2/11/2015 Congres BoekStart: Begin vroeg met boeken! 9 februari 2015 Een goed begin Over de ontwikkeling van de hersenen bij baby’s Sabine Hunnius Vroege ontwikkeling Hoe ontwikkelen zich de hersenen van an een jong kind? Hoe ontwikkelt zich een baby tot een sociaal wezen? Hoe kun je onderzoek doen met jonge kinderen? Hoe kun je ervoor zorgen dat een baby zich optimaal ontwikkelt? 1 2/11/2015 Onderzoek naar het babybrein • Recent steeds meer onderzoek naar hersenontwikkeling en de samenhang tussen hersenen en gedrag De hersenen: een complex netwerk Beweging Tastzin Plannen Jezelf kunnen inhouden Taal Zien Horen oe Taalverwerking Emoties 2 2/11/2015 De hersenen: een complex netwerk Beweging Tastzin Plannen Jezelf kunnen inhouden Taal Zien oe Horen Taalverwerking Emoties Vuistregel: Ontwikkeling van achter naar voren en van binnen naar buiten De hersenen: een complex netwerk 3 2/11/2015 Hersenontwikkeling na de geboorte Hersenontwikkeling na de geboorte 4 2/11/2015 Waarom zo ingewikkeld? • Waarom ontstaan er niet meteen minder verbindingen, namelijk precies het aantal dat later nodig zal zijn? → invloed van omgeving op hersenontwikkeling • Voorbeeld: Taalontwikkeling Werker & Tees (2002) Waarom zo ingewikkeld? Wie hoort het verschil tussen “Ra” en “La”? Kuhl et al. (2006) 5 2/11/2015 Kuhl et al. (2003, PNAS) Het belang van afgestemde interactie Goldstein et al. (2003, PNAS) Het belang van afgestemde interactie 6 2/11/2015 Onderzoek naar Baby DVDs Zimmerman et al. (2007) Onderzoek naar Baby DVDs Zimmerman et al. (2007) 7 2/11/2015 Wat werkt wel? Samen boekjes lezen!! - afgestemd - interactief Effecten op taalontwikkeling (woordenschat) & Lezen als gewoonte Wat werkt wel? Een muzikale opvoeding en het leren bespelen van een i t instrument t bevordert b d td de cognitieve ontwikkeling van een kind. 8 2/11/2015 Wat werkt wel? Een liefdevolle, stimulerende omgeving is cruciaal voor een optimale ontwikkeling. Babyonderzoek 9 2/11/2015 Babyonderzoek Leren samen spelen • Samen dingen doen en samen spelen is moeilijk! • Vergt coordinatie van gedrag 10 2/11/2015 Meyer et al. (2010, Frontiers in Human Neuroscience) Leren samen spelen Meyer et al. (2010, Frontiers in Human Neuroscience) Leren samen spelen 2½-jarig en 3-jarig proefpersoontje 11 2/11/2015 Meyer et al. (2010, Frontiers in Human Neuroscience) Leren samen spelen Beweging Tastzin Plannen Jezelf kunnen inhouden Taal Zien oe Horen Taalverwerking Emoties Je leren inhouden Kijkt het kind in de cadeaudoos? 12 2/11/2015 Je kunnen verplaatsen in de ander Beweging Tastzin Plannen Taal Zien Horen Taalverwerking Emoties Je kunnen verplaatsen in de ander 13 2/11/2015 Babyonderzoek Babyonderzoek 14 2/11/2015 Meyer, Hunnius, van Elk, van Ede, & Bekkering (2011; Experimental Brain Research) Coöperatie bij kleuters Meyer, Haarsten, Bekkering, & Hunnius (submitted) Leren samen spelen • De vaardigheid om je te kunnen verplaatsen in de ander en de vaardigheid om je gedrag te kunnen controleren zijn cruciale bouwstenen voor het goed samen kunnen spelen spelen. 15 2/11/2015 Samenvatting • De babytijd is een fascinerende periode waarin onze hersenen nog buitengewoon plastisch zijn zijn. • Een warm nest en sensitieve interactie en stimulatie zijn cruciaal voor de ontwikkeling van een jong kind. • Recent babyonderzoek geeft ons inzicht in de processen die belangrijk zijn voor een optimale ontwikkeling. Bedankt! www.BabyResearchCenter.nl 16 2/11/2015 Meer weten? NPO De Kennis van Nu http://goo.gl/0TYZ6X www.BabyResearchCenter.nl 17