`Waarom zou er hier een tolk op het podium moeten staan?`

30
CULTUUR&MEDIA
CULTUUR&MEDIA
DE MORGEN VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2008
DE KEUZE VAN DE MORGEN
Theater Hand in ’t Oog wil met voorstelling ‘Eden’ het theater voor doven op een hoger niveau tillen
●
‘Waarom zou er hier een tolk
op het podium moeten staan?’
DOOR SARAH THEERLYNCK
“Zeg het dan! Vis!” roept een jonge vrouw,
terwijl ze haar woorden in gebarentaal
omzet. Het kleine, engelachtige jongetje
tegen wie ze het heeft, schudt heftig het
hoofd. Hij loopt weg, zij loopt hem achterna.
Tot hij niet meer kan. “Viiiiiis!” schreeuwt hij
wanhopig uit.
De oude NMBS-loods van Oostende galmt
nog lang na. Op de scène zijn de zes spelers
van Hand in ’t oog ondertussen in een
vreemdsoortige dans verwikkeld waarbij ze
vieze insecten van hun lichaam lijken te kloppen. Nog twee dagen en Eden gaat in première: een stuk over de rust en de zuiverheid van
de natuur en hoe die in onze individualistische en destructieve samenleving verloren
dreigt te gaan. “We proberen ook te achterhalen of doven en horenden de drukke wereld
van tegenwoordig verschillend ervaren”,
zegt Kurt Vanmaeckelberghe in gebarentaal.
Speelster Soetkin Bral, een professionele tolk
Vlaamse Gebarentaal, vertaalt. “Staan doven
dichter bij de natuur omdat ze de drukke
geluiden van deze tijd niet kunnen horen?
Vinden ze makkelijker rust? Ik weet het niet,
maar via Eden zou ik de discussie graag voeren. Met doven én horenden.” Carolien
Klessens, de actrice van daarnet, komt erbij
staan. “Dit stuk leunt dichter bij de leefwereld
van doven aan dan ons vorige, Dèjà Vu. Nu
willen we vragen oproepen. Moeten doven
leren spreken met hun stem? Moet je hen dat
opdringen? Zulke thema’s gaan we niet uit de
weg.”
FOTO JONAS LAMPENS
OOSTENDE ● ‘Wij willen het
doventheater op een hoger niveau
tillen. Ik begrijp ook niet waarom
er bij doventheater altijd een tolk
op het podium bij moet’, zegt
Vanmaeckelberghe in gebarentaal.
ACTRICE CAROLIEN KLESSENS:
In de dovenwereld
wordt niemand
buitengesloten
Hand in ’t oog bestaat sinds 2006.
Vanmaeckelberghe richtte het gezelschap
op nadat hij twee jaar lang meedanste in
Alain Platels voorstelling Wolf. “Ik wilde de
ervaring die ik bij Alain heb opgedaan,
gebruiken in doventheater”, vertelt de regisseur. “Alain heeft me geleerd hoe ik gebaren-
■ Theatergroep Hand in ‘t Oog probeert met hun stuk Eden ook te achterhalen of doven
én horenden de drukke wereld van tegenwoordig anders ervaren.
taal op scène kan aanwenden, hoe ik mijn
taal in dans kan omzetten. Mijn ogen zijn
opengegaan. Nu wil ik op mijn beurt ogen
doen opengaan. Doventheater beperkt zich
vaak tot humoristische stukken en is vaak
erg amateuristisch. Wij willen het naar een
hoger niveau tillen. Ik begrijp ook niet waarom er bij doventheater altijd een tolk op het
podium moet staan. Een tolk is alleen op zijn
plaats als er een communicatieprobleem is.
Op toneel kan een speler dat communicatie-
probleem met zijn expressie en bewegingen
zelf oplossen.” Daarom ook is Eden een mengeling van dans, theater, gebarentaal,
muziek
en
projecties
geworden.
Vanmaeckelberghe: “Die mix kan zowel
doven als horenden aanspreken en is voor
iedereen verstaanbaar.”
Ondertussen is iedereen voor iedereen aan
het vertalen. Niemand spreekt hier alleen
maar Nederlands. Altijd komen de handen
erbij. “De dovenwereld is een erg sociale
wereld”, zegt Klessens, die een theateropleiding volgde, maar enkele jaren terug ook
aan een cursus gebarentaal begon. “Ik werd
onmiddellijk aanvaard als een gelijke. De
dovenwereld is dan misschien een kleine
wereld waar iedereen iedereen kent, niemand wordt buitengesloten. Mijn vader is
op zijn veertigste doof geworden, maar
gebruikt zelf geen gebarentaal. Ik wilde de
taal wel leren en ontdekte al snel dat zij ook
als theatertaal heel interessant zou kunnen
zijn. Toen ik hoorde van Hand in ’t Oog, wilde
ik me dan ook direct aansluiten.”
Voorlopig is Hand in ’t Oog nog een amateurgezelschap van zes medewerkers en zes
spelers, maar Vanmaeckelberghe heeft grote
plannen. “Ik droom ervan om met onze
groep in Bozar of de Vooruit te staan. We krijgen nu subsidies van de stad Oostende en
van het ministerie van Cultuur hebben we
geld gekregen om in Oekraïne te gaan spelen. Gaandeweg groeien we en misschien
worden we ooit een professioneel gezelschap. Dan kan ik mijn job als truckchauffeur in de haven opgeven en me volledig aan
het theater wijden.” Daan Verstraete, het
engelachtige jongetje, luistert met grote
ogen mee. Waarom hij meespeelt met Hand
in ’t Oog? De elfjarige jongen haalt de schouders op en begint traag te gebaren. “Ik speel
graag toneel.” “Als klein kind al zat hij constant in de verkleedkoffer”, valt een vriendin
van zijn mama, die ook doof is, hem bij. “Het
is altijd al zijn interesse geweest.” Wil hij dan
later professioneel acteur worden? Nee,
schudt hij het hoofd. “Toneel spelen is
gewoon een leuke hobby..”
Eden van Hand in ’t Oog, vandaag en morgen in
de oude NMBS-loods, Konterdamkaai, Oostende
Alle info: www.handinhetoog.be
maandag: pop&rock
De
nn
is
va
nR
ita
Vid
an
ge
Pe
rdu
e
De
He
lv
an
Ta
ng
er
De
laa
tst
ez
om
er
Ha
Tog ppy
eth
er
5 films
voor maar
€26,95
SPAAR VOOR DEZE EXCLUSIEVE DVD-BOX ‘5 VLAAMSE TOPFILMS’
VANAF MORGEN BIJ DE MORGEN
De Vlaamse cinema kende de afgelopen jaren een ware revival. De bezoekersaantallen braken alle records en enkele
films en regisseurs kaapten prijzen weg op de grote internationale filmfestivals. De Morgen verzamelde voor u de vijf
indrukwekkendste films van deze talentvolle generatie Vlaamse regisseurs. Spaar vanaf morgen de punten in
De Morgen en voor maar 26,95 euro is deze exclusieve dvd-box ‘5 Vlaamse topfilms’ van u.
All rights reserved. Gebruik en reproductie enkel mits toelating van de uitgever via Mediargus NV, F. Pelletierstraat 8A 1030 Brussels, TEL:(+32)2 7400970 FAX:(+32)2 7400971
●
woensdag: film
●
donderdag: podium
●
vrijdag: expo
★★★★★
Luxe & decadentie. Leven aan de
Romeinse goudkust in Museum
Het Valkhof, Nijmegen, Nederland
(tot 4/1/2009). Een verbluffend
mooie expositie over de welgestelde Romeinen met schatten uit
Pompeji, Herculaneum en Napels.
Winnifred Limburgs bizarre
imaginaire landschappen ogen als
schilderijen.
De zwart-witfoto’s van Xu Peiwu:
de opmars van de moderniteit op
het platteland.
Een apocalyptisch dromenland
Er roert altijd wel wat in het Antwerpse wereldje van
de fotografie. Naast mooi werk bij de vaste waarden
is er ook een gloednieuwe galerie met ambitie:
Stieglitz19. Ze debuteert met beklijvende beelden
van de Chinees Xu Peiwu. Vaste waarde Baudelaire
imponeert met werk van duizendkunstenaar
Winnifred Limburg. Beide tentoonstellingen
focussen op de opmars van de stad naar het
platteland. DOOR ERIC MIN
Galeriehouder Dries Roelens gaf zijn
geesteskind een naam die zwanger is van
geschiedenis. De onvermoeibare
Amerikaanse fotograaf Alfred Stieglitz
(1864-1946) heeft in zijn eentje gezorgd
voor de opstoot van het medium in de
vaart der volkeren. Hij stichtte tijdschriften
en clubs, bouwde exposities en runde de
mythische Little Galleries of the PhotoSecession op nummer 291 van Fifth Avenue,
later kortweg 291. Ook Roelens verwerkte
zijn huisnummer in de naam van de galerie. Als hommage kan dat tellen.
En het schept natuurlijk hooggestemde
verwachtingen. Wie onbeschroomd verwijst naar een van de meesters van de twintigste-eeuwse fotografie, die zijn publiek
bovendien liet kennis maken met nieuwlichters als Cézanne, Matisse of Picasso,
moet sterk uit de hoek komen. Voor de openingstentoonstelling haalde Roelens de
Chinese fotojournalist Xu Peiwu (1964) in
huis. Al meer dan tien jaar documenteert
deze het dagelijkse leven op het platteland
rond de havenstad Guangzhou (Canton),
die als een olievlek uitdijt over de rurale
samenleving. Xu’s beelden in kleur en
zwart-wit tonen hoe een vaak verbijsterende moderniteit van nachtclubs, schoonheidswedstrijden en prostitutie de plaats
inneemt van het rustige dorpse leven.
Ze krijgen een echo bij De Morgen-fotograaf Jimmy Kets, die enkele recente foto’s
uit China exposeert als opwarmer voor zijn
persoonlijke expositie met schitterende
kleurenopnamen uit Las Vegas. Eerst komt
eind oktober nog Ben Murphy aan de beurt
met Riverbed, foto’s van desolate caravans
waarin naar Spanje uitgeweken Engelsen
hokken. Verderop in Roelens’ balboekje
treffen we nog 223 aan, een Chinees die het
nachtleven in Shenzhen in beeld brengt.
Stieglitz19 wil een huis zijn waar jong
talent uit Oost en West welkom is. Een en
ander moet ook de geest van galerie Paule
Pia weer door Antwerpen laten waaien. Dat
is een hele opgave, maar de start is alleszins
veelbelovend.
Geheimen die niet bestaan
In een ander register timmert galerie
Baudelaire al een jaar of zes aan de weg.
Hier is de creatieve, subjectieve fotografie
aan de eer. De erfgenamen van picturalisten, fantasten, her- en vervormers en
andere dwarse geesten maken er de dienst
uit. Voor het najaar werden alvast de grote
kanonnen van stal gehaald. Eind oktober
toont de Tsjech Vladimir Zidlicky recent
werk, in december neemt zijn Franse collega William Ropp over.
De Nederlandse duizendkunstenaar
Winnifred Limburg mag alvast het feest
openen met Op weg naar het einde, een
reeks imaginaire landschappen die er
geheel en al artificieel uitzien, maar bij
nader toekijken opgebouwd werden uit
honderden fragmenten van foto’s. Wat
Limburg toont, bestaat niet echt: hij knipt
en plakt dat het een lieve lust is. Zijn beelden ogen als schilderijen, en dat zijn ze ook
een beetje.
Architectuur ● VICENZA ●PALLADIO, DE INVLOEDRIJKSTE ITALIAANSE ARCHITECT
Geen enkele architect heeft zoveel invloed gehad
als Andrea Palladio. Zijn 500ste geboorteverjaardag
was daarom voor zijn thuishaven Vicenza de gelegenheid om de man te herdenken met een overzichtstentoonstelling, met 89 oorspronkelijke tekeningen én zowaar een onbekend portret van de
Italiaanse renaissance-architect.
Hoe heeft Andrea Palladio (1508-1580) er werkelijk
uitgezien? Geen hond die het weet en ook zijn
standbeeld op het plein voor de (door hem ontworpen) Basilica in Vicenza is maar een gissing. Het
fresco van de Villa ai Nani (‘de villa met de dwergen’) zou een 19de-eeuwse kopie zijn van een ouder
portret. Nu ontdekten de tentoonstellingssamenstellers in het museum van Kopenhagen een olieverfschilderij van El Greco. Het portret lijkt verdacht op het postuur op het marktplein maar het
is niet getiteld wie de figuur is: een oudere man
met een baard en een wat moeë, weemoedige blik.
Onderzoek is nog aan de gang en in de Nationale
Bibliotheek van Madrid ontdekten de tentoonstellingsmakers een brief van El Greco aan Palladio.
Beiden vertroefden op hetzelfde moment in
Venetië en in dezelfde kringen. Ze waren bevriend
met dezelfde mecenassen die de Kretenzer ook op
Limburg komt uit Purmerend, in de polder. De plek ging voor de bijl, want de vooruitgang transformeerde zowat elk lieflijk
hoekje tot er vooral duur beton en glas
overbleef, naast ander afzichtelijks dat het
laatkapitalisme aan de mens heeft
geschonken. Criticus Rommert Boonstra
suggereert dat Limburg ten einde raad
besloot romanticus én fotograaf te worden, eentje die de wereld met beelden te
lijf gaat. Als daad van verzet doet hij de
werkelijkheid zoveel mogelijk geweld aan.
Met spaanders en splinters creëert hij
nieuwe oude landschappen, een tragikomisch, apocalyptisch dromenland dat een
enkele keer aan Bosch herinnert, met
neerstortende vliegtuigen en een hellevuur van verwoesting en dreiging.
“Ik haal veel motivatie uit verontwaardiging, ergernis en kwaadheid”, zegt
Limburg. “Eigenlijk
is kunst maken een desperate onderneming. Je bent op zoek naar geheimen die
er niet zijn. De waarheid bestaat niet. En
bovendien staat de wereld binnenkort
onder water”. De fans van het poldermodel
kunnen maar beter op hun tellen passen.
Stieglitz19, Arthur Goemaerelei 19, Antwerpen
(03/248.49.31). Tot 12 oktober. Open op vrijdag van 16 tot 18 uur, zaterdag en zondag van
14 tot 18 uur.
Baudelaire: Sint-Paulusstraat 41, Antwerpen
(03/227.26.40). Tot 4 oktober. Open op zaterdag van 14 tot 18 uur en op afspraak.
★★★★
Francis Bacon in Tate Britain,
Millbank, Londen (tot 4/1/2009)
Liefde, lust, lijden. Het leven volgens Bacon in een tentoonstelling
die je keel dichtschroeft.
Hadrian. Empire and Conflict in
British Museum, Londen (tot 26/10).
Kunstschatten, originele papyrussen en waardevolle archeologische
vondsten over de Romeinse keizer
Hadrianus stijlvol geëtaleerd.
Marlene Dumas in Zeno X,
Antwerpen (tot 11/10) De ZuidAfrikaanse schilderes Marlene
Dumas toont in Antwerpen haar
jongste, veelal sombere schilderijen
over ‘huilende vrouwen’.
Samenspel in Oud-pakhuis Kendall,
Adriaan Brouwerstraat 22,
Antwerpen (tot 28/9) Tien hedendaagse kunstenaars blazen het
voormalige pakhuis Kendall in de
oude Antwerpse havenbuurt 't
Eilandje nieuw leven in.
Philip Aguirre y Otegui in
Middelheimmuseum, Antwerpen
(tot 21/9)
EXPO OP KOMST
Op 25 september opent in de
reusachtige ruimtes van het
Brusselse Justitiepaleis een expo
met zo’n vijftig hedendaagse kunstenaars. In Corpus delicti wil
curator Flor Bex (ex-directeur van
het Antwerpse MuHKA) vooral de
mens en het menselijk lichaam
centraal stellen. De curator werkt
met kunst uit Belgische collecties
en heeft een aantal Belgische
kunstenaars een creatieopdracht
gegeven. ● De Londense Tate
Modern brengt vanaf 26 september een ruim overzicht van de
abstracte en monochrome doeken van de enigmatische schilder
Mark Rothko. ● Van 26 september
tot 26 oktober wordt het
Antwerpse HessenHuis de plek
bij uitstek om het nieuwe kunsttalent van de toekomst te ontdekken. In Exit krijgen veelbelovende, afstuderende studenten de
kans om hun artistiek werk te
presenteren. In samenwerking
met de Koninklijke Academie
voor Schone Kunsten van
Antwerpen en Sint Lucas
Antwerpen. ● Jan Fabre. From the
Cellar to the Attic. From the Feet
to the Brain is een tentoonstelling die Jan Fabre speciaal geconcipieerd heeft voor het
Kunsthaus Bregenz. Hij creëerde
vijf nieuwe installaties rond ‘ het
lichaam’. Vanaf 27 september.
★★★
de Verenigde Staten. De Amerikaanse president
Thomas Jefferson was een fan. Anoniem diende hij
een architecturaal ontwerp voor het Witte Huis in:
een witte tempelvorm met een koepel en een portiek met zuilen.
Zelf werd Palladio geïnspireerd door de klassieke
bouworde en vooral door het Romeinse Pantheon.
Zijn renaissancenaam die hij kreeg van zijn eerste
mecenas, was overigens geïnspireerd door Pallas
Athena, de godin van de wijsheid. Van oorspong
was Andrea maar een ongeschoolde zoon van een
arme molenaar die zich als jonge steenkapper
omhoog werkte en die ervan overtuigd was dat
architectuur de wereld kon verbeteren en de verbinding was tussen de microkosmos (de aarde
■ Andrea Palladio schudde de westerse bouw- voorgesteld in een vierkant) en de macrokosmos
kunde door elkaar.
(het heelal als een cirkel of een bol). Deze harmonie zorgde ervoor dat sedert 1994 23 panden en het
doek vastlegde. Daarom trekken de Italiaanse acaTeatro Olimpico in Vicenza en 16 plattelandsvilla’s
demici voorlopig de conclusie dat dit doek mogetot het werelderfgoed van de Unesco behoren.
lijk het enige levensechte portret van Palladio is.
(EVDE)
Hoe dan ook, Palladio’s Vier boeken over
Andrea Palladio is tot 6 januari 2009 te zien in het
door Palladio ontworpen Palazzo Barbaran da Porta
Architectuur hebben de westerse bouwkunde
dooreengeschud en ze liggen aan de basis van
in Vicenza en verhuist dan naar de Royal Academy
bouwmodes in Engeland, Sint Petersburg en zelfs
of Arts in London. www.andreapalladio500.it
FOTO RV
Topfilms
vandaag: jazz, klassiek en wereldmuziek
ONZE AANRADERS
Fotografie ● XU PEIWU IN DE NIEUWE GALERIE STIEGLITZ,
WINNIFRED LIMBURG IN GALERIE BAUDELAIRE
★★★★
5 Vlaamse
●
31
★★★★★ Niet te missen ★★★★ Zeer goed ★★★ Voor de liefhebber ★★ Matig ★ Geeuw
EXPO VAN DE WEEK
FOTO’S RV
Theater maken waarin gebarentaal versmelt met muziek. Dat
is de missie van Kurt Vanmaeckelberghe en zijn
theatergezelschap Hand in ’t Oog, met zowel dove als horende
spelers. Vanavond gaat Eden, hun tweede voorstelling, in
première. De Morgen woonde een repetitie bij.
VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2008 DE MORGEN
20 september > 12 oktober 2008
küf-mold 2008
Istanbul | Gent | Rotterdam | New York
installaties
in Oudburg & Sleepstraat
foto’s
in De Centrale
een selectie
in Galerij Jan Colle
Vernissage De Centrale
20 september 2008 | 20:00
muzikale omlijsting met o.a.
Emre ‘el Turco’ (gitaar)
& Emre Gültekin (saz)
www.decentrale.be | [email protected] | 09 265 98 28