daglichttherapie

INFOBRIEF
AC T I VQ U E S T
2009
DAGLICHTTHERAPIE
Inleiding
Verplaats uzelf even naar uw vakantiebestemming afgelopen zomer en
haal in uw geheugen nog even die
prachtige beelden terug van een
zonsondergang of bijvoorbeeld die
eerste zonnestralen door het tentdoek of het raam. De zon is niet voor
niets zo vitaiserend: haar spectrum
geeft ons energie en leven!
Mensen zijn eigenlijk voorbestemd
om buiten in de natuur hun werk te
verrichten; in de vorige eeuw waren
de meesten van onze voorouders zelfs
bijna continue blootgesteld aan daglicht. Pas na de industriële revolutie
gaat de mens zich opsluiten in donkere fabrieken en kantoren, zonder
enige doses aan volspectrum daglicht;
zo belangrijk voor onze gezondheid.
Het daglicht wordt dus vervangen
door kunstmatig licht.
In het begin van de 20e eeuw is
zonlicht een belangrijke geneesmethode voor mensen met een fysieke of mentale aandoening. Foto’s
uit die tijd laten patiënten zien die,
goed ingepakt met dekens, buiten op
een weitje voor het sanatorium (zoals
dat toen heette) langzaam maar zeker genezen van een long- of mentale
ziekte bijvoorbeeld. Dr. Niels Finsen
won in 1903 zelfs de Nobel Prijs voor
de behandeling van TBC door middel
van UV straling. In 1937, na de
Therapie weer populair
Daglichttherapie, hoe ouderwets het ook mag zijn, is weer
terug van weggeweest. Eind
jaren tachtig werd in Nederland de eerste (kunst)lichttherapie toegepast in het
Academisch Ziekenhuis te
Groningen door prof. dr. van
den Hoofdakker en psycholoog drs. Meesters die in
1995 zelfs promoveerde op
het onderwerp ‘Lichttherapie
bij Winterdepressie’.
Momenteel wordt deze vorm
van therapie toegepast in een
zeer groot aantal Nederlandse (academische) ziekenhuizen en poliklinieken. Ook zijn
er tegenwoordig zelfs huisartsenpraktijken met lichttherapie-installaties.
Het aantal patiënten in Nederland die deze therapie ondergaat neemt elk jaar fors
toe.
vervolgd op pagina 2
HYPOTHALAMUS
De hypothalamus is een onderdeel van
de hersenen. Hier ligt de regiecontrole
van het autonome zenuwstelsel en het
endocriene systeem.
VERSCHIL TUSSEN EEN SPAARLAMP
EN EEN VOLSPECTRUM LAMP
LIFELITE VOLSPECTRUM
DAGLICHTTHERAPIELAMP
Volspectrumlampen bootsen daglicht na
met de reikwijdte van het gehele
zonlichtspectrum.
5,500 - 5,800 K(elvin) met een
verlichtingssterkte van 10.000 lux.
Daglichttherapie helpt bij depressies
uitvinding van penicilline, verdween
deze behandelingsmethode van het
toneel. Immers, penicilline werkte
sneller, was dus efficiënter en kon
voor een breder scala aan ziekten
worden ingezet.
EFFECT OP HET LICHAAM EN
GEEST
Prof. Dr. Fritz Hollwich, ophtalmoloog en Medisch Directeur van de
Universiteit in Münster, publiceerde
in 1985 de resultaten van een onderzoek waaruit bleek dat slechts 25%
van het licht via de optische zenuw
voor visie wordt gebruikt waarbij de
overgebleven 75% wordt gebruikt
om het autonome zenuwstelsel en
het endocriene kliersysteem via de
hypothalamus aan te sturen. Deze
klieren zijn organen waarin hormonen geproduceerd worden, die
vervolgens afgegeven worden aan
het bloed. Samen met het zenuwstelsel beheerst het endocriene
stelsel de activiteit van alle organen
en systemen in het menselijk
lichaam.
SOORTEN VAN DEPRESSIES
Er is onderscheid tussen twee typen,
stemmingsklachten, beiden seizoensgebonden:
1. De S(easonal) A(ffective) D(isorder) of SAD
2. De S(ubsyndromal) S(easonal)
A(ffective D(isorder) of Sub-SAD.
Het verschil tusen beiden ligt in de
typen klachten of de ernst ervan;
met de laatstgenoemde als een mildere versie van de eerste. SAD wordt
meestal behandeld door een psycholoog of arts. Klachten hebben een
reikwijdte lopend van ernstige neerslachtigheid, veel behoefte aan slaap
(soms wel 14 uur per dag), veel eten
en continue prikkelbaarheid en vermoeidheid. De verschijnselen vangen
aan tijdens de herfst, verhevigen in
de winter en verdwijnen vervolgens
in de lente. Mensen die lijden aan de
‘winterblues’ hebben last van dezelfde klachten, zij het in mindere
mate en veel minder ernstig. De
oorzaak van depressies moet worden gezocht in, in het onvoldoende
mate kunnen aanpassen aan seizoenswisselingen met vermindering
van daglicht. Daarbij speelt de
aanmaak van melatonine (zie kader
hiernaast) waarschijnlijk een grote
rol. Bij mensen is de melatonineproductie direct gekoppeld aan de hoeveelheid licht die via het netvlies de
ogen binnendringt. Bij blauwachtig
licht (uit ondergaand zonlicht, bij
kunstlicht, televisie of computer)
wordt de productie van melatonine
geremd. Voor het lichaam is dit het
signaal om de dagactiviteiten te
verminderen en zich voor te bereiden op de nacht. Lichttherapie
onderdrukt zeer waarschijnlijk op
een kunstmatige wijze de aanmaak
van melatonine en is dus een
methode waarbij met behulp van
zeer intensief licht via de ogen het
dag/nachtritme direct wordt beïnvloed. De lichtintensiteit moet minimaal 2.500 lux en maximaal 10.000
lux zijn. Het licht mag geen ultraviolet golflengte bevatten in verband
met het ontstaan van onherstelbare
reacties op het netvlies.
Lichttherapie-apparaten, zoals de
LifeLite™ Volspectrum Dag-lichttherapielamp zijn meestal gemaakt
uit metaal met daarin een lichtbron
welke hoogfrequent (23 kHz) is
aangestuurd. Met behulp van een
spiegelreflector wordt het licht in
een directe richting gebun-deld met
een sterkte van 10.000 lux op 1
meter afstand. Uit onderzoek komt
niet geheel naar voren dat de spectrale verdeling van substantieel
Vraag uw activQuest dealer om lucht, licht en
water. Hij/zij vertelt u graag meer!...
Bijwerkingen
Lichttherapie heeft, mits men
de juiste apparatuur gebruikt,
relatief weinig bijwerkingen. De
belangrijkste zijn: hoofdpijn,
vermoeidheid van de ogen,
droge, of juist tranende ogen en
roodheid in het gelaat. De
klachten verdwijnen normaliter
binnen een paar dagen.
Toepassingen
In de ouderzorg, bij jetlag-of
ploegendiensten, bij slaapstoornissen, bij depressies en de
‘winterblues’. Voor mensen met
oogklachten of voor hen die
medicijnen gebruiken die van
invloed zijn op het gezichtsvermogen is het raadzaam
eerst advies aan de huisarts te
vragen.
MELATONINE
Me lat on ine is ee n
(sl aa p) -ho rmoon dat bij mensen
in de epifyse
(p ijn -ap pe lkl ier ) ge
pr od uc ee rd
wordt uit serotonin
e en in variabele hoeveelheid (af
hankelijk van
de tijd van de dag)
aan het bloed
en het hersenvoch
t wordt afgegeven. Het is bij ve
le dieren van
invloed op het sla
ap-, waak- en
voortplantingsritme.
belang is voor
het therapeutische effect. Toch
wordt vaak gekozen voor een spectrum welke het dichtst bij het daglicht komt. Ook bij de kleurtemperatuur is dit het geval. Deze
varieert tussen 4.000 en 6.500
K(elvin).