Automatische toekenning van rechten in de sociale sector

Automatische
toekenning van rechten
in de sociale sector
27/11/2012 – Studiedag Vlaams Parlement
Frank Robben
Administrateur generaal Kruispuntbank Sociale Zekerheid
Sint-Pieterssteenweg 375
B-1040 Brussel
E-mail: [email protected]
Website KSZ: www.ksz.fgov.be
Persoonlijke website: www.law.kuleuven.ac.be/icri/frobben
27/11/2012
Maatschappelijke uitdagingen
 Het sociaal beleid: belangrijk en krachtig instrument om
armoede te bestrijden, maar complex georganiseerd.
 Belangrijkste oorzaken:
-
historische en graduele ontwikkeling van de sociale zekerheid
met diverse takken die beantwoorden aan verschillende noden:
•
-
o.a. kinderbijslag, ziekteverzekering, pensioenen, werkloosheid, zorg,
gezondheid, welzijn, sociale huisvesting,…
ingewikkelde sociale regelgeving:
•
•
meerdere beleidsnivaus: lokaal, Gemeenschappen/Gewesten én federaal
met een veelheid aan actoren: +/- 3.000 instellingen actief in de sector van
de sociale zekerheid
2
27/11/2012
Maatschappelijke uitdagingen
 Belangrijkste oorzaken:
-
ingewikkelde sociale regelgeving:
•
feitelijke concepten en begrippen veelal niet op elkaar afstemd:
diverse wetgevende instanties vullen identieke feitelijke begrippen en
noties anders in, bijv. inkomen, gezinssamenstelling, handicap,…
Ilustratie: statuut handicap geeft recht op een korting in de
onroerende voorheffing in Vlaanderen (gewestelijke fiscaliteit):
- voor kinderen: 66 % ongeschikt, 4 punten in pijler 1,
rechthebbend op verhoogde kinderbijslag OF 6 punten in 3 pijlers
samen;
- voor volwassenen: verdienvermogen verminderd met 1/3,
minstens 66% arbeidsongeschikt, RIZIV-invalide OF vermindering
zelfredzaamheid met 9 punten.
•
quid impact van de zesde staatshervorming?
3
27/11/2012
Maatschappelijke uitdagingen
 Risico’s:
-
-
intransparantie: mensen zijn weinig of niet op de hoogte van
hun rechten
mattheüseffect: rechten komen niet bij de beoogde (kwetsbare)
doelgroep terecht
bijkomende drempel: de aanvraag- en toekenningsprocedure
voor sociale rechten is vaak omslachtig en tijdsintensief
ineffectiviteit: sociale maatregelen bereiken hun doel niet
status quo van de armoederatio i.p.v. sociale inclusie: het aantal
armen daalt verhoudingsgewijs niet
kosten verhogend: de organisatie van het e-government in de
sociale sector wordt duurder
4
27/11/2012
Kruispuntbankmodel
 Missie Kruispuntbank Sociale Zekerheid (KSZ)
-
KSZ is federale overheidsinstelling die via de elektronische gegevensuitwisseling
van persoonsgegevens de verbinding maakt tussen alle lokale, Vlaamse en
federale back office diensten die rechten toekennen in het kader van sociale
zekerheid en gezondheid
-
Voordelen van het Kruispuntbankmodel:
•
•
•
de complexiteit van de sociale wetgeving wordt niet meer ten laste gelegd
van burger, werkgever, ambtenaar,…
vereenvoudiging van de toekenningsprocedure waardoor de sociale rechten
ook de meest kwetsbare doelgroepen bereiken
éénmalige inzameling van de persoonsgegevens bij de burger door de
overheid
5
27/11/2012
Kruispuntbankmodel
-
Voordelen van het Kruispuntbankmodel:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
hergebruik en verspreiding van deze gegevens binnen het netwerk in het
kader van verschillende finaliteiten
sociale (en afgeleide) rechten kunnen proactief en automatisch worden
toegekend
beveiligde gegevensuitwisseling mét respect voor de privacy
geen massale centrale opslag van de persoonsgegevens, enkel routering
en filtering
integratie van de dienstverlening
snellere en accuratere informatiedeling
met een minimum aan administratieve formaliteiten
performant en gebruiksvriendelijk
kostenbesparend met behoud van de verworven sociale rechten voor de
betrokkenen
6
27/11/2012
Actoren in de Belgische
sociale sector
RSZ
POD
MI
FOD
SZ
burger en
onderneming
RSZ
PPO
RSVZ
VSI
HVZ
FOD
WASO
RKW
Kruispuntbank
van de
Sociale Zekerheid
RVA
PDOS
interUI
netwerk
RIZIV
FAO
NIC:
intermutual.
netwerk
SIGEDIS
FBZ
RVP
DOSZ
7
RJV
andere actoren
sociale sector
27/11/2012
Actoren in de Belgische
sociale sector

2.000 instanties actief bij de inning van bijdragen voor of bij het
beheer, de uitvoering of de toekenning van
-

1.000 instanties actief bij het beheer, de uitvoering of de
toekenning van
-

de sociale verzekeringen: ziekteverzekering, werkloosheidsverzekering,
pensioenen, gezinsbijslagen
in de stelsels van werknemers, zelfstandigen en ambtenaren
de sociale bijstand (bijv. leefloon, tegemoetkomingen aan gehandicapten)
de aanvullende voordelen voorzien in CAO’s
de sociale voordelen voorzien door andere overheidsniveaus dan de federale
overheid: gemeenten, steden, provincies, gewesten, gemeenschappen,…
de afgeleide rechten toegekend op basis van het sociaal statuut van de
begunstigde (belastingdiensten, vervoersmaatschappijen, openbare
nutsbedrijven, sociale huisvestingsmaatschappijen, …)
> 220.000 werkgevers
8
27/11/2012
Dienstenintegrator


De KSZ is een “Trusted Third Party”
Het beheer van het verwijzingsrepertorium:
= de basis voor de organisatie van de elektronische gegevensuitwisseling tussen de
actoren in de betrokken sector
• inhoud:
– over welke personen is welke soort informatie waar beschikbaar m.b.t.
welke periodes
– welke actoren zijn gerechtigd om welke informatie over welke personen
in welke omstandigheden te verkrijgen
– welke actoren wensen welke informatie over welke personen in welke
omstandigheden automatisch te verkrijgen
• functies:
– preventieve toegangscontrole
– routering van informatie
– automatische mededeling van gewijzigde gegevens
9
27/11/2012
Eénmalige inzameling gegevens
 De basisprincipes van de KSZ:
-
legitimiteit en proportionaliteit: informatie wordt enkel ingezameld voor
welbepaalde doeleinden en in de mate dat ze proportioneel is met deze
doeleinden gefilterd
eénmalige inzameling: informatie wordt slechts één keer ingezameld, zo dicht
mogelijk bij de authentieke bron
kwaliteitscontrole en validering van de gegevens door de authentieke bron
vóór de informatieoverdracht en validering van de ingezamelde informatie
volgens een vaste taakverdeling
hergebruik: de up-to-date gegevens worden gedeeld met en hergebruikt door
gemachtigde gebruikers en bestemmelingen van de informatie
modulaire gegevensblokken: de KSZ biedt modulair duidelijke gegevensblokken aan (bijv. loon- en tewerkstellingsgegevens, statuut leefloon, statuut
handicap, statuut werkloosheid,…)
10
27/11/2012
Modellering van informatie




Informatie wordt gemodelleerd op een wijze die zo nauw mogelijk aansluit bij de
feitelijke realiteit:
- definitie van informatie-elementen
- definitie van kenmerken van informatie-elementen
- definitie van relaties tussen informatie-elementen
De modellering houdt rekening met zoveel mogelijk voorzienbare gebruiksbehoeften van de informatie
De modellering kan flexibel worden uitgebreid en aangepast indien de feitelijke
realiteit of de gebruiksbehoeften wijzigen (verminderen of vermeerderen)
De concrete implementatie van het model wordt afgestemd op de bestaande
gebruiksbehoeften van de informatie
11
19/04/2012
27/11/2012
Uitwisseling van gegevens




Met akkoord van de betrokkene of wanneer dat nodig is in functie van de
organisatiebehoeften, het beleid of de regelgeving
Op initiatief van:
- de instantie die over de informatie beschikt of
- de instantie die de informatie nodig heeft of
- de dienstenintegrator
Via een functioneel en technisch interoperabiliteitsraamwerk, dat geleidelijk,
maar permanent mee-evolueert met open marktstandaarden en onafhankelijk is
van de gebruikte techniek van informatie uitwisseling
De beschikbare informatie wordt proactief gebruikt voor:
- de automatische toekenning van rechten
- de voorinvulling bij informatie inzameling
- de informatieverstrekking aan de betrokkenen
12
27/11/2012
Automatische toekenning

Actieve rol van de KSZ bij de veralgemening van de automatische toekenning van
sociale rechten of aanvullende voordelen gebaseerd op het sociaal statuut.
enkele concrete voorbeelden:
-
sociale tarieven openbaar vervoer:
toekenning van tariefverminderingen voor het openbaar vervoer (NMBS, De
Lijn, MIVB) via KSZ aan personen (of hun gezinsleden) met een handicap,
die rechthebbende zijn op de verhoogde tegemoetkoming of het OMNIOstatuut in de ziekteverzekering, leefloners.
-
sociaal telefooontarief:
uitbreiding van de bestaande dienst sociaal telefoontarief tot de gezinnen met
een beperkt inkomen door gebruik te maken van de gegevens inzake de
personenbelasting bij de FOD Financiën beschikbaar via de KSZ
13
27/11/2012
Automatische toekenning
enkele concrete voorbeelden:
-
toekenning sociaal tarief gas en elektriciteit:
toekenning van het sociaal tarief dankzij de trimestriële doorgave via KSZ
van de klanten (of hun gezinsleden) met het statuut leefloon/IGO en met het
statuut van handicap aan de FOD Economie en aan de betrokken
energieleverancier.
-
vrijstelling milieuheffing:
vrijstelling in de heffing op de waterverontreiniging (gewestelijke fiscaliteit)
voor personen met een handicap of met een leefloon statuut.
-
toekenning verminderde ledenbijdrage Vlaamse zorgverzekering:
jaarlijkse elektronische doorgave via de KSZ van de rechthebbenden op de
verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering en op het OMNIOstatuut aan het Vlaams Zorgfonds en de Vlaamse zorgkassen in het kader
van de bijdrageberekening van de Vlaamse zorgverzekering.
14
27/11/2012
Doorgave VT/OMNIO vroeger
gemeente
Ziekenfonds
15
27/11/2012
Doorgave VT/OMNIO via KSZ
gemeente
gemeente
NIC
gemeente
16
27/11/2012
Informatie uitwisseling met fiscale
sector


wederzijdse elektronische uitwisseling van persoonsgegevens gemachtigd door de
bevoegde sectorale comités van de CBPL, met bijzondere aandacht voor de
naleving van het proportionaliteitsbeginsel en de transparantie voor de burgers en
de ondernemingen
enkele concrete voorbeelden:
-
door sociale sector aan FOD Financiën
mededeling van de arbeidsinkomsten van werknemers en de
vervangingsinkomen ter vervanging van de Belcotax-aangiften en met het oog
op de voorinvulling van de aangifte voor de personenbelasting
-
door FOD Financiën aan sociale sector
mededeling en raadpleging van de belastbare inkomsten aan/door actoren in
de sociale sector (onder meer Taxi-As en Cadnet), onder o.a. in het kader van
de Vlaamse sociale huisvesting
17
27/11/2012
Aantal berichten
722.551.944 uitgewisselde berichten in 2011
900,000,000
806,288,690
800,000,000
685,817,242
656,078,395
700,000,000
600,000,000
722,551,944
699,344,915
511,556,218
500,867,089
500,000,000
378,314,473
339,137,455
400,000,000
300,000,000
242,476,481
218,376,428
200,000,000
100,000,000
0
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Aantal uitgewisselde berichten
18
27/11/2012
United Nations Public Service
Award 2006
19
27/11/2012
Stand van zaken

Samengevat:
•
•
•
•
de KSZ is dé verbindingsschakel tussen alle beleidsniveaus en –actoren
op het vlak van elektronische uitwisseling van persoonsgegevens in het
kader van het sociaal beleid
de KSZ vervult een belangrijke ondersteunende rol als partner in
armoedebestrijding, in casu de automatische toekenning van sociale
rechten
vanuit Vlaanderen werden 75 projectaanvragen ingediend bij de KSZ
voor het jaar 2013 in het kader van verschillende finaliteiten (o.a.
toekenning studietoelagen, sociale huisvesting, zorg,…)
het principe van de modulaire gegevensblokken betekent dat de de KSZ
haar rol als motor inzake administratieve vereenvoudiging in de sociale
sector enkel efficiënt kan vervullen indien het beleid voldoende rekening
houdt met geharmoniseerde en uniforme feitelijke sociale concepten en
begrippen.
20
27/11/2012
Kritische succesfactoren

Lancering oproep van KSZ aan alle politici om de
automatische toekenning van sociale rechten te
faciliteren:
- nagaan waar een automatische toekenning van rechten mogelijk is
- doe de e-government toets bij élke beleidsbeslissing:
belang van systematisch en transversaal afstemmen van sociale concepten
en begrippen in het besluitvormingsproces, vooral i.f.v. armoedebestrijding
-
maak van de zesde staatshervorming een opportuniteit:
door in wederzijds overleg te streven naar een harmonisering en coördinatie
van feitelijke sociale begrippen (= “semantische interoperabiliteit”) met
respect voor ieders beleidsbevoegdheid
-
investeer in innovatie en efficiënter overheidsbeheer:
door de ondersteuning van e-government projecten in de sociale sector
en door de gegevens uitwisseling via e-government diensten integratoren
aan te moedigen
21
27/11/2012
Meer informatie



Website Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid
- http://www.ksz.fgov.be
Portaal van de sociale zekerheid
- https://www.socialsecurity.be
Persoonlijke website van Frank Robben
- http://www.law.kuleuven.ac.be/icri/frobben
22
27/11/2012