Rhesus D-negatief of rhesus c-negatief…

Zwanger?
Luister naar
het goede nieuws!
Informatie over rhesusziekte en
de rhesusprik
Bloed is leven
Zwanger?
Luister naar het goede
nieuws!
Rhesus D
3
De rhesus D-factor en zwangerschap
4
Mogelijke gevolgen
5
Tweede bloedtest
6
Anti-D prik
6
Een anti-D prik is niet altijd nodig
7
Rhesus c en zwangerschap
8
Belangrijk
8
Wat gebeurt wanneer?
Meer nieuws
9
11
Rhesus D-negatief
of rhesus c-negatief…
Wat betekent dit voor u?
In verband met uw zwangerschap is onlangs uw bloed
onderzocht. Er is toen ondermeer bepaald wat uw
bloedgroep is. U heeft deze folder gekregen omdat uw
bloedgroep rhesus D-negatief is, of rhesus c-negatief.
Uw verloskundige heeft u hierover al enige uitleg gegeven.
In deze folder wordt uitgelegd wat een bloedgroep is,
wat de mogelijke gevolgen zijn voor een zwangerschap
en waarom bij u een extra bloedonderzoek zal worden
uitgevoerd.
Rhesus D
In ons bloed zitten miljarden cellen, zoals rode bloedcellen,
witte bloedcellen en bloedplaatjes, die allemaal een belangrijke
functie hebben in het goed functioneren van ons lichaam.
Op de rode bloedcellen zitten de diverse kenmerken die
bepalen welke bloedgroep iemand heeft, zoals bloedgroep A,
B, AB of 0. Op de rode bloedcellen komen wel honderden
bloedgroepen voor. Niet alle bloedgroepen zijn van even groot
belang. Een belangrijk kenmerk op de rode bloedcellen is
bloedgroep rhesus D. Bij ongeveer 85 procent van de mensen
is de rhesus D-bloedgroep aanwezig op de rode bloedcel. Zij
zijn rhesus D-positief.
Bij de overige vijftien procent ontbreekt de rhesus D-bloedgroep.
Dit noemen we rhesus D-negatief.
rhesusfa ctor
rhesus D-nega tief
rhesus D-positief
3
De rhesus D-factor en zwangerschap
Als u zelf rhesus D-negatief bent en de vader van uw kind is
rhesus D-positief, kunt u in verwachting zijn van een rhesus Dpositief kind. Uw lichaam kan dan afweerstoffen gaan aanmaken
tegen het bloed van uw kind. Uw lichaam ziet de rhesus Dpositieve bloedcellen als “lichaamsvreemde cellen” en kan
reageren door het aanmaken van rhesus D-afweerstoffen.
rhesus D-nega tief
Wanneer een rhesus Dnegatieve vrouw en een
rhesus D-positieve man
een kind verwachten
kan het kind, net als de
vader, rhesus D-positief
zijn
rhesus D-positief
Dit kan gebeuren als tijdens de zwangerschap rode bloedcellen
van uw kind in uw bloedbaan terechtkomen. De kans hierop is
het grootst tijdens de bevalling.
Een enkele keer, meestal pas in de laatste drie maanden van de
zwangerschap, kan al eerder een beetje bloed van het kind bij
de moeder komen. Maar als er afweerstoffen worden gevormd,
is dat over het algemeen pas aan het eind van de zwangerschap of na de bevalling. Zelf heeft de moeder geen last van
de afweerstoffen
Mogelijke gevolgen
Als tijdens of na de eerste zwangerschap rhesus D-afweerstoffen
zijn gevormd, is het afweersysteem geactiveerd. Bij een
volgende zwangerschap van een rhesus D-positief kind zal het
afweersysteem van de moeder de rhesus D-bloedgroep snel
herkennen wanneer rode bloedcellen van het kind in de
4
rhesus D-nega tief
Het door de eerste
zwangerschap
geactiveerde afweersysteem van de moeder
zal bij een volgende
zwangerschap van een
rhesus D-positief kind
snel veel afweerstoffen
vormen na contact met
het bloed van het kind.
a fweerstoffen
Deze afweerstoffen
zullen via de placenta
in de bloedbaan van
het kind terechtkomen.
Rh+
De afweerstoffen
zullen vervolgens de
rode bloedcellen van
het kind aanvallen en
afbreken
rhesus D-positief
bloedbaan van de moeder terecht komen en er veel afweerstoffen gevormd worden. Deze afweerstoffen kunnen door de
placenta bij het kind terechtkomen. De afweerstoffen breken
daar de rode bloedcellen af. De afbraak van de rode bloedcellen
veroorzaakt bloedarmoede bij het kind. Deze bloedarmoede
kan al ontstaan tijdens de zwangerschap. Na de geboorte kan
het kind geel en ziek worden door de ophoping van afbraakproducten van de rode bloedcellen.
De officiële benaming hiervoor is Hemolytische Ziekte van
Foetus en Pasgeborenen (HZFP).
Ook wordt de term rhesusziekte wel gebruikt. Tegenwoordig
kan met nieuwe testen, goede verloskundige zorg en de anti-D
prik veel gedaan worden om rhesusziekte te voorkomen.
a fbra a k va n de rode bloedcellen door a fweerstoffen
5
Een tweede bloedtest
In week 27 van uw zwangerschap wordt bij u nogmaals bloed
afgenomen. Uw bloed wordt ondermeer onderzocht op de
aanwezigheid van afweerstoffen tegen rhesus D. Als die in uw
bloed worden gevonden, zal de ontwikkeling en conditie van
uw kind nauwlettend worden gevolgd. Naast het onderzoek
naar afweerstoffen is het nu mogelijk ook te bepalen of uw
kind de rhesus D-bloedgroep heeft. Hiervoor wordt erfelijk
materiaal (DNA) van het ongeboren kind gebruikt. Dit is
namelijk in kleine hoeveelheden aanwezig in het bloed van
zwangeren. Als blijkt dat uw kind rhesus D-positief is, krijgt u
in week 30 en na de bevalling een anti-D prik.
De anti-D prik voorkomt dat de moeder rhesus-afweerstoffen
maakt zodat rhesusziekte niet optreedt.
Anti-D prik
De anti-D prik zorgt ervoor dat de bloedcellen van uw kind
uit uw bloedbaan verwijderd worden. Want zo kan worden
voorkomen dat u zelf afweerstoffen tegen rhesus D gaat
aanmaken. De anti-D prik bevat rhesus D-immunoglobulinen.
Dit zijn (kant-en-klare) afweerstoffen tegen rhesus D die de
“vreemde” bloedcellen herkennen en afbreken zodat ze uit uw
lichaam verdwijnen. Deze anti-D prik krijgt u in week 30 van
uw zwangerschap en na de bevalling toegediend.
De anti-D prik bevat kanten-klare afweerstoffen tegen
bloedgroep rhesus D.
De anti-D prik zal de rode
bloedcellen van het kind in de
bloedbaan van de moeder
direct herkennen en afbreken.
Ze verdwijnen vervolgens
uit de bloedbaan van de
moeder nog voordat het
afweersysteem van de moeder
deze lichaamsvreemde rode
bloedcellen heeft kunnen
ontdekken.
Hierdoor zal het afweersysteem van de moeder zelf
geen afweerstoffen vormen
en wordt de rhesusziekte
voorkomen.
6
Een anti-D prik is niet altijd nodig
Een afweerreactie kan alleen plaatsvinden als uw kind rhesus Dpositief is (en u rhesus D-negatief bent). Uw baby heeft dit
erfelijke kenmerk dan gekregen van de vader. In 40% van de
zwangerschappen is het kind, net als de moeder, rhesus Dnegatief. Voor deze vrouwen is de anti-D prik niet nodig.
7
Rhesus c en zwangerschap
Ook afweerstoffen tegen rhesus c kunnen tot problemen
leiden. Ongeveer 18% van de mensen is rhesus c-negatief.
Als u rhesus c-negatief bent, zal in week 27 opnieuw bloed
worden afgenomen. Uw bloed wordt onderzocht op
aanwezigheid van afweerstoffen tegen rhesus c.
Als in uw bloed afweerstoffen worden gevonden, zal de
ontwikkeling en conditie van uw kind nauwlettend worden
gevolgd.
Belangrijk
Het is belangrijk te realiseren dat de meeste zwangerschappen
probleemloos verlopen ook al zijn er verschillen tussen de
bloedgroepen van moeder en kind.
Van rhesus D is bekend dat dit rhesusziekte kan veroorzaken.
Sinds 1969 bestaat er daarom een landelijk programma
voor rhesus D-negatieve vrouwen om te voorkomen dat de
rhesusziekte zich kan voordoen.
Voortschrijdend inzicht heeft het preventieprogramma verder
verfijnd. Recente wijzigingen zijn het gericht toedienen van de
rhesusprik in week 30 van de zwangerschap.
Zoals gezegd is “het goede nieuws” dat met een nieuwe test
nu uit het bloed van de moeder ook de rhesus bloedgroep van
het kind kan worden bepaald. Hiervoor is de bloedtest in week
27 noodzakelijk. Op die manier zal niet onnodig een rhesusprik
gegeven worden.
Ook het testen van rhesus c-negatieve vrouwen is nieuw. De
kans dat afweerstoffen worden gevormd en dat dit ernstige
gevolgen heeft voor het kind zijn veel kleiner dan bij rhesus D.
Een prik met afweerstoffen is dan ook niet nodig.
De bloedtest in week 27 is een extra controle of afweerstoffen
zijn gevormd. Als in uw bloed afweerstoffen worden gevonden,
zal de ontwikkeling en conditie van uw kind nauwlettend
worden gevolgd.
8
Wat gebeurt wanneer?
Bloedonderzoek in week 12
• Virusscreening
• Bepaling bloedgroep
• Bepalen rhesus D-factor
• Bepalen rhesus c-factor
• Screening afweerstoffen tegen bloedgroepen
Vervolgonderzoeken in week 27
• Indien de moeder rhesus D-negatief is
controle op aanwezigheid
rhesus D-afweerstoffen
bepaling
rhesus D-bloedgroep kind
wel
afweerstoffen
geen
afweerstoffen
kind is rhesus
D-negatief
kind is rhesus
D-positief
extra
controles
geen
vervolg
geen
vervolg
anti-D prik in
week 30 en na
de bevalling
• Indien de moeder rhesus c-negatief is
controle aanwezigheid
rhesus c-afweerstoffen
wel
afweerstoffen
geen
afweerstoffen
extra
controles
geen
vervolg
NB. De combinatie rhesus D en c negatief komt zelden voor.
9
10
Meer nieuws op www.rhesusprik.nl
Heeft u vragen? Of wilt u meer weten over bloedgroepen,
rhesusziekte en anti-D? Kijk dan op www.rhesusprik.nl.
Met vragen kunt natuurlijk ook bij uw verloskundig
hulpverlener terecht.
11
Patiëntenbrochure RheDQuin 11-11:Opmaak 1 12-01-12 13:10 Pagina 12
Sa nquin Pla sma producten
Plesmanlaan 125
1066 CX Amsterdam
E-mail: [email protected]
www. rhesusprik.nl
www.sanquin.nl