Slide 1

Welkom
Agenda:
19 juni - Stef Blok
25 september - Excursie
Verduurzaming gebouwde omgeving
vergt samenwerking
Prof. dr. Jacqueline Cramer (USI)
Bijdrage van het USI netwerk
• Vraaggericht wordt expertise gemobiliseerd
• Unieke combinatie van kennis op het gebied
van duurzaamheid in diverse disciplines
• Wisselwerking tussen fundamenteel/toepast
onderzoek en theorie/praktijk
• Bundeling van kennis van 1500 onderzoekers
samen met bedrijven, overheden en
georganiseerde burgers
Duurzaamheid: Eén van de grootste
uitdagingen in 21e eeuw
• Groei wereldbevolking (9 miljard) en groei
welvaart (4-5x) leiden tot meer beslag op
grondstoffen, energie en water en tot meer
vervuiling
• Afremmen welvaart en wereldbevolking:
moeilijke weg
• Alternatief: Eco-effectief produceren en
consumeren door duurzaam innoveren
Belangrijkste issues
Klimaatverandering
Grondstoffen efficiency
Biodiversiteit
Europese ervaringen met
Verduurzaming Gebouwde Omgeving
Green Building beleid in EU
De grootste uitdaging in Europa is deep retrofit
van de bestaande voorraad om te voldoen aan
nieuwe eisen (energie- en grondstoffen
efficiency)
- Energy Performance of Buildings Directive
(EPBD, 2002; EPBD recast 2010), welke vereist
certificering; inspecties, training & renovatie
- A Resource-efficient Europe, Flagship initiative
Grondstoffen efficiency
• In 2050: twee keer planeet nodig om ons van
grondstoffen te voorzien. Daarom voor 2020
al stappen zetten (Stappenplan voor Efficiënt
Hulpbronnengebruik in Europa, 2011)
• De bouwsector in EU biedt zeer grote kansen
voor besparingen op het gebruik van
natuurlijke hulpbronnen (meer dan 50% van
alle gebruikte grondstoffen)
• Betere concurrentiepositie
Nederlandse ervaringen
Stapsgewijze innovaties
Sprongsgewijze innovaties
Naar een circulaire economie
Consequenties voor bouwsector
1. Verandering van eigen productieproces
(reductie energie-/grondstoffenverbruik)
2. Verandering van materialen en productontwerp (koppelen aan trends)
3. Afstemming in keten/cluster (nieuwe
samenwerkingscoalities)
Cirkelstad, naar een
samenleving waar afval en
uitval niet bestaat
Ontwerpen
Produceren
Bouwen
Beheren
Slopen
Amoveren
Renovatie Centraal
Stationsgebied
Utrecht
Aanpak: nieuw?
• Integrale aanpak (PPP): nog weinig toegepast
• Veranderingen nodig op systeemniveau i.p.v.
op het niveau van product of individueel
gebouw: duurzame gebiedsontwikkeling
• Samenwerking nodig tussen clusters van
bedrijven, overheden en burgers
• Nieuwe bestuurlijke en financiële governance
(ESCO’s en andere vormen)
Knelpunt 1: Gebrek aan regie
• Leiderschap nodig
• Rollen en verantwoordelijkheden van
partijen in gehele keten helder definiëren
• Projectregisseur aanstellen die gehele project
integraal aanstuurt met team (wie?)
• Gezamenlijk optrekken in consortium vanuit
lange termijn perspectief
Knelpunt 2: Suboptimalisatie
• Aannemer, E exploitant, onderaannemers
(installatie/onderhoud), eindgebruiker:
neiging om eigen belang voorrang te geven
• Gevolg: suboptimalisaties in keten
• Voorbeeld: KT contract met binneninstallateurs versus LT onderhoud strategie
• Oplossing: nieuwe samenwerkingsvormen
Knelpunt 3: Kostenverdeling
• Huidige situatie: E exploitant draagt zorg
voor business case WKO energievoorziening
• Terugverdienmodel: gem. 15 jaar; investering
in initiële kosten en exploitatiekosten (E prijs
niet hoger dan reguliere E prijs volgens
Warmtewet)
• Transparantie over afspraken (ook na 15 jr)
en grip op kostenoverschrijding nodig (Hoe?)
Knelpunt 4: Beperkte
betrokkenheid van eindgebruikers
• Burgers: “Laten overheid en bedrijfsleven
maar de leiding nemen, dan volgen wij”.
Echter: gebeurt niet automatisch.
• Betrokkenheid in ontwerp besluitvorming
en in gedeeld eigenaarschap (b.v. in
energie corporaties): belangrijk
Conclusies
• Verduurzaming van gebouwde omgeving
biedt kansen: economisch, sociaal en
ecologisch
• Samenwerking in clusters/ketens: nodig
• Betrokkenheid eindgebruikers: cruciaal
• Overheid: sturende en faciliterende rol (150
miljoen energiebesparingsmaatregelen; btw
verlaging en andere incentives helpen)
• Maar….bouw zelf kan het DOEN!