Toelichting Besluitformulier 2016 24404 Convenanten onderwijs

Openbaar
Besluit
Maatschappelijke Ontwikkeling
Registratienummer
: 2016/24404
Datum
: 22 juni 2016
Opgesteld door : C. Vromans
Onderwerp:
Convenanten onderwijs aan nieuwkomers
TOELICHTING op het Besluitformulier - Voorstel met registratienummer 2016/24401.
Besloten is
1. De afspraken over het onderwijs aan nieuwkomers tussen de gemeente en de
besturen voor primair onderwijs in de Gemeente Alphen aan den Rijn vast te leggen
in convenanten.
2. De portefeuillehouder Onderwijs te machtigen om de convenanten te tekenen.
Publiekssamenvatting
Door de toename van het aantal vluchtelingen stijgt het aantal anderstalige kinderen dat zich
aanmeldt op de scholen in de gemeente Alphen aan den Rijn. De scholen voor primair
onderwijs in de Gemeente Alphen aan den Rijn hebben aangegeven dat er behoefte is aan
speciale taalklassen voor deze leerlingen. Deze taalklassen gaan in het schooljaar 20162017 van start. De Gemeente Alphen aan den Rijn en de schoolbesturen gaan de afspraken
over het onderwijs aan nieuwkomers met elkaar vastleggen in een convenant.
Kerngegevens
Inleiding
Door de toename van het aantal vluchtelingen stijgt het aantal anderstalige kinderen dat zich
aanmeldt op de scholen in de gemeente Alphen aan den Rijn. De schoolbesturen geven aan
onvoldoende toegerust te zijn om het onderwijs aan deze grote aanwas van leerlingen die de
Nederlandse taal niet beheersen en soms zelfs nooit een vorm van onderwijs in het land van
herkomst hebben gevolgd, goed inhoud en vorm te geven. De schoolbesturen hebben de
gemeente gevraagd om mee te denken over het onderwijs aan nieuwkomers. De Gemeente
Alphen aan den Rijn en de schoolbesturen gaan de afspraken over het onderwijs aan
nieuwkomers met elkaar vastleggen in een convenant.
Beoogd maatschappelijk resultaat
Achterstanden van kinderen van nieuwkomers voorkomen en bestrijden waardoor we deze
kinderen optimale ontwikkelkansen kunnen bieden.
versie d.d. 19 juli 2017
1
Kader

In het geval van onderwijs aan nieuwkomers is artikel 165 van de Wet op het Primair
Onderwijs van toepassing (Activiteiten voor leerlingen met een grote achterstand in de
Nederlandse taal).

Passend onderwijs is niet van toepassing. In de Memorie van toelichting Passend
Onderwijs is opgenomen dat de zorgplicht niet van toepassing is op leerlingen die alleen
een taalachterstand hebben en extra ondersteuning nodig hebben om die achterstand in
te lopen. Voor de bestrijding van achterstanden zijn middelen beschikbaar bij de scholen
en bij de gemeenten.

Onderwijs aan nieuwkomers maakt onderdeel uit van het Actieplan Spoedzoekers
(vastgesteld door de raad op 21 april 2016)
Argumenten
Voorkomen en bestrijden onderwijsachterstanden
De gemeente Alphen aan den Rijn hecht grote waarde aan het bestrijden van (taal-)
achterstanden, ook bij de doelgroep nieuwkomers. De gemeente wil stimuleren dat deze
kinderen goed integreren en een kansrijke schoolloopbaan hebben. De voorschoolse
educatie heeft de gemeente belegd bij Boost. Maar de rol van de gemeente bij het
onderwijsachterstandenbeleid hoeft zich niet te beperken tot de voorschoolse periode.
Daarom zet de gemeente zich samen met het onderwijs in om kinderen van nieuwkomers
optimale ontwikkelkansen te bieden en wil de gemeente een bijdrage leveren aan de
verschillende type onderwijsvoorzieningen voor nieuwkomers in Alphen aan den Rijn.
Actieplan spoedzoekers
Het onderwijs aan nieuwkomers maakt onderdeel uit van het participatiespoor van het
Actieplan spoedzoekers, dat op 21 april is vastgesteld door de raad. In het Actieplan is een
bedrag opgenomen van maximaal € 37.552 per onderwijsvoorziening voor nieuwkomers per
jaar.
Verschillende type voorzieningen
De scholen in de kern Boskoop vallen onder het Samenwerkingsverband passend onderwijs
Midden-Holland, dat een andere visie heeft op de opvang van anderstalige leerlingen dan in
het Samenwerkingsverband passend onderwijs Rijnstreek, waaronder de scholen in de
kernen Alphen en oud-Rijnwoude vallen. Dit leidt tot twee verschillende type
onderwijsvoorzieningen voor nieuwkomers: de fulltime centrale opvangklas in de kern
Boskoop en de parttime taalklas in de kern Alphen.
Nieuwkomers bezoeken maximaal één jaar de centrale opvangklas en stromen daarna door
naar een reguliere school naar keuze. De school waaronder de centrale opvangklas valt
ontvangt de rijksbekostiging voor deze leerlingen.
In het geval van de parttime taalklas staan de leerlingen ingeschreven op een school in de
wijk en bezoeken zij drie dagdelen per week de taalklas. Niet de taalklas, maar de scholen in
de wijk ontvangen de rijksbekostiging.
Convenant
Wij adviseren om afspraken tussen Gemeente Alphen aan den Rijn en het onderwijs over het
onderwijs aan nieuwkomers vast te leggen in een convenant. Door middel van een convenant
verbinden gemeente en onderwijs zich aan een aantal afspraken om het onderwijs aan
nieuwkomers mogelijk te maken en leggen zij wederzijdse verplichtingen vast.
versie d.d. 19 juli 2017
2
Omdat het onderwijs in de kern Boskoop een andere vorm van onderwijs zal aanbieden aan
de nieuwkomers dan in de kern Alphen, zijn er twee verschillende convenanten noodzakelijk.
In de bijlage vindt u beide concept- convenanten.
Participatie
Gemeente en onderwijs participeren sinds september 2015 in de werkgroep Onderwijs aan
nieuwkomers. Deze gezamenlijk werkgroep heeft de notitie “Onderwijs aan nieuwkomers,
Taalklassen en taalondersteuning in de gemeente Alphen aan den Rijn” opgesteld, die
betrekking heeft op de scholen die onder het samenwerkingsverband passend onderwijs
Rijnstreek vallen. Ook met de besturen van het onderwijs in Boskoop hebben verschillende
gesprekken plaatsgevonden.
Nadat het college de voorwaarden voor de convenanten Onderwijs aan nieuwkomers heeft
vastgesteld zullen de gemeente en de schoolbesturen de convenanten ondertekenen.
Financiële consequenties
Het Actieplan Spoedzoekers bevat een toelichting op de benodigde middelen voor het
onderwijs aan nieuwkomers. Voor de berekening van de bedragen verwijzen wij daarom naar
het Actieplan.
Hieronder gaan we kort in op de financiële consequenties per type voorziening.
Centrale opvangklas
Gemeente en Boskoopse schoolbesturen hebben afgesproken om vanaf vier leerlingen een
centrale opvangklas te starten. De gemeentelijke subsidie is dan het verschil tussen
benodigde middelen en rijksbekostiging tot een maximum van € 37.552 per jaar. Wanneer
er minder dan vier nieuwkomers zijn, vangen de scholen de leerlingen op in reguliere
groepen. Voor de extra ondersteuning van deze leerlingen in de reguliere groepen mogen de
scholen ook de gemeentelijke subsidie inzetten.
Parttime taalklassen
De nieuwkomers die in de kern Alphen gebruik gaan maken van de parttime taalklassen
brengen 2/3e van de tijd door op de scholen in de wijk. De extra bekostiging eerste opvang
nieuwkomers krijgt een school alleen wanneer zij vier of meer leerlingen opvangt die korter
dan een jaar in Nederland zijn. Voor veel scholen die enkele nieuwkomers opvangen zal er
dan ook geen sprake zijn van extra bekostiging. Als een school wel recht heeft op extra
bekostiging van het Rijk, dan zal slechts 1/3 van dat bedrag worden aangemerkt als bijdrage
voor de bekostiging van de taalklas. Zo blijft de school ook ruimte houden om extra hulp
voor de leerlingen in te schakelen op de dagdelen dat zij in hun eigen school zijn. De
gemeentelijke subsidie zal daarom nodig zijn om de parttime taalklas te bekostigen. Wij
adviseren om voor de parttime taalklassen dezelfde subsidie beschikbaar te stellen als voor
de centrale opvangklas, zijnde maximaal € 37.552 per jaar.
Dekking
Middelen onderwijsachterstandenbeleid
Gemeenten mogen de specifieke uitkering Onderwijsachterstandenbeleid (oab) inzetten voor
voorschoolse educatie of overige activiteiten voor leerlingen met een grote taalachterstand.
Onder dit laatste valt ook het onderwijs aan anderstalige leerlingen. De Gemeente Alphen
aan den Rijn zet de structurele oab-middelen in ieder geval tot en met 2018 in voor
versie d.d. 19 juli 2017
3
voorschoolse educatie, uitgevoerd door Boost. Maar de gemeente ontvangt naast de
structurele uitkering in de jaren 2014 tot en met 2016 aanvullende bekostiging voor het
verhogen van het taalniveau van de pedagogisch medewerkers werkzaam in de vve.
Inmiddels hebben alle vve-medewerkers in de Gemeente Alphen aan den Rijn het benodigde
taalniveau bereikt. Er resteert een bedrag van € 55.000 dat de gemeente kan uitgeven aan
overige activiteiten op het gebied van onderwijsachterstandenbeleid, zoals een taalklas. Wij
adviseren dit bedrag in te zetten voor de bekostiging van de taalklas en opvangklas in 2016.
Middelen Actieplan Spoedzoekers
De Rijksmiddelen die het onderwijs ontvangt zijn niet altijd toereikend om alle kosten van
een opvangklas te kunnen dekken. Daarom houdt het Actieplan Spoedzoekers rekening met
een gemeentelijke bijdrage aan het onderwijs aan nieuwkomers van € 37.552 per klas. Wij
adviseren de subsidie van de opvangklas en taalklassen vanaf 2017 te dekken uit deze
middelen.
Locatiegegevens
De parttime taalklassen zullen gehuisvest worden in de kern Alphen in de wijk Ridderveld
omdat we verwachten dat in deze wijk het aantal nieuwkomers zal blijven toenemen.
Stichting SPCO LEV zal de opvangklas in Boskoop gaan realiseren in de brede school
Snijdelwijk.
Realisatie
De verwachting is dat de centrale opvangklas en de taalklassen kort na de zomervakantie
kunnen starten.
versie d.d. 19 juli 2017
4