File

Orthopedagogische
aanpak van een
auditieve handicap
Doelen
Op het einde van de les kunnen jullie:
• enkele oorzaken van vroegtijdig verworven doofheid opsommen.
• enkele oorzaken van vroegtijdige verworven doofheid verduidelijken.
• in eigen woorden uitleggen wat de erfelijkheid van een auditieve handicap inhoudt.
• enkele voor- en nadelen van het gebruik van gebarentaal in het onderwijs voor doven opsommen.
• enkele voor- en nadelen van het gebruik van gebarentaal in het onderwijs voor doven verduidelijken.
• aangeven waarvoor vingerspelling handig kan zijn voor horende mensen.
• de taak/functie van Pedro Ponce de Leon aangeven.
• de visie/accent van Pedro Ponce de Leon op het onderwijs voor doven in eigen woorden uitleggen.
• de taak/functie van Charles Michel de L’Epée aangeven.
• de visie/accent van Charles Michel de L’Epée op het onderwijs voor doven in eigen woorden uitleggen.
• in eigen woorden uitleggen wat de ‘Signes Méthodiques’ inhoudt.
• de taak/functie van Samuel Heinicke aangeven.
• de visie/accent van Samuel Heinicke op het onderwijs voor doven in eigen woorden uitleggen.
• de visie/accenten van de drie hoofdfiguren van het dovenonderwijs in de geschiedenis met elkaar vergelijken/verschillen
aangeven.
• de bilinguale/biculturele benadering in eigen woorden uitleggen.
• de auraal-orale benadering in eigen woorden uitleggen.
• de totale communicatie benadering in eigen woorden uitleggen.
• de bilinguale/biculturele benadering, de auraal-orale benadering en de totale communicatie benadering met elkaar
vergelijken.
• actief samenwerken om het materiaal te ordenen volgens de bilinguale/biculturele, auraal-orale en totale communicatie
benadering.
• de opvoeding en het onderwijs van dove kinderen vanuit verschillende invalshoeken benaderen.
Kennismakingsspel
Noteer op een kaartje 4 items over
jezelf
3: waar
1: niet waar/gefantaseerd
Planning

Kennismakingsspel

1. Inleiding

2. Ieder heeft een eigen visie

3. Verschillende perspectieven op opvoeding en
onderwijs voor dove kinderen

4. Opdracht

Afronding les
1. Inleiding
1.1 Erfelijkheid
Stelling
“Kinderen met een auditieve
handicap hebben sowieso ook ouders
met een auditieve handicap.”
1.2 Opvoeding met of zonder
gebarentaal
Stelling
“Dove mensen moeten we opvoeden
met behulp van gebarentaal.”
Zoek enkele voor- en nadelen van het gebruik van
gebarentaal in het onderwijs voor doven.
Leerlingenbundel p. 4
2. Ieder heeft een eigen visie
2.1 Pedro Ponce de Leon
Vingeralfabet
Vraag:
Waarvoor kan vingerspelling handig
zijn voor horende mensen?
(Leerlingenbundel p. 5)
2.2 Charles Michel de L’Epée
Filmfragment
Film ‘Ridicule’
(Leerlingenbundel p. 5)
Vragen:

Waar speelt het filmfragment zich af?

In welke tijd speelt het filmfragment zich af?

Wie zie je allemaal in het filmfragment?

Waarom lacht men de mensen met een auditieve beperking uit?

Hoe keek men in die tijd naar doven?
2.3 Samuel Heinicke
2.4 Samenvatting
Leerlingenbundel p. 6
Pedro Ponce de Leon
Charles Michel de L’Epée
Samuel Heinicke
2.5 Oplossing
Pedro Ponce de Leon
Charles Michel de L’Epée
Samuel Heinicke
Eerste gekende leraar van
dove kinderen van adellijke
families
Eerste dovenschool Parijs
Eerste dovenschool
Duitsland
Centraal: leren spreken
Centraal: gebarentaal +
Signes Méthodiques
Centraal: leren spreken
Schrift + vingeralfabet +
articuleren -> spraak
Verstandelijke ontwikkeling
belangrijker dan
spraakvaardigheid
Tegen manuele
communicatie
3. Verschillende perspectieven op
opvoeding en onderwijs voor dove
kinderen
Groepswerk

Materiaal sorteren volgens 3 verschillende perspectieven

5 minuten tijd

Vul nadien individueel de woorden in op de juiste plaats in het schema
(leerlingenbundel p. 8)
Perspectief 1
Perspectief 2
Perspectief 3
Oralisme
Totale communicatie
Bilinguale en biculturele
handelingsvisie
Geen gebarentaal
Alle
communicatiemiddelen
zijn goed
Opgroeien tot tweetalige
volwassenen
Accent op leren spreken
Afhankelijk van kind tot
kind
Horende cultuur en dove
cultuur
Geen contact met dove
volwassenen
Simultane methode
“Cultuur van de stilte”
Evolueerde naar auraalorale aanpak
Successieve methode
Aandacht voor
persoonlijke ontplooiing
4. Opdracht

3 casussen

Los bij elke casus de bijhorende vragen op

15 minuten tijd
5. Afronding les
Het is goed de verschillende perspectieven te integreren
in de opvoeding en onderwijs van dove kinderen. Het
draagt bij tot een beter begrijpen van doofheid.

Volgende les:
Orthopedagogische aanpak van een visuele handicap
Bronnen
De Meulder, M. (2008). Vlaamse Gebarentaal en Dovencultuur alsmaar sexyer. Vormingplus, jaargang 5, nummer
2, 4-5.
De Smet, I. (2014-2015). Cursus Orthopedagogiek 2e semester. [cursustekst]. VIP-school, Gent.
EenVandaag (2014). Verdwijnt dovencultuur uit Nederland? Geraadpleegd op 9 maart 2015 via
http://www.eenvandaag.nl/binnenland/49417/verdwijnt_dovencultuur_uit_nederland_
Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties (2015). Fevlado. Geraadpleegd op 27 februari 2015 via www.fevlado.be
GebarenTaal Gebruikers-vzw ‘Dovenclub Gent’ (2015). 16de eetfestijn ‘Steak en Kip’. Geraadpleegd op 9 maart
2015 via www.fevlado.be
Gerrits, E. & Bruins, M. (2010). Sue Archbold: Dovenscholen hebben een belangrijke opdracht. Geraadpleegd op 2
maart 2015 via http://www.simea.nl/vhz/artikelen/2010/2010-4-interview.pdf
Lathouwers, A. (2013). Getuigenis van een dove persoon met een CI. Geraadpleegd op 5 maart 2015 via
http://www.fevlado.be/upload/content/file/Fevlado/Actualiteit/2013/VLOKCI%20reactie%20Andre%20Lathouwers%20%20Getuigenis%20van%20een%20doof%20persoon%20met%20een%20CI.pdf
Museum voor Communicatie (2013). CommunicatieCafé in het Museum voor Communicatie. Geraadpleegd op 9
maart 2015 via http://www.denhaagdirect.nl/communicatiecafe-in-het-museum-voor-communicatie/
Symposium (2011). ‘Wat bindt doven?’. Geraadpleegd op 9 maart 2015 via
http://www.doof.nl/nieuws/symposium-wat-bindt-doven/26796
Didactische kadering
Met een PowerPoint heb je veel meer mogelijkheden dan met een krijtbord. Je kan er foto’s
insteken, filmpjes, muziek, je kan eens terug gaan of verder gaan in de slides… Zo kan ik voor
deze lesvoorbereiding werken met een link naar het filmfragment ‘Ridicule’ en met (ingevulde)
schema’s zodat leerlingen snel en efficiënt hun schema in de leerlingenbundel kunnen
controleren en eventueel aanvullen.
In tegenstelling tot het krijtbord kan je nog altijd in interactie gaan met je leerlingen want je
verliest het oogcontact met de leerlingen niet. Een ander voordeel van de PowerPoint is dat het
je structuur en houvast biedt. De leerstof kan op een geordende en gestructureerde manier
gepresenteerd worden en zorgen voor een geleidelijk opbouwend lesverloop (Cognitivisme –
krachtige leeromgeving).
Het aanschouwelijkheidsprincipe is hier heel belangrijk. Via foto’s en illustraties kan je de
aandacht trekken van de leerlingen en hen ook motiveren (motivatieprincipe). Ook van
geleidelijkheid is hier sprake: slide per slide ga je een stapje verder in het verhaal.
Aan de hand van de PowerPoint kunnen de leerlingen de ingevulde schema’s terugvinden van de
drie hoofdfiguren van het dovenonderwijs in de geschiedenis en van de verschillende
perspectieven op opvoeding en onderwijs van dove kinderen. Op die manier kunnen de leerlingen
de theorie beter samenvatten en met elkaar vergelijken/verschillen aangeven.