In deze nieuwsbrief

NIEUWSBRIEF –SPECIAL ZWANGEREN
maart 2016
In deze nieuwsbrief

Introductie ‘Aanvraagformulier bloedonderzoek zwangerschap’

Aanmelden voor nascholing ‘Diagnostiek en behandeling van infecties bij zwangeren’

Optimalisatie screeningsmethode van groep B streptokokken (Streptococcus agalactiae)
bij zwangeren – herhaling

Zikavirus

Verificatie aanvragers

Diagnostiek op chlamydia, gonorroe en trichomonas bij plaatsen IUD
Introductie ‘Aanvraagformulier bloedonderzoek zwangerschap’
Het Streeklab Haarlem heeft samen met Atalmedial een nieuw screeningsformulier voor de
12e week Prenatale Screening Infectieziekten en Erytrocytenimmunisatie (PSIE) ontwikkeld.
Het voordeel hiervan is dat er slechts één formulier nodig is voor de screening op Hepatitis B,
Syfilis, HIV en erytrocytenantistoffen, aangevuld met mogelijk extra klinisch chemisch
onderzoek (Atalmedial) en microbiologisch onderzoek (Streeklab Haarlem). De
accountmanager neemt hierover binnenkort contact met u op.
Aanmelden voor nascholing: ‘Diagnostiek en behandeling van infecties bij zwangeren’
Op 12 april wordt op het Streeklab Haarlem een geaccrediteerde nascholing voor
verloskundigen gehouden. Het volledige programma vindt u op de website. Inschrijven kunt u
doen door het inschrijvingsformulier, dat zich achter het programma bevindt, in te vullen en
per e-mail te sturen naar [email protected].
Nieuwe screeningsmethode van groep B streptokokken (Streptococcus agalactiae)
bij zwangeren
Mischa Jager, arts-microbioloog
In de nieuwsbrief van juni 2015 informeerden wij u over de optimalisatie van de
screeningsmethode voor GBS. Inmiddels is de nieuwe screening methode na een uitgebreide
validatie van de methode volledig operationeel.
Groep B streptokokken (GBS) zijn de meest voorkomende oorzaak van een ernstige,
invasieve neonatale infectie. Besmetting van het kind vindt plaats voor, tijdens of na de
partus. Zwangeren worden op indicatie gescreend op GBS-dragerschap. Lees het volledige
artikel via deze link of op onze website (onder ‘Over Streeklab’ – in het nieuwsarchief, waar
het artikel op 30.06.2015 geplaatst is).
Door de introductie van de nieuwe kweektechniek wordt meer GBS gedetecteerd bij de
moeder doordat de nieuwe selectieve plaat die we vanaf heden gebruiken na validatie een
stuk gevoeliger blijkt te zijn dan de conventionele methode. Door verbetering in laboratorium
techniek wordt minder GBS bij de moeder gemist en zullen meer kinderen tijdens de
geboorte beschermd kunnen worden met antibiotica en meer kinderen na de geboorte ‘at
risk’ worden beschouwd waardoor een ‘early onset’ neonatale sepsis voorkomen kan worden.
De nieuwe kweek techniek heeft onze voorkeur boven DNA amplificatie (PCR) techniek omdat
met de PCR geen resistentie kan worden bepaald. Dit is belangrijk omdat er veel resistentie
wordt gezien tegen clindamycine en macrolide antibiotica zoals erythromycine die gebruikt
wordt bij vrouwen die allergisch zijn voor penicilline.
Op het verloskundige formulier is een apart hokje voor GBS-kweek aangemaakt. Door dit aan
te vinken wordt er alleen naar GBS dragerschap gekeken. De huisarts kan uiteraard ook een
specifieke GBS kweek aanvragen, echter zal hij/zij dit moeten aangeven bij de klinische
NIEUWSBRIEF –SPECIAL ZWANGEREN
maart 2016
gegevens. Wanneer er waar gekweekt moet worden kunt is lezen via deze link of op onze
website (onder ‘Over Streeklab’ – in het nieuwsarchief, waar het artikel op 30.06.2015
geplaatst is).
Zikavirus
Het zikavirus breidt zich steeds verder uit over het Caribisch gebied en andere landen in
Zuid- en Midden-Amerika.
Klinisch beeld
De symptomen lijken erg op die van een dengue- en chikungunya-infectie. Echter, de meeste
infecties (60-80%) verlopen zonder enige klachten. Indien er klachten zijn dan treden deze
op na een incubatieperiode van 3-12 dagen. Klachten zijn meestal mild en duren gemiddeld
2-7 dagen. De belangrijkste symptomen zijn:
- Subfebriele temperatuur (<38.5° C)
- Algemene, niet specifieke symptomen als spierpijn, algehele malaise en hoofdpijn
- Maculopapulaire huiduitslag, vaak van gezicht naar lichaam uitbreidend
- Hyperemische conjunctiva of bilaterale, non-purulente conjunctivitis
- Voorbijgaande arthritis/arthralgie, eventueel gepaard gaand met gewrichtszwelling in
vooral de kleinere hand- en voetgewrichten.
Zikavirus en zwangeren
Men vermoedt een verband tussen zikavirusinfecties en aangeboren hersenafwijkingen zoals
microcefalie. Of deze afwijkingen daadwerkelijk het gevolg zijn van zikavirusinfecties, wordt
nog onderzocht. Hoewel de kans op complicaties van een zikavirusinfecties vooralsnog dus
klein lijkt te zijn, kunnen vermoedens van ernstige complicaties bij zwangeren door Zikavirus
(nog ) niet worden weerlegd. Zwangeren, en vrouwen met een zwangerschapswens, worden
door het RIVM daarom geadviseerd om uit voorzorg te overwegen een reis naar gebieden
waar zikavirusinfecties voorkomen, uit te stellen. Voor zwangeren in gebieden waar
zikavirusinfecties kunnen worden opgelopen, geldt het advies om altijd zorgvuldig
maatregelen te nemen om muggenbeten te voorkomen.
Zikavirusbesmettingen via seksueel contact
Deskundigen denken dat verreweg de meeste besmettingen met zikavirus via muggen
plaatsvindt. Desondanks komen er steeds meer signalen van zikavirus besmettingen via
seksueel contact. Het Amerikaanse CDC rapporteerde kort geleden een aantal gevallen
waarbij vrouwen besmet zijn geraakt met het virus, terwijl het enige risico op infectie
bestond uit seks met een man die recent uit zikagebied was teruggekeerd.
Op dit moment lijkt het erop dat mannen met klachten van zikavirusinfecties de ziekte via
seksueel contact kunnen overdragen. Het is nog onduidelijk of ook geïnfecteerde vrouwen via
seksueel contact zikavirus kunnen overdragen aan mannen. Tevens is het nog niet bekend
hoe lang het zikavirus in sperma aanwezig blijft en of mannen die wel besmet zijn, maar
geen klachten hebben, het virus ook via seks kunnen overdragen. Nader onderzoek is nodig
om de seksuele overdraagbaarheid van zikavirus goed te begrijpen.
Diagnostiek
Bij mensen met passende symptomen en reisanamnese kan de diagnose bevestigd worden
door middel van een PCR op serum/plasma of urine, afgenomen in de eerste vijf dagen na de
start van symptomen. Serologie (antistoffenbepaling) is nog niet voldoende gevalideerd voor
de diagnostiek. Wel is het mogelijk een serumpaar af te nemen om later (wanneer
betrouwbare diagnostiek beschikbaar is) de antistoffenbepaling in te zetten.
Voor meer informatie kunt u terecht bij een van de artsen-microbioloog of op de websites van
het RIVM: http://goo.gl/gJdiKG, PAHO: http://goo.gl/PP1WbA, CDC: http://www.cdc.gov/zika/
NIEUWSBRIEF –SPECIAL ZWANGEREN
maart 2016
Meer over zikavirus en seksuele overdraagbaarheid vind u hier: http://goo.gl/E0tKbn
Verificatie van aanvragers
De zorgverzekeraars eisen dat het Streeklab Haarlem een verificatieronde onder haar
aanvragers uitvoert. Aanvragen voor diagnostiek mogen voortaan niet meer op de AGB-code
van een praktijk worden uitgevoerd maar uitsluitend op de AGB-code van de geregistreerde
en bevoegde aanvrager zelf. Wij zullen u benaderen voor het verifiëren van de AGB-codes
van de geregistreerde en bevoegde aanvrager(s) binnen uw praktijk.
Diagnostiek op Chlamydia, Gonorroe en Trichomonas bij plaatsen IUD
Sinds 1 september 2014 heeft het ministerie van VWS besloten dat verloskundigen
anticonceptiemiddelen zoals de pil en het spiraaltje mogen voorschrijven aan vrouwen.
De diagnostiek die nodig is voorafgaand aan het plaatsen van een spiraaltje kunt u bij het
Streeklab Haarlem aanvragen via het formulier ‘Aanvraagformulier infectie-diagnostiek’.
Vermeld daarbij dat het gaat om een screening voor plaatsen IUD. Voor afname van het
materiaal gebruikt u een eswab met roze dop. Deze kunt u bestellen op de webshop van het
Streeklab Haarlem. Kies Verzendset eswab (1 stuks) roze dop.
Wanneer u een spiraaltje plaatst denkt u dan aan het volgende:
Bij anamnese gebleken indicatie voor soa-onderzoek, of op verzoek van patiënte, wordt eerst
materiaal voor PCR-diagnostiek voor Chlamydia trachomatis en Neisseria gonorrhoeae
afgenomen. Bij fluorklachten dient tevens onderzoek op Trichomonas vaginalis te worden
ingezet (voor meer informatie zie de NHG-Standaard: Het soa-consult).
Vragen?
Heeft u vragen, opmerkingen of suggesties stuurt u dan een e-mail naar:
[email protected].