Aysim Akpinar 26/03/2015 WGK Limburg Arthrose en pijn cultuur

Aysim Akpinar
26/03/2015 WGK Limburg
Arthrose en pijn cultuur/religiegebonden?
Twee in het oogspringende
groepen
Islam
•
•
•
•
Groepscultuur
Gemeenschapsleven sterk aanwezig
Reinheid
Eenzelfde Koran: Verschillende/
individuele invulling
Wat is cultuur?
Opvoeding
Omgeving
Onderwijs
‘Cultuur’ zien door een cultuurbril met
drie glazen, waarmee we de werkelijkheid
waarnemen, interpreteren en er zin aan geven.
Wat is cultuur?
• Niet de culturen maar mensen ontmoeten
elkaar met hun eigen persoonlijkheid en
menselijke natuur. Het is een vingerafdruk van
het denken en handelen.
• Door cultuur worden ook gedragspatronen
(bv. pijngedrag) in stand gehouden met
betrekking tot ziek zijn of gezondheid.
• Elke groep heeft zijn eigen cultuur, maar elk
individu is uniek.
• Cultuur en religie: niet gelijkstellen !
Een holistische mensvisie
= De mens als een totaalbeeld zien:
“Ik heb niet mijn ziekte, maar ik ben ziek”.
• Verschillende opvattingen over omgang met
een ziekte.
• Kwalitatieve zorg = als de mens in zijn
totaliteit wordt bekeken.
Hierdoor kan men de patiënt beter van
dienst zijn bij de pijnbestrijding.
Is pijn en de expressie van pijn gekleurd door
de etnische achtergrond van de patiënt?
Er zijn aanwijzingen dat er etnische verschillen
zijn in pijnperceptie en pijntolerantie!
Vb: Pijnuiting als teken van zwakte, pijnlijke
rituelen als teken van loyaliteit voor de
religie/cultuur…
• De ‘pijnpatiënt’ bestaat niet, net zomin als de
“allochtone pijnpatiënt”.
Artrose pijnen
Cultuur/religie gebonden problemen.
Anamnese: handvatten
• De anamnese onbevooroordeeld afnemen. Het helpt
soms om de lange voorgeschiedenis te beluisteren!
Extra tijd kan soms tijd uitsparen 
• Open communicatie, werken aan vertrouwensband.
Pijnbeleving in diverse culturen (h)erkennen vereist
ook kennis of professionele nieuwsgierigheid van
diverse culturen.
• Lichamelijke onderzoek is meestal een teken van
erkenning van de klacht.
• Medicatie wordt meestal verwacht, uitleggen waarom
dit niet nodig is.
• Taalproblemen aanpakken door tolk in te schakelen.
Pijnklachten
• Soms symbolisch taalgebruik en overdreven
uiting van pijnklacht om het boze oog niet te
tarten, of angst om niet verstaan te worden.
• Gebrek aan kennis van het menselijk lichaam:
uitleg kan soms verkeerd interpreteert worden
Gebruik van metaforen
• ‘lichaamsdeel is dood’, ‘mijn lichaam is lui
geworden’: slap, gevoelloos.
• ‘Ik ga dood’ betekent soms gewoon veel pijn
hebben.
• ‘Gevoel of er mieren over mij kruipen’
• ‘Het vuur zit in mij’: brandende pijn.
• ‘Scheurend gevoel’
• ‘Er zit een steen in mijn maag’
• ‘Honing eten voor pijn in onderbuik helpt’
Pictogrammen
Taalbarrière
• Vanuit de patiënt
– Duidelijke formuleren: wat is de juiste klacht/vraag?
• Vanuit de hulpverlener
– Duidelijke en verstaanbare informatie geven
• Inzetten van tolk kan taalbarrière overbruggen
– Liever geen familielid!
• Inhoudelijke betrouwbaarheid van vertaling is
onzeker
• Rol van tolk vaak emotioneel belastend
• Kinderen zijn soms tolk (cave: druk rond
hiërarchie)
Taalbarrière
– lagere ‘patient information recall’: begrijpt info weinig
of niet, en laat dit niet merken.
– lager ‘patient question-asking behavior:
Gevolg:
– Lagere compliance
– Begrijpen geen nuances in de voorlichtingsboodschap
– Stellen weinig vragen: ongeïnteresseerd overkomen
Tolken
Telefoontolken:
Voor korte of dringende gesprekken, kan je
beroep doen op een telefoontolk, via Ba-bel,
Vlaamse Tolkentelefoon: 02 208 06 11.
http://www.vlaamsetolkentelefoon.be
Sociale tolken:
http://www.limburg.be/tolkaanvragen
Wanneer er niets aan de pijn wordt
gedaan, wordt deze steeds maar als
erger ervaren.
Psychologische factoren kunnen de pijnervaring
zowel vermeerderen als verminderen.
Medicatietherapie
• Pijnstillende/ontstekingsremmende
geneesmiddelen:
- Niet altijd op regelmatige tijdstippen inname,
door onregelmatige maaltijduren.
Angst voor verslaving, of soms teveel ipv arts
te raadplegen.
• Eerder vraag naar genezende behandeling.
Levensstijlaanpassingen
Voeding, overgewicht en minder beweging
– Eten op onregelmatige tijdstippen
– 2 maal per dag warm.
– Sociaal gebeuren.
– Geen cultuur rond bewegen als sport en
ontspanning.
Beweging
• Lichamelijke oefeningen houdt de gewrichten
soepel en de pijn draaglijk.
• Het is moeilijk om het voorgeschreven
oefenprogramma vol te houden, patiënten
stoppen vaak op het moment dat het beter gaat,
en de pijn neemt langzaam weer toe, en dat
werpt een drempel op om opnieuw te beginnen.
Beweging in dagelijks leven
Als altijd alles voor hen werd gedaan omdat ze ouder zijn, zal het
moeilijk zijn om nu te zeggen dat ze dit zelf moeten aanpakken;
deze normen botsen dan met de adviezen van de hulpverlener.
bv: Waarom moet ik stappen naar de winkel? Wat als de mensen
dit zien? Zorgen mijn kinderen niet goed voor mij?
Ook de kinderen willen niet dat andere mensen zien dat ze niet
goed voor hun ouders zorgen (zorgplicht/ taboe)
Sportverenigingen?
• Niet zo ingeburgerd bij de oudere
generatie.
• Man/vrouw.
• Fietsen?
• Kledingsvoorschriften.
Hoe motiveren?
•
•
•
•
•
•
Hometrainer of pedalo in huis.
Via buurt werkingingen/lokale initiatieven.
Kiné, bewegingstherapie.
Fietsen, driewielerfietsen.
Educatie op maat.
Gebed.
Gebed en beweging
Buigen, knielen, zitten en strekken. Dat
zijn vier houdingen van de Rak’aa, de
serie bewegingen die moslims
uitvoeren onder het uitspreken van de
Salaat, het islamitische gebed.
Als een persoon niet staand kan bidden
dan kan hij zittend bidden.
Alternatieve geneeskunde
• Gebruik van allerlei kruidendrankjes.
• Doen bedevaarttochten om te
genezen.
• Lood smelten
• Amuletjes, kleine koranboekjes, Turkse
blauwe oog ter bescherming.
Alternatieve therapieën:
water, lood smelten, koranverzen…
Amuletjes, hand van Fatima,
afwering boze oog, scapulier.
Bron: Boek werkgroep
‘pluricultureel verplegen’
Herberg een vreemdeling
REFERENTIEPERSOON
CULTUURSENSITIEVE ZORG
Onze
Dank u voor uw
aandacht.