Dopamine agonist Levodopa Werking Merken Levodopa wordt in de darmen opgenomen in het bloed en daarna afgegeven in de hersenen. Daar wordt de levodopa omgezet in dopamine. Doordat op deze manier het dopamine tekort afneemt verminderen de symptomen van de ziekte van Parkinson Dopamine agonisten stimuleren de receptoren van dopamine in de hersenen. Ze bootsen hiermee de werking van dopamine na. Hierdoor verminderen de symptomen van de ziekte van Parkinson Levodopa wordt altijd ingenomen met een hulpstof. De meest gebruikte combinaties: De meest gebruikte dopamine agonisten in Nederland: Levodopa benserazide (Madopar®) Levodopa carbidopa (Sinemet®) Er zijn verschillende generieke medicijnen beschikbaar met dezelfde bestandsdelen Invloed op mijn symptomen Het effect op motorische symptomen is bewezen en groter dan dat van dopamine agonisten. Nietmotorische symptomen zijn weinig onderzocht. Er zijn aanwijzingen dat deze verbeteren Ropinirol (Requip®) Pramipexol (Sifrol®) Rotigotine (Neupro®, pleister) Er zijn verschillende generieke medicijnen beschikbaar met dezelfde bestandsdelen Het effect op motorische symptomen is bewezen, maar minder groot dan bij levodopa. Niet-motorische symptomen zijn weinig onderzocht. Er zijn aanwijzingen dat deze verbeteren Levodopa Dopamine agonist Mogelijke bijwerkingen Op de korte termijn heeft levodopa gemiddeld genomen minder bijwerkingen dan dopamine agonisten. Op de lange termijn is de kans om motor complicaties te ontwikkelen groter bij levodopa dan bij dopamine agonisten. Overbeweeglijkheid is een voorbeeld van een motor complicatie. Ook doen zich op den duur soms periodes voor waarin de medicatie niet werkt (wearing off) Op de korte termijn hebben Dopamine agonisten gemiddeld genomen meer bijwerkingen dan levodopa. Op de lange termijn is de kans om motor complicaties te ontwikkelen kleiner bij dopamine agonisten dan bij levodopa. Dopamine agonisten kunnen psychische bijwerkingen hebben, zoals gok-, koop-, eet- of seksverslaving (impulscontrole stoornis). Daarom zijn dopamine agonisten minder geschikt voor mensen met cognitieve beperkingen of ouderen Invloed op autorijden Levodopa kan invloed hebben op de rijvaardigheid. Daarom wordt aangeraden geen auto te rijden bij begin van het gebruik. Als u drie dagen een stabiele dosering levodopa gebruikt kunt u evalueren of u weer kunt gaan autorijden Dopamine agonisten kunnen invloed hebben op de rijvaardigheid. Daarom wordt aangeraden geen auto te rijden bij begin van het gebruik. Als u drie dagen een stabiele dosering van de dopamine agonist gebruikt kunt u evalueren of u weer kunt gaan autorijden Overbeweeglijkheid jaar Impulscontrole stoornis Misselijkheid Ontwikkelt zich bij 51 van de 100 patiënten na vijf Ontwikkelt zich bij 7 van de 100 patiënten Komt voor bij 28 van de 100 patiënten. Met name bij start van medicatie. Dit is behandelbaar jaar Ontwikkelt zich bij 22 van de 100 patiënten na vijf Ontwikkelt zich bij 14 van de 100 patiënten Komt voor bij 30 van de 100 patiënten. Met name bij start van medicatie. Dit is behandelbaar Levodopa Duizeligheid Slaperigheid overdag Dopamine agonist Komt voor bij 15 van de 100 patiënten Komt voor bij 17 van de 100 patiënten Komt voor bij 9 van de 100 patiënten Komt voor bij 27 van de 100 patiënten Inname 3 tot 4 keer per dag 1 pil innemen, minimaal een half uur voor of een uur na de maaltijd. Niet innemen met zuivelproducten De pil met gewone werkingsduur drie keer per dag 1 pil innemen. De langwerkende pil of pleister 1 keer per dag innemen/aanbrengen Als de medicijnen niet meer voldoende werken De dosis wordt verhoogd tot dat niet meer voldoende werkt. Dat kan jaren duren. Op dat moment kunnen andere medicijnen worden toegevoegd. Als ook dat niet meer voldoende werkt, kan een hersenoperatie of een levodopa- of dopamine pomp overwogen worden De dosis wordt verhoogd, maar de werking neemt langzaam af. Gemiddeld genomen wordt levodopa na twee jaar toegevoegd (combinatietherapie). Daarna geldt hetzelfde als voor levodopa