10.000 lux PowerPoint Presentation PowerPoint Presentation

Nieuw
op
van
zwangerschapsdepressie
Mijke Lambregtse-van den Berg
Psychiater/Kinder- en Jeugdpsychiater
CNN, 24 april 2015
Centrum Zwangerschapspsychiatrie
Patiëntenzorg
• POP+ overleg (psychiatrie, obstetrie, pediatrie, AVG, verslaving, GGD)
• Poliklinisch (preconceptioneel, zwangeren, postpartum)
• Combipoli psychiatrie/kinder- en jeugdpsychiatrie
• Dagbehandelingen
• Moeder-baby unit (5 babybedjes)
Centrum Zwangerschapspsychiatrie
Onderzoek
• OPPER: Onderzoeksprogramma Postpartum Psychose Erasmus MC
Rotterdam
• Mind2Care: routine screening op PPM tijdens zwangerschap
• Dapper: (kosten)effectiviteit dagbehandeling zwangeren
psychopathologie
• INCAS: Opvoedingskwaliteiten van moeders met ernstige
psychopathologie
• Stop or Go?: RCT naar begeleide afbouw SSRI tijdens zwangerschap
www.tijdstroom.nl
Prevalentie psychopathologie zwangeren
Setting
Ziekenhuis
VK: R’dam
VK: B’drecht
EPDS ≥ 13
17%
12%
14%
Psychiatrische voorgeschiedenis
20%
16%
18%
- Depressie
11
7
14
- Angst
7
2
5
- Psychose
4
2
2
Psychofarmaca (ooit)
9%
5%
7%
Psychofarmaca tijdens
zwangerschap
6%
2%
8%
Quispel e.a. 2012,
J Psychosom Obstet Gynaecol
nd
s
(n
=
Su
3.
rin
13
aa
4)
m
s
(n
M
=
ar
49
ok
7)
ka
an
s
(n
=3
13
Tu
)
rk
s
(n
An
=
46
till
ia
5)
an
Ka
s
ap
(n
=
Ve
19
rd
8)
ia
a
O
ns
ve
(n
rig
=
W
21
O
es
3)
ve
te
rig
rs
ni
(n
et
=
-W
70
es
0)
te
rs
(n
=
32
2)
Ne
de
rla
%
Depressie tijdens de zwangerschap en
ontvangen hulp
30
25
20
15
10
5
0
van den Berg, 2009;
Tijdschrift voor Verloskundigen
Maternale depressie en gedrag jonge kind
* p< .05
0,12
*
0,1
0,08
*
*
0,06
*
*
*
0,04
0,02
0
ac vity level
distress to
limita ons
fear
dura on of
orien ng (R)
falling reac vity
(R)
sadness
adjusted for: maternal age, maternal educational level, maternal and paternal ethnicity,
paternal smoking, child birth weight, gender child
Prenatale invloeden van psychopathologie
Indirecte invloeden:
•
zelfverwaarlozing
•
onttrekking aan verloskundige zorg
•
middelen-misbruik
•
suïcidaliteit
Directe invloeden:
•
zwangerschapscomplicaties
•
vroeggeboorte
•
laag geboortegewicht
Bonari L et al. Perinatal Risks of Untreated Depression
During Pregnancy. Can J Psychiatry, 2004
HBA-as: Hypofyse-bijnieras
Negatieve invloed verhoogd maternaal cortisol
• Vaatvernauwing van bloedvaten in
navelstreng en placenta geeft
verminderde doorbloeding van de
foetus
• Rechtstreekse beïnvloeding van het
stress-systeem van de foetus
• Remming neuronale celmigratie en
hersendifferentiatie in de hersenen
van de foetus
M-P. Austin et al. 2005
N.M. Talge et al. 2007
Behandeling zwangerschapsdepressie
Niet wezenlijk anders dan buiten zwangerschap, echter:
 Onderdetectie en onderbehandeling (taboe?)
 Niet alleen moeder 'at risk’, maar ook kind
 Snelle (inzet van) therapie wenselijk
 Verminderde mobiliteit
 Grote stad: taal- en cultuurproblemen
Antidepressiva gebruik
• 2-3% van alle zwangere vrouwen slikt SSRI tijdens de zwangerschap
• Toenemend gebruik
• Gebruik tijdens de zwangerschap controversieel
Goed voor de
moeder?
Schadelijk voor
het kind?
Nu <> Straks
Nu <> Straks
Voordelen lichttherapie
 Bewezen effectief in andere populaties
 Goedkoop
 Kan thuis plaatsvinden
 Non-verbaal
 Snelle werking
 gunstig bijwerkingenprofiel (ook voor kind?)
Resultaten: drie studies
 Inclusie: SIGH-SAD >20
 60 minuten lichttherapie binnen 10 min na ontwaken
 Lux: 7.000 -10.000
 Duur: 3-5 weken
Oren et al. Am J Psychiatry; 2002
Epperson et al. J Clin Psychiatry; 2004
Wirz-Justice et al. J Clin Psychiatry; 2011
Studie 1: open studie (n= 16)
SIGH-SAD Score
10.000 lux
40
35
30
25
20
59%
SIGH-SAD
50% remissie
15
10
5
0
Oren et al. Am J Psychiatry; 2002
SIGH-SAD Score
Studie 2: RCT
30
25
20
500 lux (n=5)
7.000 lux (n=5)
15
10
p= 0,88
5
0
baseline
week 1
week 2
week 3
week 4
week 5
(na 10 weken: p=
0,01
effect size: 0,42)
Epperson et al. J Clin Psychiatry; 2004
Studie 3: RCT
SIGH-SAD Score
30
25
20
70 lux (n= 11)
7.000 lux (n= 16)
15
10
p= <0.05
effect size= 0,82
5
0
baseline
week 1
week 2
week 3
week 4
week 5
Wirz-Justice et al., J Clin Psychiatry; 2011
Conclusie
 Weinig studies (n=3) met kleine aantallen (n= 36 totaal)
 Er zijn aanwijzingen voor de effectiviteit van lichttherapie bij depressie
tijdens de zwangerschap
 De effectgrootte is (ten minste) vergelijkbaar met die van antidepressiva
Onbekend:
 Effect kind?
Projectgroep:
Erasmus MC
Prof.dr. Witte Hoogendijk
Dr. Kathelijne Koorengevel
Prof.dr. Frank Verhulst
Prof.dr. Gouke Bonsel
Philips
Dr. Els Møst
Adviseur
Dr. Ritsaert Lieverse
Onderzoeksplan
Primair doel
 Repliceren effect eerdere studies (RCT)
Populatie
 150 zwangeren met SCID depressie (inclusie 14-18 weken)
Randomisatie
 Actieve behandeling: 6 weken 7.500-10.000 lux thuis
 Placebo: 50 lux thuis
Onderzoeksplan
Secundaire doelen
 Effect van lichttherapie op slaap, melatonine en cortisolspiegels
 Indien effectief bij moeder: effect kind?
Metingen
Moeder
 SIGH-ADS en EPDS (primaire uitkomsten)
 Actigrafie
 Endocriene maten:
• Cortisol: urine, speeksel, haar
• Melatonine
 Zwangerschapsuitkomsten
 Gebruikers ervaringen
Kind
 Geboorte uitkomsten
 Gedragsmaat kind (Mother And Baby Scales)
 Stress reactiviteit