
de oprichtersfamilie invloed moet kunnen uitoefenen, dus een
bepaald stemgerechtigd aandelenbelang heeft en dat er één
of meerdere familieleden in de Raad van Bestuur of directie
zitten.
Het meest strikt in de leer in dit verband is het exclusieve,
selectieve gezelschap ‘Les Hénokiens’, een van oorsprong
Franse vereniging van familiebedrijven, opgericht in 1981. De
naam verwijst symbolisch naar de Bijbelse patriarch Henoch,
de vader van Methusalem die 365 jaar geleefd zou hebben en
vervolgens zonder te sterven naar de hemel ging. Eén van de
toelatingseisen van ‘Les Hénokiens’ is dat het bedrijf in kwestie
minimaal tweehonderd jaar bestaat. Daarnaast moet minimaal
50% van de stemgerechtigde aandelen in handen zijn van de
oprichtersfamilie en tenminste één bestuurslid uit de familie
komen. Ook dient de onderneming financieel gezond te zijn.
Deze strenge criteria betekenen dat ‘Les Henokiens’ uit niet
meer dan zesenveertig ondernemingen bestaat, waarbij
sprake is van een grote diversiteit. Zo zijn sommige bedrijven
uitgegroeid tot multinationale ondernemingen, zoals de
Italiaanse fabrikant van jachtgeweren Beretta (1526), maar ook
het Belgische D’Ieteren (1805) van Carglass, Volkswagen- en
Audidealer in België etc., financiële instellingen zoals het Britse
C. Hoare & Co (1672) en de Zwitserse banken Pictet (1805) en
Lombard Odier (1796) en het kleine Frans zijdeweversbedrijf
Jean Roze (1756). Momenteel zijn er twee bedrijven uit
8
Nederland lid, te weten het voedingsingrediëntenbedrijf Van
Eeghen (1662) en de distilleerderij Koninklijke De Kuyper
(1695). Het zijn allemaal jonkies vergeleken met het oudste lid,
het Japanse bedrijf Hoshi dat dit jaar zijn dertienhonderdste
verjaardag viert. Begonnen met een herberg, beheert het
nu een super-de-luxe hotel en kuuroord waarin traditie en
hightech worden gecombineerd. Een snelle rekensom geeft
aan dat er bij Hoshi inmiddels de vijftigste generatie aan het
roer staat.
Hoe verschillend de diverse familiebedrijven ook zijn, er is
sprake van een aantal wezenlijke overeenkomsten:
•Er worden op een beheerste manier risico’s genomen door
niet verder te springen dan de polsstok lang is.
•Men is voorzichtig in het kiezen van partners.
•Er is een sterke focus op continuïteit en
langetermijndenken, omdat men zoveel mogelijk wil
doorgeven aan de opvolger. Dit in tegenstelling tot
veel beursgenoteerde (niet-familie)bedrijven, die door
kwartaaldenken de lange termijn uit het oog dreigen te
verliezen en waarvan de CEO vaak niet eens weet wie zijn
opvolger is.
•In dat verband worden volgende generaties gestimuleerd
deze tradities, normen en waarden uit te dragen, maar
tegelijkertijd in hun toekomstvisie aan innovatie,
vernieuwing en duurzaamheid te werken en het lef te
hebben zich aan te passen en onderdelen waar men geen
toekomst meer in ziet af te stoten.
Sterk kostenbewustzijn
Familieondernemingen moeten zich meer financiële
beperkingen opleggen bij de groei van hun onderneming.
Aandelenemissies zijn vaak niet of beperkt mogelijk wil
de familie de controle behouden en het belang niet laten
verwateren. Investeringen kunnen alleen door ingehouden
winst of desinvesteringen plaatsvinden. Er zal dus sprake
zijn van een zeer sterk kostenbewustzijn. Mede hierdoor
en doordat familiebedrijven er harder aan trekken en hun
activa harder moeten laten werken, zullen zij in het algemeen
betere resultaten boeken. In combinatie met het beperktere
risico maakt dit familiebedrijven tot een aantrekkelijk
Forza Asset Management
beleggingsalternatief en een goede aanvulling in een
effectenportefeuille.
Veelal kan dit via zogenaamde beursgenoteerde
houdstermaatschappijen (family holdings) waarin families
hun activiteiten hebben ondergebracht en waarin zijzelf nog
een fors belang, vaak meer dan 35%, hebben en daardoor
een actieve rol blijven spelen. Voorbeelden zijn o.a. de
holdings van de familie Lundberg en Wallenberg uit Zweden,
de familie Boël en de families Ackermans en van Haaren uit
België, de familie Agnelli uit Italië en de familie Van der Vorm
uit Nederland, waarbij betrokkenheid en inspiratie vanuit de
familiewaarden voorop staan. Een andere mogelijkheid is
beleggen in een investeringsmaatschappij waarin de oprichter
nog een wezenlijk belang heeft en die dezelfde waarden en
uitgangspunten hanteert. De beleggingsinstelling van Warren
Buffet is hiervan een voorbeeld.
Er zijn echter geen garanties op succes. Zo was het in 578
opgerichte Japanse tempelbouwbedrijf Kongo Gumi lang het
oudste bestaande bedrijf ter wereld. Na vijftig generaties met
de familie Kongo aan het roer, ging het in 2006 failliet door
vastgoedspeculatie.
Ook bij dit soort beleggingen is spreiding – in dit geval over
een mix van family holdings en investeringsmaatschappijen
- aan te raden. Uw beheerder kan u meer vertellen over de
mogelijkheden die bij Forza Asset Management voorhanden
zijn.
Meer weten over Les Hénokiens?
Kijk op www.henokiens.com
Familiebedrijvenaward in Nederland
De Stichting Familie Onderneming werd opgericht in
2012 door ondernemer John Fentener van Vlissingen
en heeft als doel om het Nederlandse familiebedrijf te
ondersteunen. Waarom verdienen familiebedrijven meer
aandacht volgens John Fentener van Vlissingen? Hij
motiveert zijn visie als volgt:
•Familiebedrijven vormen de ruggengraat van de
Nederlandse economie.
•69% van de Nederlandse ondernemingen is een
familiebedrijf (± 260.000).
•Familiebedrijven zijn verantwoordelijk voor 49% van de
werkgelegenheid.
•Familiebedrijven realiseren 53% van het bruto
binnenlands product.
•Binnen het familiebedrijf is men gericht op de langetermijnvisie (geen ‘kwartaaldenken’).
•Familiebedrijven zijn kostenbewust en behoeven
minder financiering.
•Familiebedrijven zijn belangrijk voor innovatie.
•Het familiebedrijf speelt een cruciale rol bij de
werkgelegenheid; het middenbedrijf is groeiend.
•Familiebedrijven doen het beter op de beurs.
•Een familiebedrijf is synoniem voor een sterke
betrokkenheid.
De Stichting Familie Onderneming looft jaarlijks
de Familiebedrijven Award uit aan een excellerend
Nederlands familiebedrijf. De winnaars tot nu toe
zijn:
2017
2016
2015
2014
2013
Terberg Group
Enza Zaden
Koninklijke De Heus
Westland Kaas
Gassan Diamonds
www.familiebedrijvenaward.nl
9
andersbekeken
Ecologisch Neutraal Inkomen
de weg naar een duurzame toekomst
door Jack Cox, Forza Asset Management Maastricht
Down to Earth
Aan het begin van de VN Klimaatconferentie in Parijs die
in december 2015 werd gehouden, kreeg het team van
onderhandelaars de film ‘Down to Earth’ te zien. Deze
documentaire heeft ondertussen door een record aantal
bezoekers in Nederland de Gouden Film status bereikt, een
zeldzame prestatie voor dit soort films. ‘Down to Earth’ volgt
de wereldreis van bedrijfseconoom Rolf Winters (52), zijn
echtgenote en kunstenares Renata Heinen (49) en hun drie
jonge kinderen. Op zoek naar ‘meer’ lieten zij in 2005 hun
luxeleven achter voor een spirituele zoektocht langs inheemse
wijzen uit oude, traditionele culturen.
Het gezin besloot zich te vestigen bij een oorspronkelijke
indianenstam in Michigan (VS). Deze stam had een spiritueel
leider die een teruggetrokken bestaan leidde in het bos,
zijn naam was Nowaten: ‘hij die luistert’. Het duurde drie jaar
voordat Rolf en Renate bij hem werden uitgenodigd. De
wijsheid en inzichten die Nowaten met hen deelde maakten
veel indruk en zij besloten e.e.a. op film vast te leggen. Tevens
ontstond het idee om een zoektocht naar meer van deze wijze
mensen te starten.
Wisdom Keepers
Ze zochten naar zogenaamde ‘Wisdom Keepers’, wijze
mensen die in verbinding staan met al wat leeft en die
authentieke kennis van het leven op aarde bezitten. Vanwege
hun leefwijze staan ze ver af van de moderne wereld en zijn
daardoor wellicht de sleutel tot duurzame vernieuwing.
‘Wisdom Keepers’ hebben geen universiteit gevolgd en praten
niet over grote concepten. Ze hebben elkaar nooit ontmoet
en toch leven ze allemaal volgens dezelfde inzichten: “Als we
doorgaan met onze huidige, westerse levensstijl zullen we
onszelf vernietigen. We zullen alleen veranderen als we inzien
wat de gevolgen zijn van ons gedrag. Dat kan als we ons weer
herinneren wie we zijn en wat we weten. De mensheid heeft
een oeroude kennis. Laten we die gebruiken en weer denken
‘in generaties’. ” Zij bepalen hun denken en handelen dan ook
met het oog op de zeven generaties die ná hen komen. Voor
de meesten van ons is een paar jaar vooruit denken, laat staan
één of meerdere generaties, al een moeilijke opgave!
10
Wat begon als een trip naar Noord-Amerika voor een
onbepaalde periode, mondde uiteindelijk uit in een vijf jaar
durende zoektocht over zes continenten en resulteerde
in meer dan 200 uur beeldmateriaal, dat uiteindelijk werd
teruggebracht tot de anderhalf uur durende film die op de
onderhandelaars in Parijs veel indruk maakte en daarmee een
schot in de roos was.
Ecologische Voetafdruk
De term ‘duurzame ontwikkeling’ wordt gedefinieerd als de
ontwikkeling die de behoeften van huidige generaties vervult,
zonder daarbij de mogelijkheid voor toekomstige generaties
om in hun behoeften te voorzien aan te tasten. Een manier om
de beschikbaarheid en het gebruik van natuurlijke bronnen
kwantitatief uit te drukken is de zogenaamde Ecologische
Voetafdruk.
De Ecologische Voetafdruk voor een bepaald jaar is een
getal dat weergeeft hoeveel biologisch productief grond-
en wateroppervlak een bepaalde bevolkingsgroep in
dat jaar gebruikt om zijn consumptieniveau te kunnen
handhaven en zijn afvalproductie te kunnen verwerken.
Deze voetafdruk wordt vervolgens samengevat in een getal,
gemeten in mondiale hectaren (gha). Deze methode werd
in 1992-1993 geïntroduceerd door de wetenschappers Rees
en Wackernagel van de University of British Columbia in
Canada. Hierdoor werd het mogelijk om de milieu-impact van
verschillend consumptiegedrag (leefstijlen) of verschillende
bevolkingsgroepen (landen) met elkaar te vergelijken.
Willen we iets zeggen over duurzaamheid, dan moet de
beschikbare oppervlakte vergeleken worden met de werkelijk
gebruikte oppervlakte. Als de totale biologische productieve
oppervlakte wordt verdeeld over alle aardbewoners, is er
circa 1,7 hectare vruchtbaar land per persoon beschikbaar.
Dit wordt ook wel de ‘Fair Earth Share’ - het ‘Eerlijke Aarde
Aandeel’ - genoemd.
Deze voetafdruk is een globale maat voor duurzaamheid.
Geconsumeerde goederen en uitgevoerde activiteiten
worden meegenomen in de berekening van die voetafdruk
en zo wordt de duurzaamheid van een samenleving
gekwantificeerd. Uit berekeningen blijkt dat onze Westerse
levenswijze overeenkomt met een voetafdruk van gemiddeld
3 tot 6 hectare. Dit is beduidend hoger dan de Fair Earth Share
van 1,7 hectare. Kortom, onze levenswijze gaat ten koste van
andere, vaak armere, landen maar zeker ook van toekomstige
generaties.
Eén dag zonder rundvlees bespaart zo veel water als één maand
niet douchen
In de rubriek NRC.checkt wordt bovenstaande stelling uit HP/De
Tijd van 5 april 2017 op waarheid onderzocht. De uitkomst van het
Hoe kunnen we onze voetafdruk verkleinen?
De klimaattop in Parijs was een wereldwijde aanzet tot het
verkleinen van onze Ecologische Voetafdruk. Maar zoals Albert
Einstein ooit zei: “We cannot solve our problems with the same
thinking we used when we created them.”
Milieuproblemen ontstaan door het falen van de markt.
De markt is niet in staat de maatschappelijke kosten van
bijvoorbeeld CO2-uitstoot volledig te laten doorklinken in
de prijzen van producten en diensten. Maatschappelijke
doelstellingen zijn vaak efficiënter te bereiken via prijsprikkels
dan door middel van regels en wetten.
Het is geen gemakkelijke opgave om fiscale maatregelen
te ontwikkelen die zorgen voor zowel stabiele belastinginkomsten als voor beperking van milieuschade die ontstaat
door ons handelen. Als uitgangspunt kan hiervoor de wet van
Pigou* worden genomen, namelijk: beprijs de externe schade
en laat de vervuiler betalen voor de vervuiling die hij aanricht.
Ecologisch Neutraal Inkomen
Steeds meer burgers en bedrijven willen hun Ecologische
Voetafdruk zo klein mogelijk houden. Zij geven zich in
toenemende mate rekenschap van de effecten van hun
handelen op de aarde en op andere mensen. Deze groter
wordende groep zorgt er mede voor dat de rest van de
bevolking zijn levensstijl kan behouden. Om dit systeem
blijvend te laten functioneren kan een Ecologisch Neutraal
Inkomen (ENI) geïntroduceerd worden.
Landen met een Ecologische Voetafdruk groter dan de Fair
Earth Share zouden hiermee een start kunnen maken met
behulp van een volledig herzien belastingstelsel op basis
van een Ecologisch Neutraal Inkomen. Dit is een maandelijks
basisinkomen dat het mogelijk maakt om voor een deel in
je bestaan te voorzien. Is je voetafdruk groter dan treedt een
fiscaal stelsel in werking waarin de extra vervuiling wordt
belast. Wellicht dat hierdoor nieuwe wegen worden gevonden
om meer te leven zoals de natuur werkt, zonder verspilling en
vervuiling, en met het oog op volgende generaties.
onderzoek is: de watervoetafdruk van de productie van één ons
rundvlees is 1.540 liter water. Dat is evenveel als je verbruikt tijdens
één maand dagelijks douchen en daarmee wordt de stelling als ‘waar’
bestempeld.
bron NRC, 20 april 2017
Naast alle initiatieven die ontplooid worden op het gebied
van duurzaamheid zal er daarom ook aandacht geschonken
dienen te worden aan de financiële kant van het verhaal, aan
financiële duurzaamheid.
Arthur Cecile Pigou (1877-1959) was een Engelse econoom
die o.a. wordt gezien als de “vader” van de huidige milieuheffingen.
*
Forza Asset Management
11
andersbekeken
Fearless Girl
hoe vrouwelijke eigenschappen de financiële
wereld kunnen beïnvloeden
door Wilbert Lammers, Forza Asset Management Maastricht
IJsland heft kapitaalrestricties op na kredietcrisis
Een interessant bericht afgelopen maart in het nieuws: de
IJslandse regering kondigt aan dat in het geldverkeer met
het buitenland alle kapitaalrestricties worden opgeheven.
Deze maatregelen waren nog een overblijfsel uit de
kredietcrisis en in 2008 ingesteld om kapitaalvlucht en
daarmee een verdere instorting van de IJslandse Kroon te
voorkomen. Die had op dat moment in korte tijd al 80% van
zijn waarde ten opzichte van de euro verloren, waardoor
voor veel IJslanders hun hypotheekschuld - die vaak voor
een groot deel tegen een lage rente in buitenlandse valuta’s
was aangegaan - onbetaalbaar dreigde te worden. Oorzaak
van de kapitaalvlucht waren de zeer grote buitenlandse
schuldenposities die de IJslandse banken hadden
opgebouwd. De meesten onder ons herinneren zich in dit
verband Landsbanki, de op één na grootste bank van IJsland,
die in Nederland en Groot-Brittannië onder haar handelsnaam
Icesave tegen aantrekkelijke rentes geld aantrok van
spaarders.
Regering IJsland neemt uniek besluit
Op Internationale Vrouwendag 2017 maakte de regering van IJsland
bekend dat het bedrijven gaat verplichten mannen en vrouwen gelijk
te betalen. Daarmee wordt IJsland het eerste land ter wereld dat de
bestaande loonkloof (14 tot 18%) tussen mannen en vrouwen illegaal
maakt.
12
verantwoordelijker en minder ego-gedreven zijn.”
Nobelprijswinnaar Muhammed Yunus, die als pionier van de
microkredietfinanciering veel met ondernemende vrouwen te
maken had, was van mening dat “als vrouwen bepalend waren
geweest op de financiële markten, de huidige crisis vrijwel
zeker niet zou hebben plaatsgevonden, aangezien zij nooit de
enorme risico’s zouden hebben genomen die het systeem naar
de rand van de afgrond brachten”.
De omvang van de financiële sector in IJsland was in zeven
jaar tijd geëxplodeerd. Het balanstotaal van de banken
bedroeg het tienvoudige van het BNP van IJsland hetgeen
vooral door buitenlandse leningen was gefinancierd. Toen
de kredietcrisis in 2008 escaleerde en de banken keihard
trof, dreigde de hele IJslandse economie daardoor te
worden meegezogen. Behalve maatregelen zoals genoemde
kapitaalrestricties zat er niets anders op dan de drie grootste
banken te nationaliseren. De financiële sector ging aan het
infuus.
Een mannelijke deelnemer aan het WEF die juist beweerde
dat het met vrouwen aan het roer waarschijnlijk niet beter
zou zijn gegaan, omdat “vrouwen nooit al deze geavanceerde
producten bedacht zouden kunnen hebben” realiseerde
zich waarschijnlijk niet dat hij hiermee juist het gelijk van
de stelling aangaf. Juist deze producten waren namelijk
medeverantwoordelijk voor de ontstane ellende.
Toen Lehman Brothers failliet ging kwam de wereld even stil te
staan. Maar gerelateerd aan de omvang van de economie van
IJsland is het faillissement van de drie belangrijkste banken
het grootste verlies geweest dat ooit werd geleden door een
landelijke economie.
Waarom zijn vrouwen betere beleggers dan mannen?
Keiharde feiten tonen al jaren aan dat vrouwen betere
beleggers c.q. investeerders zijn dan mannen. Zo zouden
volgens vermogensbeheerder Fidelity vrouwen in 2016 0,3%
beter hebben gepresteerd dan mannen. De afgelopen tien jaar
zou dat verschil zelfs tussen 1 à 2% per jaar hebben gelegen.
Audur Capital ontkwam aan het IJslandse debacle
Des te opmerkelijker in dit verband is dan ook het verhaal
van twee IJslandse zakenvrouwen die in 2007 Audur Capital
in IJsland oprichtten. Een beleggingsinstelling volledig
geleid door acht vrouwen die in haar beleggingsbesluiten
meer vrouwelijke waarden een rol laten spelen. Niet alleen
overleefde de onderneming de crisis zonder enige vorm
van overheidssteun, maar wist zij snel te groeien terwijl de
financiële sector instortte. Een instorting waarvan analyses
zeggen dat deze veroorzaakt werd door een financiëleen ondernemingscultuur die overmoedig, roekeloos en
overweldigend mannelijk was.
Lehman Sisters
Dit roept de interessante vraag op of de financiële crisis anders
was verlopen met meer vrouwen aan het roer. Lehman Sisters
dus in plaats van Lehman Brothers? Deze vraag werd ook
gesteld op het WEF (World Economic Forum) in 2009 tijdens
een speciale workshop en bevestigend beantwoord. Daarvoor
kreeg men bijval van o.a. Christine Lagarde, directeur IMF
en destijds Franse Minister van Financiën en de toenmalige
Eurocommissaris Neelie Kroes, die stelde dat “testosteron
één van de redenen was waarom het financiële systeem op
de knieën is gebracht” en dat in het algemeen “vrouwen
Forza Asset Management
Is dat veel? Ja, een jaarlijks rendementsverschil van 1,5% leidt
tot een vermogen dat na 10 jaar circa 20% groter is dan het
lager renderend vermogen. Na 25 jaar bedraagt dit verschil
zelfs 60%.
Wall Street op Internationale Vrouwendag 2017
Op 8 maart 2017 werd op Wall Street een standbeeld van een meisje
dat zonder vrees een grote stier uitdaagt onthuld. De ‘Charging Bull’
stond daar al langer, maar nu is er dus de ‘Fearless Girl’ bijgekomen.
Opzet is om op deze symbolische plek de aandacht te vestigen op de
Veelvuldig - eigenlijk: te veel - handelen door mannen en de
daarmee samenhangende transactiekosten is een belangrijke
reden voor bovenstaand feit. Onderzoek op het gebied van
neuro-economie heeft uitgewezen dat er bij handelaren
net als bij topsporters sprake is van een zogenaamd ‘winner
effect’ ofwel de ‘2nd to 4th digit ratio’. De ringvingers zijn bij
hen opvallend langer dan de wijsvingers. Dit wordt al in de
moederbuik veroorzaakt door een hoger testosterongehalte.
Dit hormoon speelt o.a. een rol bij competitiviteit, concentratie
en focus.
kracht van vrouwelijk leiderschap, op het ontbreken van vrouwen in
topfuncties in het bedrijfsleven en op de loonkloof tussen mannen en
vrouwen.
Daar is op zich niks mis mee en is geen verklaring voor het
lagere rendement, als het daarbij zou blijven. Een zekere
13
discipline is echter welkom en daar schort het vaak aan.
Onderzoek wijst namelijk uit dat een paar succesvolle
transacties achter elkaar bij de handelaar een dopaminerush in het brein veroorzaakt, waardoor hij zichzelf gaat
overschatten en gevaar gaat onderschatten. We kunnen dit
onrealistisch optimisme noemen, of gewoon overmoed. Hij
denkt dat hij het beter weet dan de markt en wil daarvan
profiteren door te handelen. En heeft hij een keer geld
verloren, dan gaat hij vervolgens meer risico nemen, want
onheil overkomt anderen, maar hem niet (onrealistisch
optimisme).
In het verlengde hiervan zal hij ook niet snel toegeven dat
hij een verkeerde beslissing heeft genomen, waardoor hij
verliesgevende aandelen soms zeer lang aanhoudt, omdat
ze tenminste op aankoopprijs moeten staan voor ze worden
verkocht. Dit soort langetermijnbeleggingen zijn dus in
feite mislukte speculaties. Aandelen die op winst staan
worden daarentegen vaak snel verkocht, want “winst is
winst en die pakken ze je niet meer af”. Schrijnend is tot slot
de constatering dat de verkochte aandelen het vervolgens
dan ook nog eens aanzienlijk beter blijken te doen dan de
teruggekochte aandelen.
Zullen we het beleggen dan maar aan vrouwen overlaten?
Betekent dit nu dat effectenportefeuilles maar het beste
uitsluitend door vrouwen moeten worden beheerd? Dat
is weer te kort door de bocht. Laten we het voorbeeld van
14
misschien wel de beroemdste beleggingsclub aller tijden
nemen: de “Beardstown Business and Professional Women’s
Investment Club” uit Beardstown in de Amerikaanse staat
Illinois. De “Beardstown Ladies” zoals ze kortweg werden
genoemd, is opgericht in 1983 door een groepje oudere
dames. In 1994 trokken zij de aandacht van de media met hun
bewering dat zij sinds de oprichting een jaarlijks rendement
hadden behaald van ruim 23%. Zij publiceerden vervolgens
vijf zeer succesvolle boeken over investeren, werden nationale
beroemdheden en verschenen op tv en andere media.
Totdat bleek dat de rendementen zwaar geflatteerd waren
doordat de dames hun maandelijkse inleg in de cijfers hadden
meegenomen. Het gemiddelde rendement over die periode
bleek uiteindelijk ‘slechts’ 9,1% te zijn, beduidend lager dan
de Dow Jones (16%) en de S&P 500 (15%). De mythe werd
daarmee doorgeprikt.
Of zullen we het samen doen?
Het blijkt dus belangrijk om niet te zwart/wit naar zaken
te kijken, maar genuanceerd. Waar mannen vaak te
zelfverzekerd en overmoedig zijn, zijn vrouwen soms te weinig
zelfverzekerd, te voorzichtig, te terughoudend en te bang
voor de aandelenmarkt, waardoor ze niet durven te investeren
en kansen missen. Het lijkt erop dat mannen het in schijnbaar
stabiele situaties beter doen, terwijl in onstabiele, crisisachtige
situaties vrouwen hoger scoren. Je hebt vrouwen die een man
in een rok zijn en mannen die een vrouw in een pak zijn. Een
evenwichtige mix lijkt het ideale plaatje. Lehman Family dus.
Forza Asset Management
De volgende eigenschappen/uitgangspunten/ervaringen
kunnen daarbij behulpzaam zijn:
•“Geen geloof maar wijsheid”: vrouwen doen beter
onderzoek voor ze tot aankoop overgaan in plaats
van te vertrouwen op, c.q. te luisteren naar hun
onderbuikgevoelens. Ze zijn minder zelfverzekerd en
minder eigenwijs en oriënteren zich daarom breder.
•“Plan a trade and trade a plan”: vrouwen houden vast
aan hun financiële plan in plaats van zich te laten leiden
door de waan van de dag; ze laten zich ook minder leiden
door de (historische) koersontwikkelingen en zijn minder
emotioneel dan mannen.
•“Cut your losses and let your profits run”: vrouwen zijn
beter in het toegeven van fouten waardoor ze makkelijker
afscheid van verliesgevende beleggingen nemen.
Bovendien laten ze de winstgevende aandelen langer
zitten onder het motto ‘liever langzaam rijk dan snel arm’.
•Vrouwen handelen een stuk minder en maken daardoor
minder kosten.
•Vrouwen beleggen consequent voor de lange termijn.
Bovenstaande eigenschappen vinden we terug bij Warren
Buffett, een van ’s-werelds beste en meest succesvolle
beleggers en van wie wordt gezegd dat hij als een vrouw
belegt.
Hij is zeker geen handelaar, maar wel een lange termijn
belegger, getuige zijn uitspraak “onze favoriete termijn om
een aandeel aan te houden is voor altijd”. Hij is vast een
goede tuinier.
Meer weten?
LouAnn Lofton: Warren Buffett invests like a Girl and why you
should too
Vergelijk een aandelenportefeuille met een tuin. Deze moet worden
onderhouden om te zorgen dat hij mooi blijft. Een tuinier die
de bloemen verkoopt en het onkruid laat staan,zal snel worden
ontslagen en werkloos blijven.
15
CHARGING FEARLESS
BULL
GIRL
16
Forza Asset Management
17
forzainformeert
Pensioen Eigen Beheer
Wet Uitfasering pensioen in eigen beheer
eindelijk aangenomen
NIBC stopt dienstverlening
door John Verheijden, Forza Asset Management Maastricht
door Jack Cox, Forza Asset Management Maastricht
Nadat staatsecretaris Wiebes op 20 december 2016 uitstel
vroeg om een fiscaal technische kwestie te beoordelen,
waardoor stemming over het wetsvoorstel in de Eerste
Kamer niet doorging, is er op 23 januari jl. een aanvulling
op de wettekst ingediend welke door de Tweede Kamer is
aangenomen. Vervolgens heeft de Eerste Kamer op 7 maart jl.
eindelijk de nieuwe wet aangenomen.
Dit betekent dat met ingang van 1 juli 2017 de wet in
werking treedt en daarmee wordt de mogelijkheid van
pensioenopbouw in eigen beheer afgeschaft voor de
Directeur Grootaandeelhouder (DGA).
3Het is aan te raden om te letten op de randvoorwaarden
zoals het vragen van toestemming van de partner bij
afkoop en omzetting in een oudedagsverplichting en
het tijdig informeren van de Belastingdienst omtrent
afkoop/omzetting via het passende formulier. De partner
is verplicht mede te ondertekenen. Het eventueel
tijdig terughalen van pensioen opgebouwd bij een
verzekeringsmaatschappij voor 1 juli 2017 verdient de
aandacht.
Vragen over bovenstaande? Wij zijn graag bereid om ook in
deze kwestie als sparringpartner voor u te fungeren.
De DGA’s hebben vanaf 1 april tot 1 juli 2017 de tijd om hun
huidige regeling aan te passen.
1Er komt ook een tijdelijke maatregel om opgebouwd
pensioen in eigen beheer fiscaal gefaciliteerd af te kopen.
2De opties voor de DGA bestaan uit a. afkoop, b. omzetten
in een oudedagsverplichting of c. het bevriezen indien
geen gebruik wordt gemaakt van de opties a en b. Een en
ander is al uitvoerig behandeld in eerdere Nieuwsvisies.
18
Eind januari van dit jaar werden wij onaangenaam verrast
door de mededeling dat NIBC de dienstverlening als
depotbank voor onafhankelijke vermogensbeheerders per 30
juni 2017 stopt.
Medio 2016, toen de overname van de dienstverlening
van SNS Securities was voltooid, werd door NIBC nog met
stelligheid aangegeven dat deze dienstverlening aan
zelfstandige vermogensbeheerders een mooie aanvulling
was op het bestaande productengamma van NIBC. Nu
we echter iets meer dan een half jaar verder zijn, geeft
NIBC aan geconfronteerd te worden met uitdagendere
marktomstandigheden en toenemende complexiteit met
betrekking tot wet- en regelgeving.
Aangezien de depotbanken met NIBC in onderhandeling zijn
in verband met een zo soepel mogelijke overgang verwachten
we dat e.e.a. begin juni 2017 zal zijn uitgevoerd.
Ondanks dat we betreuren dat NIBC stopt met de
dienstverlening als depotbank zijn we ervan overtuigd dat
de invulling van onze dienstverlening op hetzelfde gewenste
niveau kan worden gecontinueerd bij de opvolgende bank.
Indien gewenst geven wij u graag nadere informatie.
De overige in Nederland aanwezige depotbanken Binck
Bank, Theodoor Gilissen Bankiers en ABN Amro Bank
hebben aangegeven de dienstverlening aan zelfstandige
vermogensbeheerders absoluut tot hun kernactiviteiten
te rekenen. Forza zal de klanten die momenteel zijn
ondergebracht bij NIBC een passend en per relatie afgewogen
voorstel doen voor de nieuw te kiezen depotbank.
Forza Asset Management
19
forzainformeert
Ultimate Beneficial Owners register
een zegen of niet?
door John Verheijden, Forza Asset Management Maastricht
In onze NieuwsVisie van juli 2016 hebben we u geïnformeerd
over de op handen zijnde invoering van het UBO
(Ultimate Beneficial Owners)-register dat voortvloeit uit
Europese regelgeving en tot doel heeft het tegengaan
belastingontduiking en terrorisme-financiering. Met de
introductie van het UBO-register en met het op 19 januari
2017 ingediende voorstel ‘Centraal Aandeelhoudersregister’
wordt getracht om met het verhogen van transparantie deze
doelen te bereiken. Hieronder de hoofdlijnen van het voorstel.
Registratie in UBO-register
Er is sprake van een UBO, een natuurlijk persoon, indien hij/
zij een (in)direct belang van meer dan 25% van een juridische
entiteit bezit of op een andere wijze zeggenschap heeft
over een juridische entiteit. Wordt er niet voldaan aan deze
eis dan kan een bestuurder als UBO worden aangemerkt.
Een en ander komt voort uit de Vierde Anti-witwasrichtlijn
aangenomen door het Europees Parlement op 20 mei 2015 en
die uiterlijk op 26 juni 2017 dient te zijn geïmplementeerd.
Voor wie geldt de registratieplicht?
Deze registratieplicht geldt zowel voor rechtspersonen,
bijvoorbeeld de BV of de Stichting als voor personenvennootschappen, bijvoorbeeld de maatschap of de
vennootschap onder firma. Het is daarbij de taak van de
betreffende juridische entiteit om de gegevens van de UBO te
registeren in het register en om deze actueel te houden.
In het bijzondere geval van een trust dienen de oprichter, de
trustee(s), de protector alsmede de begunstigden, dan wel
personen die effectief zeggenschap over de trust uitoefenen,
te worden geregistreerd.
•Welke gegevens worden in het register opgenomen?
Het gaat tenminste om de naam, omvang van het belang in
de juridische entiteit, geboortemaand en - jaar, nationaliteit
en woonstaat van de UBO. In het register vastgelegde
informatie is in beginsel openbaar toegankelijk.
•Wie hebben toegang tot het register?
-Bevoegde autoriteiten en financiële inlichtingeneenheden
van lidstaten.
20
-Instellingen die volgens de Vierde Anti-witwasrichtlijn
meldingsplichtig zijn. Bijvoorbeeld banken,
levensverzekeraars, accountants en notarissen.
-Alle personen en organisaties die een legitiem belang
hebben tot voorkoming van witwassen, terrorismefinanciering, corruptie, fiscale misdrijven en fraude.
•De invoering in Nederland
Het UBO-register wordt een openbaar register. Iedereen
kan tegen een kleine vergoeding inzien wie de uiteindelijke
gerechtigde van een entiteit is.
Het UBO-register wordt uiterlijk op 26 juni 2017 ingesteld.
Vanaf dat moment moeten alle Nederlandse juridische
entiteiten de actuele gegevens van hun UBO(‘s) registreren.
Een onjuiste uitvoering van de registratieplicht kan
aangemerkt worden als een economisch delict met hoge
boetes tot gevolg.
Het Centraal Aandeelhoudersregister
Naast het door de EU ingegeven UBO-register ligt er
een wetsvoorstel voor de instelling van een Centraal
Aandeelhoudersregister. Dit register heeft tot doel om
financieel-economische criminaliteit helpen voorkomen door
het registeren van aandelen en aandeelhouders van besloten
vennootschappen en niet-beursgenoteerde naamloze
vennootschappen, inclusief vruchtgebruikers en pandhouders
van aandelen.
De inhoud van het Centraal Aandeelhoudersregister zal
gebaseerd zijn op notariële akten, wat een waarborg
voor betrouwbaarheid moet zijn. Deze gegevens zijn niet
openbaar, maar wel toegankelijk voor onder meer publieke
diensten en notarissen.
Conclusie
Transparantie is uitstekend indien en voor zover de privacy
van de UBO’s en andere belanghebbenden voldoende zijn
gewaarborgd. Niemand heeft er baat bij als de transparantie
leidt tot hogere criminaliteit en het zich onveilig voelen van de
belanghebbenden. Daarvan zijn, helaas, genoeg voorbeelden.
Forza Asset Management
21
kalenderwijsheid
door Wilbert Lammers, Forza Asset Management Maastricht
Sell in May
In de zoektocht naar rendement zijn beleggers in de
effectenjungle vaak op zoek naar de gouden graal van de
beurs, de optimale beleggingstactiek of de geheime formule
die succes garandeert. Daarbij worden de meest curieuze
wegen bewandeld. Zo zoekt men soms zijn toevlucht tot
voorspellingen over de financiële markten op basis van
astrologie. Er wordt dan gekeken onder welke sterrenbeelden
beurzen de beste en slechtste rendementen laten zien om
vervolgens te proberen daar profijt uit te halen. Voor de
geïnteresseerden: volgens een gedateerde studie worden voor
de Westerse beurzen gemiddeld de beste resultaten geboekt
in de Steenbokperiode van 21 december tot 19 januari en de
slechtste onder het sterrenbeeld Maagd van 23 augustus tot
22 september.
Let op! 1. Dit is geen beleggingsadvies en 2. een
gemiddelde is samengesteld uit pieken en dalen.
Dit onderzoeksresultaat stemt overeen met de welbekende
oude beurswijsheid ‘sell in May and go away, but remember to
come back in September’. September is inderdaad gemiddeld
gezien de slechtste beursmaand van het jaar en is dus het
gunstigst om te kopen, vandaar.
22
Come back in September
Laatstgenoemde wijsheid suggereert ook, dat je beter niet
kunt beleggen in de zomermaanden, maar dat strookt
weer niet met de verklaring die wordt gegeven voor het
vreemde fenomeen dat de beurzen het historisch gezien
in de tweeweeks periode rond Pasen goed blijken te doen.
Pasen staat namelijk symbool voor de komst van de lente,
wat geassocieerd wordt met meer zon en daardoor meer zin
in beleggen en dus betere koersen. Tenminste: volgens een
onderzoek van Hirshleifer en Shumway (‘Good Day Sunshine:
Stock Returns and the Weather’). Misschien ligt de waarheid
ergens in het midden en ligt het niet aan de zon, maar aan
het feit dat in de zomermaanden beleggers op vakantie zijn,
in die periode geen risico willen lopen en dus hun posities
verkleinen. Toenemend aanbod en achterblijvende vraag
zou dan de verklaring zijn voor de qua koersontwikkeling
ongunstige zomermaanden.
Januari als jaarindicator
Er wordt een hoog voorspellend karakter toegeschreven aan
de zogenaamde januari-barometer. ‘As goes January, so goes
the year’, luidt het adagium. Oftewel: het rendement in januari
is een indicator voor het rendement van het hele beursjaar.
Vervolgens is er, omdat we steeds meer haast hebben, als
Forza Asset Management
‘early indicator’ de weekbarometer bijgekomen die stelt dat
de eerste vijf handelsdagen van het jaar volstaan om een
goede indicatie te krijgen voor de rest van het jaar. Een goede
verklaring voor dit gegeven is niet voorhanden en we moeten
ons beperken tot de statistieken.
Een onderzoekje voor de AEX-index en de S&P 500-index
over de periode 1983 - 2016 laat zien hoe vaak het effect
zich voordoet en hoe het derhalve is gesteld met het
voorspellende karakter (zie bijgaande tabel waarin ‘week’
verwijst naar de ‘early indicator’).
Wat zien we? Als we de hele periode in ogenschouw nemen
lijkt op het eerste gezicht sprake te zijn van een redelijk goede
voorspelbaarheid, bij de AEX wat beter dan bij de S&P 500
(77% vs. 68%). Dit geeft echter een vertekend beeld, hetgeen
duidelijk wordt als we de periode opdelen in twee periodes
van 17 jaar (vóór en na de millenniumwisseling). De eerste
periode geeft een hogere voorspelkracht van de barometer
dan de tweede periode. De voorspelkracht vertoont duidelijk
een dalende lijn. Kijken we naar de laatste tien jaar (2007 2016) dan is met een score van 50% zelfs totaal geen sprake
meer van een voorspellende waarde. Wij sluiten ons dan ook
graag aan bij een van de meest succesvolste beleggers ter
wereld, Warren Buffett, waar hij stelt: “Voorspellingen zeggen
meestal meer over de voorspeller dan over de toekomst.”
In plaats van te gokken op kalendereffecten, de sterren of het
weer, zijn wij van mening dat je beter kunt varen op ervaring,
kennis en wijsheid dan op geluk. Huiswerk maken en snappen
waarin je belegt zijn minimumvoorwaarden om succes te
hebben met beleggen.
effect
Index
1983 - 2016
1983 - 1999
2000 - 2016
laatste 10 jaar
maand
AEX
77%
88%
65%
60%
maand
S&P 500
68%
82%
53%
50%
week
AEX
82%
94%
71%
50%
week
S&P 500
65%
71%
59%
50%
23
eindredactie
illustraties
kantoren
Eindhoven
Parklaan 42a | 5613 BG
040 - 842 35 02
Maastricht
Vrijthof 17b | 6211 LD
043 - 350 29 80
Rotterdam
Parklaan 34 | 3016 BC
010 - 261 52 01
Utrecht
Maliebaan 89 | 3581 CG
030 - 221 99 66
BONNÉ+JAN | 0670
derden.
als ten aanzien van de door Forza Asset Management aangeboden inhoud die afkomstig is van
peldoorn
A
Kerklaan 25 | 7311 AB
055 - 521 23 63
tengevolge van eventuele fouten of vergissingen. Dit geldt zowel ten aanzien van de eigen inhoud
Armand Bonné
manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
uitgeverForza Asset Management
Management, geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor schade, direct dan wel indirect,
Taalkracht Communicatie
op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere
vormgevingBONNÉ+JAN
Ondanks de zorgvuldige samenstelling van de inhoud van deze nieuwsbrief kan Forza Asset
Jack Cox
Wilbert Lammers
John Verheijden
opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of
teksten
Evelien Breukers
disclaimer
Evelien Breukers
© copyright 2017 | Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,
hoofdredactie
Wilbert Lammers
Forza Asset Management
colofon